Ο Κορεάτης δημιουργός έγινε γνωστός στη χώρα μας πριν από μερικά χρόνια όταν Ο Επισκέπτης του ενεφάνη στα εγχώρια κινηματογραφικά ύδατα. Φέτος ξανακάνει τον κόσμο να μιλά γι’ αυτόν με την πρώτη (και πολύ ενδιαφέρουσα) αγγλόφωνη παραγωγή του, το Snowpiercer. Μια ευκαιρία για συνέντευξη με έναν τόσο ιδιαίτερο δημιουργό είναι πάντα ευπρόσδεκτη, ακόμα και αν το χρονικό της όριο είναι κάπως στενό για τα πολλά πράγματα που θα θέλαμε να τον ρωτήσουμε. Σεμνός, cool και με χιούμορ, κατευθείαν από τη «βάση» του στην Κορέα, απαντά στις ερωτήσεις μας. Κυρίες και κύριοι, ο Bong Joon Ho.
Πότε και πως ήρθες σε επαφή με το κόμικ του Snowpiercer; Τι αντίκτυπο είχε πάνω σου; Ήταν χειμώνας του 2005. Είμαι μεγάλος φαν της γραφικής νουβέλας και συλλέκτης κόμικ. Όταν επισκέφθηκα το συνηθισμένο μου κομιξάδικο, το είδα εκεί και ανακάλυψα πως η Κορέα ήταν η μόνη χώρα στην οποία κυκλοφορούσε εκτός Γαλλίας, ήμουν τυχερός. Βασικά ενθουσιάστηκα με το κόμικ λόγω του μοναδικού στησίματός του. Ήταν μια εκπληκτική ιδέα σχετική με την ανθρωπότητα, τους επιζώντες της. Υπάρχουν πολλές μετααποκαλυπτικές ιστορίες, μα το να μένουν οι επιζώντες σε ένα τρένο εν κινήσει είναι μοναδικό. Και την ίδια στιγμή στο μαγαζί αποφάσισα πως θέλω να το κάνω ταινία άμεσα.
Σε τι ανθρώπους πιστεύεις ότι απευθύνεται το Snowpiercer; Ο μέσος φαν των blockbuster θα βαρεθεί; Μπορεί να είναι μια αγγλόφωνη ταινία με αγγλόφωνους ηθοποιούς, ακόμα και ηθοποιούς του Χόλιγουντ, μα νομίζω πως είναι μια ταινία που απέχει από τις τυπικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας του Χόλιγουντ. Είναι πιο ιδιαίτερη, ελπίζω να έχω καταφέρει μια βαθύτερη ανάγνωση στους χαρακτήρες. Ο ρυθμός και η δομή της αφήγησης είναι αρκετά διαφορετικά απ’ ότι σε παρόμοιες ταινίες. Αν το κοινό ψάχνει για μια διαφορετική ταινία, το Snowpiercer μπορεί να τους καλύψει την αναζήτησή τους.
Τι δυσκολίες υπήρξαν στο γύρισμα της ταινίας; Στο Snowpiercer τα πάντα, ή μάλλον το 99% των γεγονότων, συμβαίνουν σε ένα κινούμενο τρένο. Είναι μια μεγάλη πρόκληση και επίσης για να τη γυρίσουμε στο στούντιο έπρεπε να «φτιάξουμε» ένα τρένο στο πλατό. Ήταν πολύ δύσκολο , γι’ αυτό «εφηύραμε» ένα είδος εξοπλισμού για την ταινία, ένα μηχανισμό που χρησιμοποιείται όταν γυρίζονται ταινίες με αεροπλάνα ή υποβρύχια. Αυτή είναι όμως η πρώτη φορά που ο συγκεκριμένος εξοπλισμός χρησιμοποιείται σε τρένο. Με αυτόν τον τρόπο μπορέσαμε να αποδώσουμε το τρέμουλο και τις δονήσεις του τρένου με έναν φυσικό τρόπο. Επιπλέον, ήταν η πρώτη φορά που συνεργαζόμουν με διεθνείς ηθοποιούς, οπότε, αν και η διαδικασία ήταν κατά βάση η ίδια, σκηνοθέτησα με ορισμένους κανονισμούς κάτω από τους οποίους δεν είχα ξαναλειτουργήσει όταν γύρναγα ταινίες στην Κορέα. Κάποιου είδου κανονισμούς του Σωματείου των Αμερικάνων Ηθοποιών, οπότε κάθε μέρα έπρεπε να ακολουθούμε τον κανονισμό και το σφιχτό πρόγραμμα μέχρι ακεραίας. Ήταν κάπως δύσκολο, μα γενικά απόλαυσα το να συνεργάζομαι με εξαιρετικούς ηθοποιούς.
Δεδομένων των διαφορών μεταξύ δυτικού και ασιατικού κινηματογράφου, ήταν δύσκολη η προσαρμογή των ηθοποιών σε μια νέας φιλοσοφίας σκηνοθεσία; Νομίζω πως όλα έχουν να κάνουν με το άτομο, ακόμα και στην Κορέα με Κορεάτες ηθοποιούς είναι πολύ δύσκολο να συνεργαστείς μαζί τους μερικές φορές. Αν δε μοιραζόμαστε τα ίδια συναισθήματα ή κατανοούμε διαφορετικά το σενάριο, μπορεί να είναι πολύ δύσκολο. Μα το 2007 γύρισα μια ταινία στην Ιαπωνία, με Ιάπωνες ηθοποιούς και συνεργείο. Ήμουν πολύ ευχαριστημένος, δεν ξέρω καθόλου γιαπωνέζικα, αλλά οι ηθοποιοί ήταν όλοι υπέροχοι και κατάλαβαν το σενάριό μου και την ταινία άψογα. Οπότε, στο Snowpiercer, αν και είχαμε Αμερικάνους και Ευρωπαίους ηθοποιούς, ακόμα και Κορεάτες όπως τον Kang-ho Song, δεν ήταν θέμα εθνικότητας ή υπηκοότητας του ηθοποιού. Η Tilda Swinton ήταν πολύ υποστηρικτική, κατάλαβε το όραμά μου, π.χ. Νομίζω ότι είναι θέμα σχέσης ανάμεσα σε σκηνοθέτη και ηθοποιό, όχι ανατολίτικου και δυτικού.
Ονόμασέ μας μερικές από τις αγαπημένες σου post apocalyptic ταινίες, μα και κάποιες κορεάτικες ταινίες που αγαπάς. Α, από post-apocalyptic, η ταινία με τον Charlton Heston, το Omega Man, μπορεί να είναι και ο πρόγονος του Ζωντανός Θρύλος (I Am Legend). Δεν είναι αποκαλυπτική ως ιστορία, επίσης, μα το κλίμα είναι αποκαλυπτικό στο The Thing του John Carpenter. Επίσης η Σκοτεινή Πόλη (Dark City) του Alex Proyas, τη λατρεύω. Και φοβερό ήταν, αν και παραγνωρισμένο το THX-1138 του George Lucas. Χαρακτηριστικό αναλογικό sci-fi της δεκαετίας του 70. Είμαι τεράστιος φαν του Kim Ki-young, είναι σαν ένα είδος μέντορα για μένα. Ο άρχων του κορεάτικου κινηματογράφου των δεκαετιών του 60 και του 70. Ίσως ξέρεις το Housemaid, το ασπρόμαυρο του 1960, το λατρεύω. Και μάλλον πολλές άλλες ταινίες του Kim Ki-young, το Insect Woman, το Woman Of Fire. Είναι μοναδικός, πάντα προτείνω τις ταινίες του στους σκηνοθέτες φίλους μου του εξωτερικού.
Γιατί πιστεύεις ότι οι Ασιάτες γενικά έχουν μια τόσο διαφορετική ευαισθησία προς τα περιβαλλοντικά θέματα σε σχέση με τους Δυτικούς; Για την ακρίβεια, πολύ καιρό πριν οι Ασιάτες και οι Ανατολίτες εν γένει είχαν μια πολύ διαφορετική αντιμετώπιση του περιβάλλοντος, όπως λες και εσύ. Μα σήμερα είναι παντού το ίδιο, όλοι κυριαρχούμαστε από τον καπιταλισμό, όλα κυριαρχούνται από το χρήμα και τον καπιταλισμό. Την καταστροφή του περιβάλλοντος από το σκληρό καπιταλισμό.
Βλέπουμε πολλά remakes ασιατικών ταινιών από δυτικούς σκηνοθέτες. Ποιος σκηνοθέτης θα ήθελες να ξανακάνει τις ταινίες σου; Ο ιδανικός υποψήφιος για τον Επισκέπτη θα ήταν ο John Carpenter, θα ήταν τέλειος για να το ξανακάνει. Για το Mother, ίσως ο Ralph Fiennes, ναι, θα μπορούσε, ή ο Steve McQuinn.
Όταν ξεκίνησες να γυρνάς ταινίες, πίστεψες ότι θα έφτανες τόσο μακριά όσο να γυρίσεις μια αγγλόφωνη υπερπαραγωγή; Ζω στην Κορέα, στην Ασία, είμαι Ασιάτης, η βάση μου είναι εδώ και η επόμενή μου ταινία είναι κορεάτικη. Πάντα πίστευα ότι η εθνικότητα δεν παίζει κάποιο ρόλο στην ιστορία της ταινίας. Αγαπώ τις ταινίες με οικουμενικά νοήματα, το Snowpiercer μπορεί να είναι επιστημονικής φαντασίας, μα η προηγούμενή μου ταινία, το Mother, αν και κορεάτικη, πιστεύω πως έχει ένα νόημα πανανθρώπινο. Όλοι στον κόσμο έχουν μητέρα, σε κάθε χώρα υπάρχει αυτή η σχέση μεταξύ μητέρας και γιου, οπότε κάθε άνθρωπος στον κόσμο μπορεί να καταλάβει αυτό το συναίσθημα. Προσωπικά, δεν υπάρχει όριο ανάμεσα στο τοπικό και στο παγκόσμιο, στο κορεάτικο και στο δυτικό. Δε σκέφτομαι έτσι, δε μ’ αρέσουν τα όρια.
