Ómnira όπως απελευθέρωση – Vortex όπως δίνη

Λίγο πριν τις παραστάσεις, συναντηθήκαμε με τις νέες χορογράφους Στέλλα Σπύρου και Μαριάννα Βαρβιάνη που μας μίλησαν για το  πώς γεννήθηκαν οι χορογραφίες τους Ómnira και Vortex, για τον παραλληλισμό της κίνησης των ανθρώπων με αυτή του γαλαξία και για το πώς θα ήταν εάν η κοινωνία μεταφερόταν στη σκηνή ενός θεάτρου.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα του Vortex; Mαριάννα: Πριν κάποια χρόνια, βρισκόμουν σε ένα πανηγύρι ξημέρωμα και κοίταζα τους ανθρώπους να χορεύουν από μακριά. Ο χορός τους κινούταν σε σπείρα και δεν είχε αρχή και τέλος, δεν σταματούσε, έτσι γεννήθηκε ο παραλληλισμός με την κίνηση της δίνης του γαλάξία: Vortex.

Πώς προσέγγισες χορογραφικά το ποιητικό έργου του Γιάννη Ρίτσου, Αποχαιρετισμός και γιατί το επέλεξες ως αφετηρία σου για το Ómnira Στέλλα: Το έργο χαρακτηρίζεται από κινησιολογικά επαναλαμβανόμενα μοτίβα, εμπνευσμένα από τον αφρο-βραζιλιάνικο χορό. Σκοπός μας είναι μέσα από αυτή την επαναληψιμότητα να διερευνηθεί η σχέση με τον εαυτό μας και με το σύνολο, σαν η κοινωνία να μεταφερόταν στη σκηνή ενός θεάτρου.

Κατα την εκτύλιξη του έργου υπάρχουν κινησιολογικές εξάρσεις, οι οποίες έχουν χτιστεί από τους χορευτές με εργαλείο συγκεκριμένα αποσπάσματα από τον μονόλογο του Γ. Ρίτσου, με γνώμονα την απότυπωση της παρακμής της ελληνικής πραγματικότητας του σήμερα και των ιδανικών της ελληνικής πραγματικότητας ενός νέου ανθρώπου του τότε, που θυσιάστηκε για μια μεγάλη ιδέα. Οι εξάρσεις αυτές είναι μια απλή μεταφορά εικόνων του μονολόγου ή μεταφορά κάθε λέξης μια φράσης σε κίνηση.

Ποιές σκέψεις για την υπέρβαση γεννήθηκαν μέσα από αυτή τη δουλειά; Στέλλα: Στην αφρικάνικη διάλεκτο Υορουμπά, “Ómnira” σημαίνει απελευθέρωση. Στον “Αποχαιρετισμό” ο Γιάννης Ρίτσος παρουσιάζει τον συλλογισμό και την εσωτερική πάλη του ήρωα έως την κατάκτηση της αυτογνωσίας. Έτσι, μέσα από την κατάκτηση της αυτογνωσίας οδηγείται στην απελευθέρωση, υπερβαίνοντας ακόμη και το ένστικτο της επιβίωσης. Η πράξη αυτή, για τους περισσότερους νέους σήμερα, φαντάζει απλά σαν ένα όμορφο παραμύθι χωρίς αίσιο τέλος. Αυτή η αποστασιοποίηση είναι που με τρομάζει.

Ποιός ο ρόλος της παράδοσης, ελληνικής ή όχι, στη δουλειά σας; Μαριάννα: Νομίζω πως, θέλουμε δε θέλουμε, η παράδοση είναι μέσα μας, είναι κομμάτι του εαυτού μας και της γης που πατάμε. Ξανακοιτώντας παραδοσιακά στοιχεία και προσπαθώντας να καταλάβουμε πώς δομήθηκαν και γιατί έφτασαν να είναι όπως είναι, μπορούμε να καταλάβουμε λίγο πώς βρεθήκαμε να είμαστε όπως είμαστε. Έτσι αργότερα, όταν θελήσουμε στοχευμένα να πούμε κάτι μπορούμε να χρησημοποιήσουμε παρόμοιους τρόπους έκφρασης και να επικοινωνήσουμε τις ιδέες μας.

Στέλλα: Στο συγκεκριμένο έργο ανατρέξαμε και ερευνήσαμε είδη χορού με αφρο-βραζιλιάνικες ρίζες όπως ο χορός των Ορισάς και η παραδοσιακή σάμπα. Όλο το κινησιολογικό λεξιλόγιο, ο κοινός παλμός, τα μοτίβα είναι εμπνευσμένα από την αφρο-βραζιλιάνικη παράδοση.

Ποιά παράσταση που έχετε δει, χορού ή μη, σας έχει σημαδέψει καλλιτεχνικά; Μαριάννα: Είναι τόσες πολλές που κάπως σαν μωσαϊκό σημαδεύουν σταδιακά. Παρόλα αυτά πριν πολλά χρόνια είχα δει μια παράσταση που λεγόταν ‘Taylor’s dummies’ από την ομάδα Gecko. Πρέπει να ήμουν τότε 16,17 χρονών και ήταν η 1^η φορά που έβλεπα κάτι τέτοιο. Ήταν κάτι ανάμεσα σε θέατρο και χορό με έντονα εικαστικά στοιχεία και αισθητική, που έπαιζε σε διάφορα επίπεδα χωρικά με abstract δομή που σε άφηνε στο τέλος με μια γεύση. Από τότε μου άνοιξε μια καινούργια οπτική για το τι μπορεί να είναι μια παράσταση.

Υπάρχει τάξη στο χάος; Υπάρχει έλεγχος στη δίνη; Πού βρίσκεται η ελευθερία του ατόμου στη δίνη του συνόλου; Μαριάννα: Αυτό ακριβώς ψάχνουμε να βρούμε μέσα από το έργο. Στη φυσική υπάρχει η βαρύτητα, ο μαγνητισμός και η τριβή. Όλα επηρεάζουν τη δίνη και την πορεία του κάθε σωματιδίου . Παράλληλα στην καθημερινότητα υπάρχουν τα πρακτικά δεδομένα (φαγητό, σπίτι, δουλειά, λεφτά), υπάρχουν τα ψυχολογικά (ένστικα, ασφάλεια, φόβος, θάρρος) και υπάρχουν και οι αποφάσεις που ατομικά ή συλλογικά επιλέγουμε να πάρουμε. Θα έλεγα πως υπάρχει ένα δομημένο χάος, χάος χωρίς συγκεκριμένη δομή. Ο έλεγχος ανάλογα την περίσταση βαραίνει και ανάλογα το άτομο ή την κοινωνία. Και η ελευθερία θέλω να πιστεύω πως είναι κάτι που υπερβαίνοντας τις παρούσες συνθήκες μας μπορούμε να αγγίξουμε.

Ετοιμάζετε κάποια επόμενη δουλειά; Βρισκόμαστε σε μια τυχερή και δυσεύρετη φάση όπου νέοι δημιουργοί συνεργάζονται ή δημιουργούν ταυτόχρονα αυτή την περίοδο. Μεταξύ μας υπάρχει ένα υποστηρικτικό κλίμα που βοηθάει μελλοντικά σχέδια. To επόμενο βήμα είναι να ταξιδέψουν τα κομμάτια και σε άλλα μέρη εκτός Αθήνας.