Ένα μεσημέρι στη «γιάφκα» του Θάνου Μικρούτσικου

Οδυσσέα, αισθάνεσαι δικαιωμένος επαγγελματικά και καλλιτεχνικά;

Ο.Ι: Η δικαίωση είναι ένα καθαρά προσωπικό μέγεθος, μια ιδιωτική ιστορία και έχει να κάνει με το τι θέλεις εσύ από τη ζωή σου. Υπάρχει ένα πράγμα το οποίο οφείλω να λέω συνέχεια και δεν θέλω να κρύβομαι πίσω από ατάκες του στιλ «μάτωσα», «δούλεψα σκληρά» κλπ. Θεωρώ ότι είχα την απίστευτη ευλογία να μην αδικηθώ. Είναι μεγάλο πράγμα για έναν άνθρωπο που ξεκινάει να μην έχει μέσα του το δηλητήριο της αδικίας. Όχι ότι με τρομάζει η αδικία, αλλά δεν σου πουλάω παραμύθι ότι πάλεψα με δαίμονες και τα κατάφερα. Δυστυχώς ή ευτυχώς τα πράγματα μού ήρθαν πάρα πολύ εύκολα και πολύ στρωτά. Μου άνοιξαν οι δρόμοι να κάνω τα τραγούδια. Αν αύριο το πρωί σταματήσω να κάνω οτιδήποτε, θα αισθάνομαι την απίστευτη πληρότητα ότι έκανα το καλύτερο που μπορούσα χωρίς να μου φράξει το δρόμο κάποιος. Όσον αφορά το δικαιωμένος, αισθάνομαι δικαιωμένος κάθε φορά που κάνω κάτι το οποίο γουστάρω.

Ανεπίδοτα γράμματα έχετε; Και οι δυο σας. 

Θ.Μ: Το μόνο που θα ήθελα να βγάλω και δεν το έχω βγάλει είναι ένα έργο μου, το «Κονσέρτο για βιολί, πιάνο και ορχήστρα», που έκανε αίσθηση στην Ευρώπη και νομίζω ότι είναι χρέος μου να το εκδώσω κάποια στιγμή. Από την άλλη μεριά ίσως θέλω να κοιτάξω κάποια πράγματα που θα μπορούσαν να βγουν, πάλι με την ίδια επίγνωση και βάσει, όχι της ανάγκης να επιδοθούν, αλλά της ψυχολογικής ανάγκης κάθε καλλιτέχνη να ολοκληρώσει έναν κύκλο.

Ο.Ι: Σαφώς και θα ήθελα να έχω 2-3 τραγούδια με τον Μίκη Θεοδωράκη που τον λατρεύω και παρόλο που δεν μου ήταν δύσκολο λόγω της σχέσης μου μαζί του να του πασάρω μερικά τραγουδάκια. Δεν το έκανα συνειδητά και δεν θα το κάνω ποτέ. Τα πράγματα πρέπει να γίνονται επειδή «πρέπει» και όχι επειδή θέλεις να φτιάξεις βιογραφικό. Θα ήθελα επίσης να έχω 10 τραγούδια με την Αλεξίου και 10 με τη Μοσχολιού. Τέλος, θαυμάζω τον Μάνο Ελευθερίου αλλά ζηλεύω τον Άκη Πάνου. Είμαι στη φάση που θέλω να κάνω ακαριαία λαϊκά τραγούδια με έναν λόγο που να μην είναι παρωχημένος, να μην είναι μπανάλ αλλά σύγχρονος, απλός και στρέιτ. Με ενδιαφέρει πια να αρχίσω να αφαιρώ πράγματα. 

Να έρθουμε στο δίσκο σας. Δεν είναι τολμηρό κύριε Μικρούτσικε να συγκρίνετε τον Κότσιρα με τον Μπιθικώτση στο «Άξιον Εστί», όπως κάνατε σε συνέντευξή σας στα ΝΕΑ;

Θ.Μ: Δεν τον συνέκρινα, είπα ότι βαδίζει στον ίδιο δρόμο. Ο Κότσιρας πάει να πιει νερό απ’ την πηγή. Ο Μπιθικώτσης, ήταν μια ειδική περίπτωση που, αν εξαιρέσω λίγο τον Μητσιά, ποτέ κανείς δεν πήγε σε αυτό τον δρόμο. Το τραγούδι μετά το ’70 και το ’80 άρχισε να λειτουργεί περισσότερο με «αχ και βαχ». Εκείνο που λέω όμως είναι πως ο τρόπος του Μπιθικώτση, χωρίς στολίδια και με τρομακτικά χαρίσματα, κουβάλαγε το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον αυτής της χώρας με έναν τρόπο ανεξήγητο. Προς Θεού, δεν είπα ότι ο Κότσιρας έφτασε τον Μπιθικώτση, είπα ότι ο Κότσιρας εδώ και 20 χρόνια έχοντας κυριαρχήσει σε ένα κομμάτι του κοινού, είχε τις ευκολίες του. Στον δίσκο έχουν εξαφανιστεί όλα τα κολπάκια, λέει τις νότες πεντακάθαρα και ίσια, κουβαλάει το κείμενο και τη μουσική και τα αφήνει να δώσουν όλη την έκφραση πάνω σε μια στιβαρή φωνή, ακριβώς στον δρόμο του Μπιθικώτση, αποφεύγοντας τον άλλο δρόμο. 

Ο.Ι: Θεωρώ μια από τις συγκλονιστικότερες στιγμές την είσοδο του Μπιθικώτση στο «Με τον λύχνο του άστρου» στο «Άξιον Εστί», αυτό που λέει «πού να βρω την ψυχή μου». Όταν ο Κότσιρας τραγούδησε το «Άξιον Εστί» στο Ηρώδειο, ήταν μια εποχή που ήμασταν μεταξύ μας ψυχραμένοι, γιατί δεν συμφωνούσα με τις επιλογές του. Ασυνείδητα λοιπόν, του στήνω μια παγίδα. Λέω μέσα μου «ρε μεγάλε εδώ σ’ έχω, για να δούμε πώς θα μπεις στο συγκεκριμένο». Κι ενώ ήμουν προκατειλημμένος αρνητικά απέναντί του, μπαίνει στο τραγούδι και με πείθει απολύτως.

Από την έκδοση του δίσκου σας «Ό,τι θυμάσαι δεν πεθαίνει» έχουν γραφτεί και ειπωθεί τόσα πολλά. Με τι θα θέλατε να κλείσουμε τη συνέντευξη; 

Θ.Μ: Θα ήθελα να παρακαλέσω αυτούς που θα ακούσουν τον δίσκο να τον ακούσουν «αλά παλαιά». Ξέρεις, η συντριπτική πλειοψηφία ακούει μουσική με έναν απαράδεκτο τρόπο. Στο αυτοκίνητο την ώρα που κλαίει το παιδί από πίσω, στο σπίτι μαγειρεύοντας ή τηλεφωνώντας, λες και το τραγούδι ή ένας κύκλος τραγουδιών δεν είναι έργο τέχνης. Θυμάμαι την παλιά εποχή που είχε συμβεί το εξής. Είμαι σε ένα μπαρ, είχε σκοτάδι και κάτι παιδιά λίγα χρόνια μικρότερά μου λένε μεταξύ τους χωρίς να με έχουν πάρει χαμπάρι «ρε παιδιά ο Μικρούτσικος έβγαλε τραγούδια σε ποίηση Καββαδία. Το Σάββατο με πίτσες στο σπίτι τον ακούμε και τον συζητάμε». Αυτή η διαδικασία δυστυχώς μας τελείωσε. Εγώ θα ήθελα όσοι τον ακούσουν, να τον ακούσουν με αυτό τον τρόπο, κι ας μην αγοράσουν πίτσες, κλείνοντας όμως το κινητό. 

Ο.Ι: Προσωπικά πιστεύω ότι ο μοναδικός κερδισμένος από τους τρεις μας σε αυτό τον δίσκο είμαι εγώ και δεν το λέω από μετριοφροσύνη. Αν αυτούς τους στίχους τους είχα βγάλει στις εκδόσεις Γαβριηλίδη σε ποιήματα- και λέω Γαβριηλίδη γιατί ειδικεύεται- θα είχα μετρημένα 220 πωληθέντα. Το ότι από 220 αυτούς τους στίχους θα τους ακούσουν μερικές χιλιάδες με κάνει ευτυχή και κερδισμένο.