Βασίλισσα Ελισάβετ: Λατρεύτηκε πολύ, μισήθηκε εξίσου πολύ

Η βασίλισσα Ελισάβετ που έφυγε χτες (08/09) από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών, δεν γεννήθηκε έχοντας ως προορισμό της τον θρόνο της Βρετανίας. Κατάφερε όμως να είναι η μακροβιότερη κάτοχός του.

Γεννημένη το 1926, είδε τον πατέρα της, Γεώργιο ΣΤ’, να γίνεται βασιλιάς κι ας ήταν ο δεύτερος στην διαδοχή, αφού ο αδερφός του, Εδουάρδος, παραιτήθηκε των βασιλικών του δικαιωμάτων για να παντρευτεί την δις διαζευγμένη Αμερικανίδα, Γουόλις Σίμπσον. Κάπως έτσι, η Ελισάβετ, πρωτότοκη κόρη του Γεωργίου VI και της λαίδης Ελίζαμπεθ, βρέθηκε να είναι διάδοχος του βρετανικού θρόνου. 

Κατά τη διάρκεια της στέψης στο Αββαείο του Ουέστμινστερ. Φωτογραφία: EPA

Η Ελισάβετ Β’ ανέλαβε τα βασιλικά της καθήκοντα στις 6 Φεβρουαρίου του 1952 και τα κράτησε μέχρι και τον θάνατό της, στις 08 Σεπτεμβρίου του 2022. Ήταν βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου για πάνω από εφτά δεκαετίες. Η στέψη της έλαβε χώρα στο Αββαείο του Ουέστμινστερ, στις 2 Ιουνίου του 1953, και μεταδόθηκε ραδιοφωνικά, αλλά και τηλεοπτικά, κάτι που συνέβαινε για πρώτη φορά στην ιστορία. 

Όσοι γνώριζαν την βασίλισσα Ελισάβετ από μικρή έκαναν λόγο για ένα χαριτωμένο και ζωηρό παιδί που αγαπούσε τα άλογα και τα σκυλιά. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ είχε πει για εκείνη όταν ήταν μόλις 2 χρονών πως, «Έχει φοβερό χαρακτήρα. Έχει έναν αέρα αυθεντίας και στοχασμού, κάτι που είναι εκπληκτικό σε ένα τόσο μικρό παιδί». Η ξαδέρφη της, Μαργαρίτα, την είχε περιγράψει ως ένα «χαρούμενο κορίτσι, που ήξερε πως να συμπεριφέρεται». 

Η Λίλιμπετ όπως την αποκαλούσε η οικογένειά της, είχε μεγάλη αδυναμία στον παππού της, Βασιλιά Γεώργιο Ε’. Όταν εκείνος αρρώστησε το 1926, τον επισκεπτόταν συχνά για να περάσει χρόνο μαζί του και να του φτιάξει τη διάθεση. Οι μετέπειτα βιογράφοι της, έχουν γράψει πως αυτές οι επισκέψεις βοήθησαν τον βασιλιά να αναρρώσει νωρίτερα από το αναμενόμενο. 

Με την μητέρα της στο μπαλκόνι του Μπάκινγχαμ. Φωτογραφία: EPA

Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Ελισάβετ και η οικογένειά της αρνήθηκαν να φύγουν από την χώρα, όπως τους είχαν συμβουλεύσει. Αντιθέτως, μόλις έγινε 18 χρονών, η τότε πριγκίπισσα υπηρέτησε ως υπολοχαγός στη Βοηθητική Εδαφική Υπηρεσία Auxiliary Territorial Service), στο τμήμα εθελοντριών του βρετανικού στρατού. Λίγο μετά το τέλος του πολέμου παντρεύτηκε τον νεαρό αξιωματικό του Ναυτικού, υποπλοίαρχο Φίλιππο Μάουντμπατεν, γιο του πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδας.

Ελισάβετ και Φίλιππος έμειναν παντρεμένοι μέχρι τον θάνατο του δεύτερου το 2021. Οι δυο τους απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τον πρίγκιπα Κάρολο, που είναι πλέον και επισήμως βασιλιάς της Αγγλίας, την πριγκίπισσα Άννα, τον πρίγκιπα Ανδρέα και τον πρίγκιπα Εδουάρδο. Παρότι η Ελισάβετ δήλωνε ερωτευμένη από 13 χρονών με τον Φίλιππο, ο γάμος τους δεν ήταν κάτι που το παλάτι έβλεπε με καλό μάτι.

Ο Φίλιππος δεν ήταν Βρετανός, παρόλο που είχε υπηρετήσει στο ναυτικό της χώρας, δεν είχε σημαντική οικονομική επιφάνεια και οι αδερφές του είχαν παντρευτεί Γερμανούς αριστοκράτες που φημολογούνταν ότι είχαν επαφές με τους Ναζί. Για να μπορέσει να παντρευτεί την Ελισάβετ, ο Φίλιππος απαρνήθηκε τους ελληνικούς και δανέζικους τίτλους του, ενώ απαρνήθηκε και την ελληνορθόδοξη θρησκεία και ασπάστηκε τον αγγλικανισμό. 

Η βασίλισσα Ελισάβετ χαιρετά τα πλήθη που έχουν μαζευτεί μπροστά από το παλάτι του Μπάκινγχαμ, μαζί με τον σύζυγό της, πρίγκιπα Φίλιππο, μετά την στέψη της. Φωτογραφία: EPA

Στα 70 και κάτι χρόνια που κάθισε στον αγγλικό θρόνο, η βασίλισσα Ελισάβετ είδε τον κόσμο να αλλάζει άρδην.

Κατά τη διάρκεια της θητείας της εξελέγησαν 14 Αμερικανοί πρόεδροι, ο άνθρωπος πήγε στο φεγγάρι, το τείχος του Βερολίνου έπεσε και ο Ψυχρός Πόλεμος έλαβε τέλος, η Αγγλία είχε για πρώτη φορά γυναίκα πρωθυπουργό, το ίντερνετ μπήκε στα σπίτια μας, ενώ η άλλοτε τεράστια αυτοκρατορία της είδε μια-μια της αποικίες της να αποκτούν την ανεξαρτησία τους. Κι ενώ μπορεί έξω από το Μπάκινγχαμ να έχει μαζευτεί χιλιάδες κόσμου για να θρηνήσει, πολλοί είναι και εκείνοι που μάλλον χάρηκαν με τον θάνατό της.

Η βασίλισσα Ελισάβετ με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρήγκαν και την πρωθυπουργό της Αγγλίας, Μάργκαρετ Θάτσερ σε γεύμα στο παλάτι του Μπάκινγχαμ. Φωτογραφία: EPA/Ron Bell

Η βασίλισσα Ελισάβετ για πολλούς συμβόλιζε και συμβολίζει ακόμα την αποικιοκρατική πολιτική της Μεγάλης Βρετανίας, που με την σειρά της μας υπενθυμίζει την καταπίεση και τη βία που υπέστησαν δεκάδες εκατομμύρια κόσμου στις αποικίες.  

Όταν το 1993 επισκέφτηκε την Κύπρο, παρόλο που η επίσημη κυβέρνηση της χώρας την υποδέχτηκε με τιμές, ο λαός τής έκανε ξεκάθαρο πως ήταν ανεπιθύμητη. Οι Κύπριοι στο πρόσωπό της έβλεπαν τους βασανιστές των αγωνιστών της χώρας κατά την περίοδο 1955-59. Χαρακτηριστικά, ο γιατρός Χάρης Αριστείδου δεν δίστασε να σπάσει το τζάμι της λιμουζίνας της και να επιτεθεί φραστικά σε έναν από τους αξιωματούχους της. Οι Κύπριοι της αποδίδουν τους απαγχονισμούς 9 αγωνιστών κατά την διάρκεια της αποικιοκρατίας, τη ζωή των οποίων εκείνη θα μπορούσε να έχει σώσει, καθώς είχε την νομική ισχύ να δώσει «χάρη». Ανάμεσα στους εννιά ήταν και ο μόλις 17 χρονών Ευαγόρας Παλλικαρίδης που οδηγήθηκε μαζί με τους άλλους 8 στην κρεμάλα.  

Μέχρι σήμερα, η Βρετανία δεν έχει απολογηθεί για τους 14 καταγεγραμένους πλέον βασανισμούς και θανάτους Κυπρίων αγωνιστών κατά την περίοδο 1955-59.

Η βασίλισσα Ελισάβετ με τον σύζυγό της, πρίγκιπα Φίλιππο και τα τέσσερα παιδιά τους. Φωτογραφία: EPA

Ακόμα και μέσα στην ίδια της την χώρα, όμως, είχε αρκετούς πολέμιους, τόσο της ίδιας όσο και των όσων συμβόλιζε το στέμμα της. Για παράδειγμα, όταν το 1966 μια χιονοστιβάδα υπολειμμάτων άνθρακα κατέκλυσε το χωριό Άμπερφαν της Ουαλίας προκαλώντας τον θάνατο 144 ατόμων, εκείνη έκανε οκτώ μέρες να επισκεφτεί τον τόπο της καταστροφής, κάτι που εξαγρίωσε τον λαό. 

Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι Άγγλοι που της χρεώνουν τον θάνατο της λαοφιλούς πριγκίπισσας Νταϊάνας, που έχασε τη ζωή της σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1997. Οι δυο γυναίκες φημολογούνταν πως δεν είχαν τις καλύτερες σχέσεις, ενώ η Νταϊάνα είχε μιλήσει σε αρκετές συνεντεύξεις της για την καταπίεση που αισθανόταν στο παλάτι, μια καταπίεση που φαίνεται πως βίωσε και η Δούκισσα του Σάσεξ, Μέγκαν, μετά τον γάμο της με τον πρίγκιπα Χάρι. 

Η πριγκίπισσα Νταϊάνα και ο πρίγκιπας Κάρολος την ημέρα του γάμου τους.

Η βασίλισσα Ελισάβετ ανήλθε στον θρόνο της Βρετανίας σε ηλικία 25 χρονών και κατέβηκε από αυτόν όταν ήταν 96. Έζησε μια ζωή έχοντας βαρύ το αίσθημα του καθήκοντος, όπως λένε οι πολύ κοντινοί της άνθρωποι, δεν μπόρεσε όμως να αποφύγει τα σκάνδαλα. 

Τώρα μένει να δούμε το πως θα την καταγράψει η ιστορία και το αν θα μπορέσει να την διαδεχτεί και ουσιαστικά ο Κάρολος.