Animasyros: Aπό τη Σύρο σε ολόκληρο τον κόσμο

Φεύγοντας ακόμη μια φορά από το λιμάνι της πανέμορφης Ερμούπολης, αποχαιρετώντας στην προκυμαία τον AnimaSpyros, τη μασκότ του Animasyros Διεθνούς Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων, σκεφτόμουν πόσο σπουδαίο είναι το πολιτιστικό άνοιγμα που συντελείται στην ελληνική περιφέρεια και πόσο καθοριστικό να καταλάβουμε την σημαντικότητα του εναλλακτικού/πολιτιστικού τουρισμού που εμπεριέχει.

Ξεκινώντας βασικά από ιδιωτικές πρωτοβουλίες και υποστηριζόμενες στη συνέχεια από τοπικές αυτοδιοικήσεις, υπουργεία και άλλους ιδιωτικούς ή δημόσιους φορείς, οι διάφορες κινηματογραφικές, μουσικές και κάθε είδους πολιτιστικές διοργανώσεις που απλώνονται σε όλο το εύρος της ελληνικής επικράτειας σιγά σιγά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, συμβάλλουν σε πολλά. Αλλά το κυριότερο –και πέρα από την θερμή ανταπόκριση που βρίσκουν στο εξωτερικό-, ανοίγουν πόρτες στις νέες γενιές που μέχρι πρόσφατα αναγκαζόντουσαν να μυρίζουν τον σύγχρονο πολιτισμό μέσα από περιορισμένες διοργανώσεις ή έπρεπε να πάνε στις 2-3 μεγάλες πόλεις ή στην πρωτεύουσα για να αναζητήσουν και να γνωρίσουν περισσότερα. Παραδείγματα φωτεινά, η δουλειά που γίνεται στη Σύρο (και με το SIFF, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου τον Ιούλιο) ή στον Πύργο (με το εξαιρετικό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους να απλώνεται πλέον σε όλη την Πελοπόννησο) ή ακόμη και στα Ζαγοροχώρια (Zagoriwood), με έμφαση στην εκπαιδευτική αξία του κινηματογράφου – μιας και αναφερόμαστε στο συγκεκριμένο είδος τέχνης εδώ.

Έλληνες και ξένοι γεμίσαμε πάλι το πανέμορφο κυκλαδίτικο νησί για να ξαναζήσουμε από κοντά μία διοργάνωση που φέτος είχε την τιμητική της, όχι μόνο επειδή γιόρταζε 15 χρόνια πορείας αλλά και γιατί βλέπει τους σπόρους που τόσα χρόνια έσπειρε να ανθίζουν περισσότερο από ποτέ. Γιατί το ελληνικό animation προχωράει με βήματα σταθερά και ανοδικά, που μάλιστα τα τελευταία 2-3 χρόνια τρέχουν με την ταχύτητα αγώνων κούρσας παρά αντοχής. Σε αυτό έχει συμβάλλει καθοριστικά το Animasyros και οι εμπνευστές του πλέον μπορούν να χαμογελούν πλατιά. Ο πρόεδρος Βασίλης Καραμητσάνης, η διευθύντρια Μαρία Ανεστοπούλου, η υπεύθυνη Αγοράς-σκηνοθέτις Μαρινέτα Μακ Κρητικού ξεκίνησαν ένα βράδυ μια ιδέα ως παρέα και κατέληξαν σε μία από τις καλύτερες, ομολογουμένως πια, ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Μπράβο τους!

Οι animators Άρης Καπλανίδης και Ηλίας Ρουμελιώτης παρουσίασαν στην Αγορά τα σχέδια για το νέο τους project «Women of ’22» που πραγματεύεται τη Μικρασιατική Καταστροφή. Στο περσινό φεστιβάλ η εξαιρετική ταινία τους «Από το μπαλκόνι» είχε πάρει το βραβείο καλύτερου ελληνικού animation.

Οι αριθμοί μιλάνε μόνοι τους: Σε έξι μέρες και σε διάφορα τμήματα, διαγωνιστικά και μη, προβλήθηκαν 200 πολύ καλές ταινίες από 43 χώρες. Έγιναν αφιερώματα, εκπαιδευτικά εργαστήρια για όλες τις ηλικίες και κοινωνικές ομάδες, οργανώθηκαν παράλληλες εκδηλώσεις. Ποικίλες συζητήσεις, παρουσιάσεις και στρογγυλά τραπέζια στην, πιο πλούσια από ποτέ, Αγορά, έφεραν κοντά πολλούς, σημαντικούς διεθνώς, επαγγελματίες και οδήγησαν σε γνωριμίες που μπορεί να γεννήσουν στο μέλλον γόνιμες συνεργασίες. Φιλοξενήθηκαν 350 Έλληνες και ξένοι κάθε κλάδου του χώρου, ενώ πέρα από την δια ζώσης εμπειρία –που δεν αντικαθίσταται με τίποτα– και τις sold out προβολές, κάπου 60.000 θεατές παρακολούθησαν ταινίες και δρώμενα μέσω διαδικτύου –και είναι για κάτι τέτοια που λες τι καλά που υπάρχει!

Στο «Μέγαρον Καφέ», σε έναν από τους κεντρικούς πλακόστρωτους δρόμους της Ερμούπολης, οι Έλληνες και ξένοι καλεσμένοι του Animasyros γνωρίζονται μεταξύ τους και συναντούν τους σκηνοθέτες

Πέρα όμως από τη σημαντικότητα αυτού καθαυτού του φεστιβάλ στα διεθνή επαγγελματικά χωράφια του animation, είναι πραγματικά σπουδαίο να νιώθεις την ένταξη και αφομοίωσή του από την Συριανή κοινωνία. Γιατί χωρίς αυτό τίποτα δεν θα μπορούσε να γίνει όπως έγινε. Και ήταν τόσο όμορφο να βλέπεις παιδιά κάθε ηλικίας, με γονείς ή μόνα στα σκαλάκια του Δημαρχείου στην πλατεία Μιαούλη να παρακολουθούν ή απλώς να χαζεύουν κάνοντας ποδήλατο οικογενειακές ταινίες κινουμένων σχεδίων στη μεγάλη οθόνη που είχε στηθεί –ή να γεμίζουν παραδίπλα τον θερινό «Παλλάς»! Τόσο ωραίο να κινείσαι στην πόλη και να νιώθεις τον παλμό του φεστιβάλ, στα σοκάκια, στα μπαράκια, στις βεράντες των αρχοντικών όπου γινόντουσαν εκδηλώσεις και πάρτι. Τόσο απολαυστικό να είσαι μαζί με φοιτητές στις sold out προβολές στο θέατρο Απόλλων. Και τόσο ενδιαφέρον να μιλάς με ξένους φιλοξενούμενους και να σου λένε πόσο έχουν γοητευτεί από το νησί, την παράδοση, την αρχιτεκτονική, τη θάλασσα, τις γεύσεις του και να αισθάνονται χαρούμενοι που βρέθηκαν εκεί.

Η Σύρος έχει βάθος και ιστορία όπως τόσοι τόποι στην μικρή Ελλάδα. Εξαρτάται από εμάς πώς θα κάνουμε τον υπόλοιπο κόσμο να ενδιαφερθεί και να τους αγαπήσει, συμβάλλοντας με τον σωστό τρόπο –και όχι τον τουρισμό της αρπαχτής– στην περαιτέρω ανάπτυξη και εξέλιξή τους, προς όφελος όλων.

Μικροί και μεγάλοι στις υπαίθριες προβολές, στην πλατεία Μιαούλη, στα σκαλάκια του Δημαρχείου

Η αίθουσα του ιστορικού θεάτρου «Απόλλων» φιλοξένησε σχεδόν όλες τις προβολές των διαγωνιστικών τμημάτων

Με “επίσημη” έδρα των προβολών το θέατρο Απόλλων και “επίσημη” έδρα της Αγοράς το Πνευματικό Κέντρο, το φεστιβάλ απλώθηκε σε διάφορα μέρη. Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, τα ΚΑΠΗ Ερμούπολης, η Δημοτική Βιβλιοθήκη, το «Μέγαρον Καφέ», ο ιστορικός πρώην χειμερινός κινηματογράφος «Ερμής», τα εκπαιδευτήρια ΔΕΛΑΣΑΛ στην Ερμούπολη, η έπαυλη Τσιροπινά στην Ποσειδωνία, η Ιερά Μονή των Πατέρων Καπουκίνων και το “Café Braziliana” στην Άνω Σύρο, η πλατεία του Φοίνικα, υποδέχθηκαν δράσεις, συναντήσεις, εκθέσεις κι εργαστήρια για όλους, από παιδιά και εφήβους μέχρι ηλικιωμένους και ΑΜΕΑ.

Ιδιαίτερες ήταν οι στιγμές της επίσκεψης στο Ινστιτούτο Κυβέλη και το Αρχοντικό Κοή που έχουν ανοίξει τις πόρτες τους στο κοινό αλλά συνεργάζονται πλέον και με το Animasyros σε εκδηλώσεις. Το πρώτο, γεμάτο δεκάδες αντικείμενα σε κάθε γωνιά του, έπιπλα, μπιμπελό, πίνακες, φορέματα, ιδρύθηκε το 1999 με σκοπό τη διάσωση, έρευνα και ανάδειξη ιστορικού υλικού του ελληνικού κι ευρωπαϊκού θεάτρου του 20ου αιώνα, μέσα από τη ζωή και το έργο της μεγάλης πρωταγωνίστριας Κυβέλης και της οικογένειάς της. Γιατί ήταν εκεί, το 1904, στο θέατρο “Απόλλων” που εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο κοινό η μόλις 16χρονη Κυβέλη, με τον θίασο του Κωσταντίνου Χρηστομάνου, δίπλα στον σύζυγό της Μήτσο Μυράτ.

Λεπτομέρειες από τον μοναδικό κόσμο του Ινστιτούτου Κυβέλη,
που ιδρύθηκε το 1999 με σκοπό τη διάσωση, έρευνα και ανάδειξη ιστορικού υλικού του ελληνικού κι ευρωπαϊκού θεάτρου του 20ου αιώνα, μέσα από τη ζωή και το έργο της μεγάλης πρωταγωνίστριας Κυβέλης και της οικογένειάς της.

Το δεύτερο, υπέροχο μαρμαρόκτιστο γέννημα του 1860, με την καταπληκτική οροφογραφία αρχαίων θεών, ιδιοκτησίας σήμερα του οπτικού Σταύρου Κοή, ανήκει στα 31 διατηρητέα κτίρια της Ερμούπολης.

Μέρος της θαυμάσιας οροφογραφίας αρχαίων θεών και της όμορφης τραπεζαρίας του μαρμαρόκτιστου αρχοντικού Κοή – ένα από τα 31 διατηρητέα κτίρια της Ερμούπολης.

Και μόνο που ξεκινούσες (ή τέλειωνες) τη μέρα σου περπατώντας δίπλα στο μπλε του Αιγαίου, στην προκυμαία ή στην πανέμορφη πίσω μεριά, που περιδιάβαινες στα σοκάκια, τα στενά και τις πλατείες ακούγοντας μουσικές και χαρούμενες φωνές, αναπνέοντας την φθινοπωριάτικη θαλασσινή αύρα, μυρίζοντας ψαρομεζέδες από τα ταβερνάκια ή λουκούμια, αμυγδαλωτά και  χαλβαδόπιτες από τα ζαχαροπλαστεία, αρκούσε για να μπεις γεμάτος όρεξη στις σημαντικές συνευρέσεις της Αγοράς και να μάθεις όλα τα φρέσκα νέα. Πληροφορίες για τις καινούργιες τροχιές του παγκόσμιου animation, για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες στις διεθνείς συμπαραγωγές, για την άξια σκηνή animation των Βαλτικών χωρών, για την θέση  του animation στα Μουσεία και στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, για τη σημασία των graphic novels στο κινούμενο σχέδιο, για την τέχνη του pitching…

Η Αγορά φέτος, προχώρησε ένα ακόμη βήμα, συνεργάστηκε και διοργάνωσε με τη φημισμένη γαλλική NEF Animation στρογγυλά τραπέζια, εργαστήρια, masterclasses και συναντήσεις δικτύωσης. Φιλοξένησε την πολυβραβευμένη Αμερικανίδα Chris Nee –δημιουργό, μεταξύ άλλων, της σειράς “We The People” του Netflix όπου συμμετέχουν ο Μπαράκ και η Μισέλ Ομπάμα με στόχο να μάθουν στα παιδιά, με διασκεδαστικό τρόπο, τις βασικές αρχές των δικαιωμάτων τους- και την συμπατριώτισσα της δημοσιογράφο, ιστορικό ταινιών animation και μουσικό παραγωγό Nancy Denney Phelps. Τους υποψήφιους στα φετινά Όσκαρ animators-σεναριογράφους Joanna Quinn και  Les Mills. Διευθυντές διαφόρων κορυφαίων φεστιβάλ κινουμένων σχεδίων και σημαντικούς παραγωγούς. Από τις πιο ενδιαφέρουσες στιγμές της Αγοράς, για τα δικά μας πράγματα, η συζήτηση για τη θεσμική υποστήριξη του ελληνικού animation από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το οποίο έχει αντιληφθεί τον ρόλο του κινουμένου σχεδίου στην ανάπτυξη της κινηματογραφίας μας και το ενισχύει σε όλες τις φάσεις του χρηματοδοτικού του προγράμματος, ώστε να το καταστήσει πλέον ισότιμο με τα άλλα κινηματογραφικά είδη.

Η πολυβραβευμένη Αμερικανίδα Chris Nee -με συντονίστρια τη δημοσιογράφο, ιστορικό ταινιών animation και μουσικό παραγωγό Nancy Denney Phelps-, μιλάει για την εμπειρία της ως δημιουργός και διευθύντρια παραγωγής διαφόρων σειρών κινουμένων σχεδίων. Ανάμεσά τους και η σειρά «We The People» (Netflix), σε παραγωγή Μπαράκ και Μισέλ Ομπάμα, που έχει στόχο να μάθουν στα παιδιά, με διασκεδαστικό τρόπο, τις βασικές αρχές των δικαιωμάτων τους.

Η Παιδαγωγική Διευθύντρια του περίφημου εργαστηρίου animation, L’atelier des Sèvres, Catherine Totems, παρουσιάζει το έργο του, στην όμορφη αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα στιγμή της Αγοράς, η συζήτηση για την θεσμική υποστήριξη στο ελληνικό animation, με τον πρόεδρο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (ΕΚΚ) Μάρκο Χολέβα και την διευθύντρια προώθησης Hellas Film EKK, Αθηνά Καλκοπούλου. Συντονίστρια η Romana Lobach.

Μέχρι και μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βρέθηκαν φέτος στη Σύρο για να καταθέσουν απόψεις για τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να παίξει το animation μεταδίδοντας με τον δικό του τρόπο μηνύματα της δύσκολης εποχής μας. Και είναι όντως γεγονός πώς μέσα από μία ταινία κινουμένων σχεδίων μπορείς να μιλήσεις για πολλά και δύσκολα θέματα με έναν τρόπο διαφορετικό και, εν τέλει, συναρπαστικό για μικρούς και μεγάλους.