20 Οργανώσεις ζητούν να καταψηφιστούν διατάξεις του νομοσχεδίου για το άσυλο

Σε συνέχεια κοινού υπομνήματος που έστειλαν στον Υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου και στη Βουλή στις 5 Μαΐου, είκοσι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και νομικοί τονίζουν, ότι διατάξεις του νέου νομοσχεδίου για το άσυλο θέτουν σε περαιτέρω κίνδυνο τα δικαιώματα των αιτούντων διεθνή προστασία και τις εγγυήσεις της διαδικασίας ασύλου. 

Με αφορμή τη ενέργεια τους αυτή, η υπεύθυνη προώθησης μεταναστευτικών θεμάτων της οργάνωσης Τerre des hommes Hellas, Μελίνα Σπαθάρη, δήλωσε: «Η οργάνωσή μας παρέχει υπηρεσίες παιδικής προστασίας σε εννιά ανοικτές δομές φιλοξενίας προσφύγων στην ενδοχώρα. Ζούμε καθημερινά την αγωνία που βιώνουν σχετικά με το αίτημά τους οι οικογένειες με παιδιά και ασυνόδευτα που εξυπηρετούμε.  Συνυπογράφουμε τόσο το συγκεκριμένο υπόμνημα, όσο και ένα ακόμη που απεστάλη αυτή την εβδομάδα στους βουλευτές και που εστιάζει στα παιδιά εφόσον θεωρούμε ότι είναι κρίσιμο να ανακληθούν τροποποιήσεις που δεν βελτιώνουν τη νομοθεσία αλλά αντιθέτως πλήττουν τις εγγυήσεις που προβλέπονται από το ενωσικό δίκαιο. Αναφέρω ως παράδειγμα ότι το νομοσχέδιο καταργεί την προτεραιοποίηση εξέτασης των αιτήσεων διεθνούς προστασίας ευάλωτων προσώπων και ως εκ τούτου τα αιτήματα πολλών ασυνόδευτων παιδιών ενδέχεται τελικά να εξεταστούν όταν πια τα παιδιά θα έχουν ενηλικιωθεί, χάνοντας έτσι  την ευνοϊκότερη μεταχείριση που προβλέπουν το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού».

Στο υπόμνημά τους, οι οργανώσεις σημειώνουν ότι οι συνεχείς αλλαγές στους νόμους μέσα σε σύντομα χρονικά διαστήματα – και μάλιστα χωρίς να έχουν ληφθεί υπόψιν τα πολλαπλά ζητήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας στον τομέα του ασύλου- δημιουργούν περαιτέρω καθυστερήσεις, ενώ υπάρχουν διατάξεις που δε λαμβάνουν υπόψιν την πραγματικότητα στο πεδίο, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε παραβιάσεις του εθνικού και ενωσιακού δικαίου. 

Μεταξύ άλλων, τα νέα μέτρα:

• διατηρούν την εξέταση των αιτήσεων ασύλου των ασυνόδευτων παιδιών με ταχύρρυθμες διαδικασίες (νόμος 4636/2019), οι οποίες δε συνάδουν με το βέλτιστο συμφέρον τους, πρόβλεψη που πρέπει να τροποποιηθεί, 
• καταργούν την προτεραιοποίηση εξέτασης των αιτημάτων ασύλου των ευάλωτων αιτούντων άσυλο (ασυνόδευτα παιδιά, θύματα βασανιστηρίων, βίας κ.λπ), με διακύβευμα τον αποκλεισμό τους από την ευνοϊκότερη μεταχείριση που το ενωσιακό δίκαιο προβλέπει για την προστασία τους,
• συρρικνώνουν περαιτέρω τις προθεσμίες, ιδίως της προσφυγής,
• καταργούν τη δυνατότητα των Ανεξάρτητων Επιτροπών Προσφυγών να παραπέμπουν στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου για την έκδοση άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, θέτοντας σε κίνδυνο αποκλεισμού από θεμελιώδη δικαιώματά τους ανθρώπους που, αν και μη δικαιούχοι διεθνούς προστασίας, έχουν το δικαίωμα παραμονής στην ελληνική επικράτεια, όπως ενδεικτικά οι ασυνόδευτοι ανήλικοι και οι πάσχοντες από σοβαρά προβλήματα υγείας,
• γενικεύουν περαιτέρω την επιβολή της διοικητικής κράτησης, καθιστώντας το εν λόγω μέτρο ως τον κανόνα έναντι της εξαίρεσης που προβλέπει το ενωσιακό δίκαιο.

Βήματα όπως η σύσταση της νέας Ειδικής Γραμματείας Προστασίας Ασυνόδευτων Παιδιών μπορεί να λειτουργήσουν θετικά, εφόσον παράλληλα δρομολογηθεί ο θεσμός της επιτροπείας και γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες για τον τερματισμό της κράτησης/«προστατευτικής φύλαξης» των ασυνόδευτων παιδιών. Θα πρέπει ωστόσο να διασφαλιστεί η έγκαιρη στελέχωση της νέας Γραμματείας με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό και ο συντονισμός με τις υπόλοιπες αρμόδιες αρχές, όπως ιδίως το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης. 

Πολλές από τις διατάξεις του νομοσχεδίου θα έχουν σοβαρές συνέπειες στις ζωές χιλιάδων ανθρώπων, στερώντας τους την πρόσβαση σε θεμελιώδη δικαιώματα, θίγοντας εκ νέου το ευρωπαϊκό κεκτημένο στον τομέα του ασύλου, ενώ στην πραγματικότητα δε διασφαλίζουν ούτε τη βελτίωση, αλλά ούτε καν την επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου. 

Για τους λόγους αυτούς οι οργανώσεις καλούν τους Βουλευτές να μην προχωρήσουν στην ψήφιση των επίμαχων διατάξεων του σχεδίου νόμου.