Την περασμένη Πέμπτη, στο κινηματογραφικό πλατό των γυρισμάτων της western ταινίας Rust, σε ράντσο στο Νέο Μεξικό, σημειώθηκε μία πραγματική τραγωδία. Ο Αμερικανός ηθοποιός Alec Baldwin, πυροβολώντας με prop όπλο για τις ανάγκες μιας σκηνής, χτύπησε άθελά του θανάσιμα την κινηματογραφίστρια και διευθύντρια φωτογραφίας, Halyna Hutchins, ενώ τραυμάτισε τον σκηνοθέτη Joel Souza ο οποίος βρίσκεται στην εντατική.
Σύμφωνα με το Associated Press, εκπρόσωπος του 68χρονου σταρ δήλωσε ότι επρόκειτο για εκπυρσοκρότηση ενός όπλου με άσφαιρα. Τα πρώτα στοιχεία που έφτασαν στο δικαστήριο, έδειξαν αργότερα ότι ένας βοηθός σκηνοθέτη, ο Dave Halls, είχε παραδώσει το όπλο στον Baldwin. Αντί για άσφαιρα, στο πιστόλι που χρησιμοποιούσε ο πρωταγωνιστής, είχαν τοποθετηθεί αληθινές σφαίρες – ωστόσο ο Halls ισχυρίζεται ότι δεν το γνώριζε.
Μερικές ώρες μετά το ατύχημα, ο δημοφιλής ηθοποιός εντοπίστηκε δακρυσμένος έξω από το γραφείο του σερίφη της κομητείας Σάντα Φε, από μία τοπική εφημερίδα. Αυτή τη στιγμή, η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη προκειμένου να εντοπιστεί τι πήγε στραβά με το prop όπλο.
Τέτοιου είδους περιστατικά είναι ιδιαίτερα σπάνια στον κόσμο του θεάματος, με το συμβάν να έχει συγκλονίσει την κινηματογραφική βιομηχανία. Η χρήση όπλων στα σετ, υπόκειται σε αυστηρά πρότυπα ασφαλείας. «Στην ταινία που συμμετείχα πρόσφατα, ακόμα και το πλαστικό μου όπλο, έπρεπε να το παραδίδω όταν φεύγω και να το παίρνω ξανά την επόμενη μέρα», δήλωσε ο Αυστραλός ηθοποιός Rhys Muldoon μετά το περιστατικό. «Γι’ αυτό η συγκεκριμένη περίπτωση μου φαίνεται απίστευτα μπερδεμένη». Παρά το γεγονός ότι μοιάζουν αβλαβή, τόσο τα υποστηρικτικά όπλα (prop guns) όσο και τα άσφαιρα (blank guns), μπορεί να αποβούν επικίνδυνα.
Τι είναι το prop gun;
Τα prop guns χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία του κινηματογράφου για τη μίμηση πραγματικών πυροβόλων. Ο λόγος που είναι τόσο πειστικά έγκειται στο ότι αποτελούνται από τροποποιημένες πραγματικές σφαίρες.
Αξίζει να τονιστεί πως, ενώ ο όρος ‘σφαίρα’ χρησιμοποιείται ευρέως για να περιγράψει το αντικείμενο με το οποίο είναι φορτωμένα τα όπλα, πιο ορθά, αυτό που φορτώνεται είναι ένα φυσίγγιο: ένα αυτόνομο πακέτο πυρομαχικών, που αποτελείται από ένα περίβλημα το οποίο περιέχει μια εκρηκτική σκόνη. Όταν αυτή εκτοξεύεται, το όπλο απελευθερώνει την πραγματική σφαίρα – η οποία στην περίπτωση ενός prop είναι τροποποιημένη.
Τι είναι το blank cartridge (άσφαιρο όπλο);
Πρόκειται για ένα φυσίγγιο πυροβόλου όπλου που παράγει έναν έντονο εκρηκτικό ήχο – όμοιο με του πραγματικού πυροβολισμού – καθώς υφίσταται ανάκρουση. Τα blanks διαφέρουν από τα props στο ότι δεν εκτοξεύουν σφαίρα.
Ο συνδυασμός ωστόσο ενός prop με ένα blank όπλο, προσδίδει αυθεντικότητα στις παραγωγές. Ο δυνατός κρότος που προσφέρουν, η ανάκρουση και το δυνατό φως που δημιουργείται από την καύση της εκρηκτικής σκόνης, προσδίδουν αληθοφανή αποτελέσματα.
Έχουν συμβεί αντίστοιχα περιστατικά στο παρελθόν;
Ο Brandon Lee, κινηματογραφικός γιος του θρύλου των πολεμικών τεχνών Bruce Lee, πέθανε σε ηλικία μόλις 28 ετών το 1993 στα γυρίσματα του The Crow, όταν ένα blank όπλο – το φυσίγγιο του οποίου είχε κατά λάθος φορτωμένο εκρηκτικό γέμισμα – εκτόξευσε καταπάνω του. Αφού ο ίδιος πυροβολήθηκε, οι κάμερες συνέχισαν να καταγράφουν. Μόνο όταν δεν σηκώθηκε στο τέλος της σκηνής, όσοι ήταν στα γυρίσματα κατάλαβαν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά.
Σε ένα άλλο περιστατικό που σημειώθηκε το 1984, ο Αμερικανός ηθοποιός Jon-Erik Hexum άρχισε να αστειεύεται στο set ενός τηλεοπτικού show, καθώς είχε απογοητευτεί από τις καθυστερήσεις στα γυρίσματα. Κάποια στιγμή, γέμισε ένα περίστροφο με ένα κενό φυσίγγιο, έβαλε το όπλο στον κρόταφο και πυροβόλησε.
Σε αντίθεση με τον Lee, δεν σκοτώθηκε από την σφαίρα του όπλου, αλλά πιθανότατα η έκρηξη ήταν πολύ ισχυρή, με αποτέλεσμα να προκαλέσει κάταγμα το κρανίο του. Ο ίδιος πέθανε μερικές μέρες αργότερα στο νοσοκομείο.
Πώς μπορούν τα blank και prop όπλα να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια;
Όπως αποδείχθηκε και από τον θάνατο του Hexum, τα άσφαιρα όπλα έχουν τεράστια ισχύ, ακόμη και χωρίς την ύπαρξη σφαίρας. Στα σετ των ταινιών, συνήθως ακολουθούνται αυστηροί κανόνες σχετικά με τη χρήση τους, ενώ αυτά παρέχονται από ειδικούς που συμβουλεύουν τους συντελεστές για την ορθή χρήση τους. «Υπάρχουν βασικά μέτρα ασφαλείας σε κάθε σετ», τονίζει ο Mike Tristano, ένας οπλουργός που έχει συνεργαστεί με τον Baldwin στο παρελθόν. «Ποτέ δεν στρέφεις ένα όπλο – ακόμα κι αν δεν είναι πυροβόλο – σε κάποιον άνθρωπο».
Κατά τη λήψη ενός πλάνου στο οποίο γίνεται χρήση prop όπλου, οι ηθοποιοί πρέπει να πυροβολούν μπροστά στην κάμερα. Ο Steven Hall, ο οποίος έχει δουλέψει σε ταινίες όπως το Fury και το The Imitation Game, λέει ότι ακόμη κι αυτό συμβαίνει μόνο υπό τη λήψη των απαραίτητων μέτρων ασφαλείας. «Αν ένας ηθοποιός βρίσκεται στη ‘γραμμή του πυρός’, πρέπει να φοράει ειδική μάσκα προσώπου και γυαλιά, να στέκεται πίσω από μια οθόνη Perspex και δίπλα στην κάμερα να βρίσκεται ο δυνατόν μικρότερος αριθμός ανθρώπων», είπε. «Αυτό που δεν καταλαβαίνω σε αυτήν την περίπτωση είναι πώς τραυματίστηκαν δύο άνθρωποι, στο ίδιο συμβάν, με τον έναν να χάνει τη ζωή του».
Άλλοι ειδικοί του κινηματογράφου, αναρωτήθηκαν γιατί σε μια εποχή που τα εφέ μπορούν να προστεθούν εύκολα και οικονομικά με τη χρήση υπολογιστών, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται prop όπλα. «Δεν υπάρχει λόγος πια να υπάρχει οτιδήποτε σχετικό στα γυρίσματα. Η χρήση τους πρέπει να τεθεί αυστηρά εκτός νόμου», έγραψε στο Twitter ο Craig Zobel, ηθοποιός και σκηνοθέτης που έχει συμμετάσχει σε ταινίες όπως το Westworld και το Mare of Easttown.
«Τα υποστηρικτικά όπλα δεν παύουν να είναι όπλα», σημείωσε στο Twitter ο τηλεοπτικός script writer David Slack. «Τα props έχουν πραγματική πυρίτιδα μέσα τους. Μπορούν να τραυματίσουν ή να σκοτώσουν – όπως και έχει συμβεί. Εάν βρίσκεστε σε ένα σετ όπου τα prop όπλα χρησιμοποιούνται χωρίς τον κατάλληλο ασφαλή χειρισμό, απομακρυνθείτε. Καμία ταινία και κανένα πλάνο δεν αξίζουν περισσότερο από τις ζωές των ανθρώπων», κατέληξε.
