ian-mcewan

Πανέμορφη μαθηματικός του Κέμπριτζ προσλαμβάνεται στην πλέον χαμηλόβαθμή βαθμίδα της υπηρεσίας ΜΙ5. Χάρη στο πάθος της με την σύγχρονη λογοτεχνία, της αναθέτουν να πάρει μέρος στην Επιχείρηση Ζάχαρη, της οποίας στόχος είναι η στρατολόγηση λογοτεχνών και επιστημόνων για την παραγωγή έργων κατά της κομμουνιστικής απειλής. Τα πράγματα περιπλέκονται όταν η Σερίνα ερωτεύεται το αντικείμενο της αποστολής της, τον ακαδημαϊκό και φέρελπι συγγραφέα Τομ Χάλευ.

Το τελευταίο best-seller του πολυβραβευμένου ΜακΓιούαν έχει δημιουργηθεί από συστατικά που διατρέχουν συνολικά το έργο του: η εμβριθής περιγραφή της κοινωνικοπολιτικής περιόδου, το Κέμπριτζ, ο Ψυχρός Πόλεμος, οι μυστικές υπηρεσίες, οι ερωτικές σχέσεις και περιγραφές, η εσωτερική εξιστόρηση είναι γνωστά μοτίβα του. Αυτή τη φορά, ο ορίζοντας του κειμένου είναι η Μεγάλη Βρετανία που δοκιμάζεται στις αρχές της δεκαετίας του 70 από τον συνδυασμό της έξαρσης του Ιρλανδικού προβλήματος, της πετρελαϊκής κρίσης, της καρκινοβατούσας πολιτικής σκηνής και της κομμουνιστικής απειλής.

Ο ΜακΓιούαν χρησιμοποιεί το alter-ego του Χάλευ και την Σερίνα (ιδανική, αθώα, μανιακή αναγνώστης των 140 σελίδων σε 75 λεπτά της ώρας που περνάει σχεδόν κάθε βράδυ με ένα νέο βιβλιο) για να ανακεφαλαιώσει την εξέλιξη της βρετανικής λογοτεχνίας στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, με αναφορές σε πλείστους – σημαντικούς και μη – συγγραφείς (πατέρας και υιός Έιμις, Άλαν Μπερνς, Τζώρτζ Όργουελ, Μπ.Σ.Τζόνσον, Μιούριελ Σπάρκ, Ελίζαμπεθ Μπόουεν, Έζρα Πάουντ, Γουίνταμ Λιούις και πολλοί άλλοι). Η «Επιχείρηση Ζάχαρη» αποκαλύπτει το κλίμα και τον τροπο που λειτούργησε μεταπολεμικά η λογοτεχνία (και η τέχνη γενικότερα) υπό την φτερούγα των μυστικών υπηρεσιών στην Βρετανία, αλλά και στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Σοβιετική Ένωση.

Το ευφάνταστο του πράγματος βρίσκεται στα επάλληλα επίπεδα στα οποία εξελίσσεται το κείμενο: η Σερίνα (αφηγείται το βιβλίο της ζωής της που δεν είναι άλλο από μια διαρκής ανάγνωση) αποκρυπτογραφεί και ερωτεύεται τον Χάλευ μέσα από τα κείμενά του (που θυμίζουν τα πρώτα κείμενα του ΜακΓιούαν), ο οποίος – ως κάθε συγγραφέας από καταβολής της γραφής – δεν μπορεί παρά να συνυπογράψει το προφανές: ότι ονειρεύεται πως είναι ο ζηλόφθονος μονάρχης του βασιλείου των λέξεων που αποζητά/απαιτεί την επιδοκιμασία του αναγνώστη. Ομολογουμένως, το «αποκαλυπτικό» τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου δίνει πόντους σε ένα κείμενο που, κατά τα άλλα, ικανοποιεί αλλα δεν εντυπωσιάζει.

line-630

1
 H «Επιχείρηση Ζάχαρη» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.