Πόλος επιμόρφωσης του απλού κοινού
Φωτεινή Παπαδοδήμα, ηθοποιός, μουσικός, σκηνοθέτης, συγγραφέας
Η θεατρική παιδεία που έχει πάρει ο καθένας μας , καθώς και ο τόπος όπου διαμορφώθηκε η αισθητική και οι προτιμήσεις του ως προς την μία ή την άλλη προσέγγιση της θεατρική τέχνης, καθορίζουν ποιο είδος θεάτρου αγαπάει και θέλει να κάνει.
Δεν θα έλεγα όμως ότι αυτός θα έπρεπε να είναι ο τρόπος με τον οποίον οργανώνεται ένα φεστιβάλ και βάσει του οποίου θα ήταν σωστό να επιλέγονται οι παραστάσεις και να διαμορφώνεται το γενικότερο πνεύμα που το διέπει.
Η δική μου πορεία εμπεριέχει σπουδές και πολλά χρόνια θεατρικής δράσης στο Παρίσι με όσα αυτό συνεπάγεται σαν αντίληψη της θεατρικής τέχνης. Εμπεριέχει όμως και μία διαρκή παρουσία και ενεργή σχέση με τη μουσική δημιουργία, κάτι που με βοηθάει να βγαίνω έξω από τα στενά πλαίσια του θεάτρου. Παρ’ όλα αυτά όταν βρέθηκα να οργανώνω και να επιλέγω παραστάσεις και συνεργάτες για το φεστιβάλ του Ελαιώνα έβαλα στην άκρη τις προσωπικές μου προτιμήσεις γιατί το πρώτο που ξεπήδησε μέσα μου σαν ανάγκη επιτακτική ήταν το να δημιουργηθούν πόλοι επιμόρφωσης του κοινού. Του απλού κοινού που δεν έχει όλο και συχνότερα τον χρόνο, όχι μόνο να διαβάσει αλλά ακόμη που βομβαρδίζεται από έναν οχετό φτηνών σήριαλ, μουσικής για σκουπίδια και αναγνωσμάτων τα οποία κατακλύζουν την αγορά και τα οποία δεν θα χαρακτηρίσω καν!
Ένιωσα ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη να θυμηθούμε και να επανασυνδεθούμε με κείμενα αλλά και θεματικές που διέπουν την ελληνική ποίηση, δραματική τέχνη και φιλοσοφία.
Ο επιμορφωτικός χαρακτήρας ενός φεστιβάλ είναι δώρο πολιτισμού προς τους πολίτες και ένδειξη μιας κοινωνίας που εξελίσσεται συνειδητά.
Πιστεύω ότι ένα φεστιβάλ δεν είναι η υπόθεση μόνο μιας παρέας ανθρώπων που παρουσιάζουν τα νέα τους έργα κάθε χρόνο. Η ίδια η θεατρική δημιουργία είναι ένα φαινόμενο τόσο σύνθετο και εξελισσόμενο όσο και οι συνειδήσεις των δημιουργών που τα τελευταία χρόνια δέχονται ραγδαίες και πολυσύνθετες επιδράσεις σ’ ένα κοινωνικό, ψυχολογικό αλλά και πνευματικό επίπεδο.
Ένα φεστιβάλ οφείλει ν’ αντανακλά όλες τις διαφορετικές εκφάνσεις της θεατρικής δημιουργίας, όταν φυσικά πληρούν την αρτιότητα σε όλα τα επίπεδα, απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή ενός έργου.
Όσον αφορά στο θέατρο υπάρχουν τόσο διαφορετικοί τρόποι αφήγησης, έγκυροι , δυνατοί, καταλυτικοί, κι όμως πολύ συχνά βλέπουμε να προβάλλονται συγκεκριμένες αισθητικές τάσεις ως σπουδαία πρωτοπορία, και που συνήθως ταυτίζονται μ’ ένα θέατρο στενής εικαστικής προσέγγισης και υποτίμησης του λόγου προς όφελος της εικόνας. Δεν θα μπω σε αναλύσεις ως προς το αν αυτές οι τάσεις ούτως ή άλλως θεωρούνται ξεπερασμένες από πολλούς ανθρώπους του θεάτρου, απλά θα ήθελα να θυμίσω ότι στην Ελλάδα που ζούμε και με την οποία μέχρι ενός βαθμού σχετιζόμαστε, υπάρχουν πηγές παράδοσης λόγου , κειμένων συγκλονιστικών για τα οποία αδιαφορούμε γιατί δεν ξέρουμε πώς να τα συνδυάσουμε με μία δήθεν σύγχρονη αισθητική προσέγγιση. Από τον Όμηρο μέχρι τον Παπαδιαμάντη, τον Σολωμό, τον Σκαρίμπα και τους σπουδαίους σύγχρονους ποιητές, η δύναμη του ελληνικού λόγου – κι αυτό μπορεί να φαίνεται μία ιδέα, αλλά πρόκειται για μία απτή ψυχοκινητική και ρυθμική αντίληψη- δημιουργεί ένα συγκεκριμένο πεδίο δόνησης που επηρεάζει και διαμορφώνει τον ψυχικό κόσμο του ακροατή , δημιουργώντας στη συνείδηση του το βίωμα της κάθαρσης. Δεν θα επεκταθώ αναλύοντας τι σημαίνει ακριβώς «κάθαρση» γιατί ο καθένας μπορεί να το ερευνήσει.
Θέλω μόνο να θυμίσω ότι ίσως ήταν αυτή η «κάθαρση», που καθιστούσε τον θεσμό των θεωρικών ( δωρεάν είσοδο σε όλες τις παραστάσεις για τους άπορους πολίτες), ανυπέρβλητο και ιερό , ακόμη και τις πιο δύσκολες στιγμές, δύο βήματα από την κατάρρευση της Αθηναϊκής πολιτείας.
Το σύγχρονο θέατρο τείνει να εγκλωβιστεί κατά την ταπεινή μου γνώμη σ’ ένα είδος όπου το φαινόμενο της κάθαρσης όχι απλά απουσιάζει αλλά είναι προς αποφυγήν.
Ένα φεστιβάλ που να μορφώνει τους πολίτες… για αρχή!
Απαντούν στις επόμενες σελίδες οι: Γιάννης Λεονταρής, Χρηστος Αγγελάκος, Άντζελα Μπρούσκου, Θεόφιλος Τραμπούλης, Γιάννης Αναστασάκης, Ντένης Ζαχαρόπουλος, Βασίλης Νούλας, Βασίλης Μαζωμένος, Γιάννος Περλέγκας, Mαρία Μαγκανάρη, Ένκε Φεζολάρι, Βασίλι Κουκαλάνι, Λουίζα Κωστούλα (Violet Louise), Φωτεινή Παπαδοδήμα, Κώστας Κουτσολέλος
