Φωτογραφίζοντας την «άλλη» Κω

Συναντήθηκα με τη φωτογράφο στο δικηγορικό γραφείο ενός θείου της στην Κω. Την ήξερα χρόνια αλλά ποτέ δεν είχαμε κάνει κάποια σοβαρή συζήτηση για την τέχνη της και τον εξαιρετικό τρόπο με τον οποίο την υπηρετεί. Η Σοφία Καραγιάννη, έτσι ονομάζεται η δημιουργός, είναι καταρχήν μια γυναίκα πολύ προσιτή και σπλαχνική. Δεν θα μπορούσε παρά να ανήκει στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μου. Είναι εκπαιδευτικός και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι για τους περισσότερους μαθητές της στο Λύκειο είναι μια απ’ τις πιο λατρεμένες καθηγήτριες τους. Το ραντεβού μας ήταν απ’ τα πιο σπουδαία σχετικά ραντεβού που έχω κάνει. Το πάθος της Σοφίας για την φωτογραφία με συγκίνησε μοναδικά. Αγαπάει τη ζωή και τους ανθρώπους μ’ έναν τρόπο παρόμοιο. Όσα ειπώθηκαν μεταξύ μας τα κράτησα μέρες μέσα μου. Μετά το πέρας της συζήτησής μας αισθανόμουν πλήρης από κάθε άποψη. Εύχομαι να βρω κι άλλους τέτοιους ανθρώπους στην αναζήτηση που έχω ξεκινήσει.

Η Σοφία Καραγιάννη γεννήθηκε και παρέμεινε στην Αθήνα μέχρι και την ενηλικίωση της. Αργότερα ακολούθησαν οι σπουδές και η διαμονή της στη Θεσσαλονίκη όπου και εγκαταστάθηκε για περίπου δεκαοχτώ χρόνια. Όταν έφυγε από τη Θεσσαλονίκη επέλεξε την Κω για τελικό της προορισμό στο μεγάλο ταξίδι της ζωής. Οι γονείς της είχαν ήδη αφήσει την πρωτεύουσα για το νησί. Η μητέρα της είναι Κώα. Πολλές φορές έχω αναρωτηθεί τί είναι αυτό που ώθησε την Σοφία να αφιερώσει όλο της το φωτογραφικό έργο σε απαθανατίσεις των φυσικών ομορφιών, των αρχαιολογικών μνημείων, των λαογραφικών αντικείμενων απ’ την ιστορία, την χλωρίδα και την πανίδα του νησιού. Η Σοφία αγαπάει το νησί, το νοσταλγεί όταν απομακρύνεται απ’ αυτό. Η αγάπη της για την Κω πιθανόν να προέρχεται απ’ την μητέρα της. Δεν μπορεί να έχει άλλη αφετηρία και δεν μπορεί παρά να έχει την υφή του ριζώματος με τον πατρογονικό τόπο.

Όταν περιηγούνταν την Κω, την άλλη Κω, όχι αυτή του παραθεριστή, με τη βοήθεια του πατέρα της κυρίως, έφτανε σε μέρη ιδιαίτερης και παρθένας ομορφιάς. Ο πολιτισμός δεν είχε ακόμη απλώσει την διαβρωτική του μανία σε αυτές τις τοποθεσίες. Της άρεσε να διαβάζει το σπουδαίο έργο του Βασίλη Χατζηβασιλείου για την ιστορία του νησιού και τα Κώϊα του ακάματου ιστοριοδίφη Ιάκωβου Ζαράφτη. Τότε οργάνωνε κάτι οικογενειακές πεζοπορίες και επέλεγε να επισκεφτεί άγνωρους ακόμη, για τους περισσότερους κατοίκους της μικρής πόλης, χώρους. Αλίευε τις τροχιές των μυστικών της περιπάτων από το περιεχόμενο των βιβλίων αυτών των συγγραφέων. Όπου κι αν πήγαινε φωτογράφιζε με μανία. Το μάτι της έφευγε κατά κει που το έθελγαν οι πιο ελκυστικές από τις λεπτομέρειες ενός κάδρου της γης. Κυοφορούνταν τότε η εξέλιξη της σε φωτογράφο. Βρισκόταν σ’ ένα προστάδιο κατά τη διάρκεια του οποίου οι φωτογραφίες της ήτανε αναμνηστικές. Στο ασυνείδητο βέβαια της εικόνας και κατ’ επέκταση της Σοφίας υπήρχε το δαιμόνιο για να εξεικονίσει κάτι με ποθητή τη διεπίδραση μ’ ένα ευρύτερο κοινό.

Και κάπως έτσι έγινε το μεγάλο πέρασμα από την απαθανάτιση προς ανάμνηση στην φωτογράφιση για ενημέρωση και αισθητηριακή συγκίνηση. Η Σοφία ξεκίνησε να περπατά μόνη της. Αρχικά μόνο μέσα στην πόλη του νησιού. Έκανε τις ίδιες διαδρομές πολλές φορές. Ακόνισε το βλέμμα της στην παρατήρηση και πια ήταν σε θέση να βλέπει άφαντες για τους υπόλοιπους γωνιές. Γωνιές με τις δικές τους πολύτιμες αλήθειες. Όλος αυτός ο πλούτος πληροφοριών έπρεπε να μοιραστεί και στους άλλους για να μάθουν κι εκείνοι να κοιτάνε καλύτερα και να μπορέσουν να χτίσουν μια πιο βαθιά σχέση με την Κω. Το μέσο επίτευξης ενός τέτοιου στόχου δεν ήταν άλλο απ’ τη φωτογραφία. Η Σοφία ξεκίνησε να ανεβάζει φωτογραφίες στο Facebook και στο blog της. Ο κόσμος, καταγοητευμένος απ’ αυτά που έβλεπε, ρωτούσε τη φωτογράφο ερωτήσεις για να μάθει τον τρόπο επίσκεψης της μιας ή της άλλης τοποθεσίας. Απ’ αυτή την μοναδική σε ένταση σχέση προέκυψε η ιδέα και η ταυτόχρονη υλοποίηση της για τη δημιουργία ομάδας πεζοπορίας.

Η Σοφία έκανε μια πολύ σημαντική γνωριμία σχετική με την εξερεύνηση ολόκληρης της Κω και την φωτογραφική καταγραφή και της πιο απομακρυσμένης χαράδρας …και του πιο λησμονημένου μνημείου. Γνώρισε έναν σπουδαίο οδηγό για το δικό της έργο και για τα μέλη της ομάδας πεζοπορίας. Τον Μάνο Μαστρογιώργη. Οι δυο τους, συμπληρωματικά ο ένας προς τον άλλον, ταξίδεψαν με τους συνοδοιπόρους τους στην απάτητη ενδοχώρα του νησιού. Το βλέμμα της φωτογράφου είχε εκπαιδευτεί πολύ καλά όλα αυτά τα χρόνια. Η Σοφία δεν κοίταζε μόνο το αντικείμενο. Σκεφτόταν συνάμα και τις άπειρες ιστορίες που κουβαλούσε, τους συμβολισμούς του, και την προγενέστερη συνύφανση των ανθρώπων μ’ αυτό.

15.03.2016

10/10

Εκτός απ’ τον Γιώργο Μαστρογιώργη, κατά καιρούς υπήρχαν κι άλλοι οδηγοί στις πεζοπορίες. Δεν ήταν απαραίτητα άνθρωποι απ’ την Κω. Δραστήριοι και λάτρεις του περπατήματος είχαν μετρήσει τη γη με μονάδα μέτρησης τις εναλλασσόμενες εικόνες. Το φωτογραφικό αρχείο της Σοφίας εμπλουτίζεται διαρκώς και έχει αποκτήσει πλέον τεράστιας σημασίας ιστορική αξία. Βρίσκεται όλο στο blog της. Για να καταλάβει κανείς τη δουλειά που κάνει η φωτογράφος, ας ρίξει μια ματιά στις κατηγορίες του οπτικού υλικού. Ενδεικτικά αναφέρω μερικά labels: Κέφαλος, Αντιμάχεια, Ζιά, Μύλοι, Κρήνες, Τοιχογραφίες, Χλωρίδα, Πανίδα, Ψηφιδωτά, Λατομεία, Χαμάμ. Πέρα απ’ το ελκυστικό φαινόμενο των πολλών οδηγών στις πεζοπορίες, υπάρχουν πολλοί που γνωρίζοντας κάτι για ένα μνημείο, μια εκκλησία, μια σπάνια φυσική ομορφιά έρχονται σε επικοινωνία με την ομάδα και την Σοφία για να αναλάβει την αγαπημένη της δράση και να αναδείξει την πληροφορία.

Η Σοφία Καραγιάννη

Η Σοφία έχει κερδίσει σε πανελλήνιο διαγωνισμό φωτογραφίας με θέμα Το Δάσος το πρώτο βραβείο. Φωτογραφίες της υπάρχουν σε τουριστικό οδηγό, της σειράς οδηγών Explorer, για το νησί της Κω καθώς επίσης και στο Ελληνικό Πανόραμα. Το National Geographic της Ρουμανίας έχει κάνει ένα μεγάλο αφιέρωμα στη ζωή και την δράση της.