Το «Μύθοι & ζωολόγιο» του Λεονάρντο ντα Βίντσι είναι δύο ασυνήθιστα γοητευτικοί μύθοι που παραπέμπουν στην αλχημιστική εικονοποιία και στα ποικίλα σύμβολά της

Η ανάγκη του ανθρώπου να ερμηνεύει, να κατανοεί, να ανακαλύπτει, να παίρνει απαντήσεις που να του καθιστούν –κατά το δυνατόν- οικεία μία κάθε άλλο παρά ευεξήγητη πραγματικότητα γύρω του, βρίσκεται σε απόλυτη αντιστοιχία με την αναζήτηση της γνώσης και τελικά της επιβίωσης. 

Αυτήν τη συνεχή ανάγκη για περισσότερες αποκαλύψεις της αλήθειας, για κομψές ερμηνείες, ιδέες και θεωρίες που να είναι ικανές να αποκαθιστούν μια τάξη και ευρυθμία -μέσα σε έναν, κατά τα άλλα, χαοτικό και περίπλοκο κόσμο- ελάχιστοι άνθρωποι στην ιστορία του πολιτισμού κατόρθωσαν να την ικανοποιήσουν, σε τέτοια έκταση και με τόση επινοητικότητα, όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι. 

Κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι ότι θεωρείται η κατεξοχήν  αρχετυπική μορφή του Αναγεννησιακού καλλιτέχνη, ένας Homo Universalis, μία μεγαλοφυής και πολυσχιδής προσωπικότητα που κατάφερε να διαπρέψει μοναδικά σε ετερόκλητα πεδία. Ζωγράφος, γλύπτης, αρχιτέκτονας, μηχανικός, γεωμέτρης, μουσικός και επιστήμονας ο Λεονάρντο ντα Βίντσι (1453- 1519) υπήρξε ακόμα σημαντικός εφευρέτης και στοχαστής, με εξαιρετική συνεισφορά στην ανατομία και την αστρονομία. 

Απ’ την άλλη, όμως, ο ντα Βίντσι μέσα από την πολυσημία του έργου του και την ευρύτητα των ενασχολήσεών του ήταν πάντοτε το αγαπημένο πρόσωπο για τους υποστηρικτές των διαφόρων θεωριών συνωμοσίας (και όχι μόνο) που πιθανολογούν ατελείωτα για τα κρυμμένα σύμβολα στα έργα του, τους υπαινιγμούς, τους γρίφους, τις συχνά αινιγματικές σημειώσεις του και τα αποφθέγματά του. 

Και βέβαια, πάνω απ’ όλα, τα περίτεχνα έργα ζωγραφικής που άφησε πίσω του, τα οποία επιδέχονται πολλαπλών ερμηνειών και προσεγγίσεων. Εδώ και αιώνες, το σύνολο του έργου του Λεονάρντο ντα Βίντσι δημιουργεί ποικίλα ερωτηματικά τόσο στους κριτικούς τέχνης όσο και στους ιστορικούς. Άλλωστε, ένα από μεγαλύτερα και τα πλέον συναρπαστικά μυστήρια της τέχνης είναι η ταυτότητα της «Μόνα Λίζα»- ενός εκ των δύο γνωστότερων έργων του: το άλλο είναι ο «Μυστικός Δείπνος». 

Αυτή η αινιγματική φύση του χαρισματικού Λεονάρντο, ο οποίος αρεσκόταν να χρησιμοποιεί δυσδιάκριτα σύμβολα στους πίνακές του, έχει ασκήσει στο πέρασμα του χρόνου μια υπνωτιστική -θα έλεγε κανείς- γοητεία σε μελετητές, ιστορικούς, ερευνητές και συγγραφείς. 

Το 2003 κυκλοφόρησε το πασίγνωστο -σε παγκόσμια κλίμακα- μυθιστόρημα του Αμερικανού συγγραφέα Νταν Μπράουν «Ο Κώδικας Ντα Βίντσι» το οποίο εκμεταλλευόταν, με επιννοητικότητα, τα διφορούμενα μηνύματα των έργων του Ιταλού καλλιτέχνη για να υποστηρίξει ότι αυτά υποκρύπτουν τις πραγματικές καταβολές του χριστιανισμού. Κεντρικό θέμα του είναι ο ρόλος των γυναικών στην ιστορία, οι οποίες με το πέρασμα των αιώνων περιθωριοποιήθηκαν, μία παράμετρος που ενδιέφερε πολλούς καλλιτέχνες της Αναγέννησης. 

Ο Νταν Μπράουν εστιάζει στο αριστούργημα του ντα Βίντσι «Ο Μυστικός Δείπνος» -που απεικονίζει τον Ιησού να δειπνεί με τους μαθητές του μια μόλις νύχτα πριν από τη σταύρωση- για να ισχυρισθεί ότι η φιγούρα που κάθεται στα δεξιά του θεανθρώπου είναι μία γυναίκα, συγκεκριμένα η υποτιθέμενη σύζυγός του, Μαρία Μαγδαληνή. 

Η τεράστια επιτυχία του «Κώδικα ντα Βίντσι» ήρθε απλώς να υπενθυμίσει το έντονο ενδιαφέρον που -ούτως ή άλλως- πάντα είχαν οι δραστηριότητες αλλά και τα λιγότερα γνωστά έργα αυτής της σπουδαίας και μυστηριώδους προσωπικότητας της Αναγέννησης. 

Τα τελευταία χρόνια είναι ξανά στην επικαιρότητα -εάν μπορεί να ειπωθεί έτσι- ο Λεονάρντο ντα Βίντσι και ειδικότερα τα «Σημειωματάριά» του που συμπυκνώνουν, κατά τους μελετητές του έργου του, τη δύναμη της παρατήρησης, την έρευνα, την περισυλλογή, την κατασταλαγμένη στοχαστική και καλλιτεχνική εμπειρία, την αναζήτηση πίσω από την επιφάνεια. 

Πολλοί μιλούν για έναν απαράμιλλο εμπειριστή της οικουμενικής γνώσης, γεννημένου για την πεμπτουσία της παρατήρησης, της αναζήτησης, των πειραμάτων και των προβλημάτων εκείνων που στο τέλος θα έβρισκε τη λύση τους. Τα «Σημειωματάρια» βρίθουν σκέψεων, προτροπών, κρίσεων που σκιαγραφούν τις ιδιαιτερότητες και τις σπάνιες ικανότητες του συγγραφέα τους, προσφέροντας τα «κλειδιά» για μια ιδανική εισαγωγή στο μυστηριώδες σύμπαν του ντα Βίντσι. 

Ένα εντυπωσιακό απάνθισμα από διάσπαρτες παρατηρήσεις, σκίτσα, σκαριφήματα, υπολογισμούς και ιδέες του σχετικά με τη ζωγραφική, τα χρώματα, τις φωτοσκιάσεις, τα υλικά, τις αλληγορικές αναπαραστάσεις, τη γλυπτική και την ανατομία, τη μελέτη των πτωμάτων και τις συνταγές μακροζωίας, τον πόλεμο και τις μηχανές, τον άνθρωπο σε σύγκριση με τα ζώα, αλλά και ανέκδοτα, κόλπα με αριθμούς, αινίγματα, φιλοσοφικά αποφθέγματα. 

Το «Μύθοι & ζωολόγιο» είναι δύο περίτεχνα λογοτεχνικά έργα του Λεονάρντο ντα Βίντσι παρμένα από τα περίφημα «Σημειωματάριά» του. Μύθοι που κρύβουν μεγάλες αλήθειες και ένα ζωολόγιο γεμάτο αλληγορίες για ανθρώπινες αρετές και ελαττώματα είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειας του να ανακαλύψει τα μυστικά της φύσης, της ζωής, της ψυχής.

Γραμμένα με ένα ύφος παράξενο, πυκνό, φλογερό, τα κείμενα αυτά αποτελούν μία από τις πιο σημαντικές παρακαταθήκες του εμβληματικού καλλιτέχνη της Αναγέννησης: έναν καταλύτη για την ταχύτερη πνευματική ολοκλήρωση του ανθρώπου όπως η πολυπόθητη φιλοσοφική λίθος των αλχημιστών, που μπορούσε να μετατρέπει τα ευτελή μέταλλα σε χρυσό.

Τα κείμενα εντάσσονται στην ευρεία αλχημιστική παράδοση που πάντρευε την πνευματική αναζήτηση για την τέλεια ψυχή με την αναζήτηση για το τέλειο μέταλλο. Ορισμένοι από αυτούς τους ιδιαίτερα γοητευτικούς μύθους παραπέμπουν, πράγματι, στην αλχημιστική εικονοποιία και στα σύμβολά της και προσφέρονται για ποικίλες χρήσεις και αναγνώσεις. Και όλα αυτά, από έναν δημιουργό που πίστευε ότι «η μεγαλύτερη δυστυχία είναι οι απόψεις σου να είναι πιο προχωρημένες από τη δουλειά σου»…

ΒΙΒΛΙΑ ΣΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

Ένας άντρας ανακαλύπτει τυχαία, σε μια φωτογραφία, κάποιον με τον οποίο μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό, έναν πραγματικό σωσία του. Ξεκινάει την αναζήτησή του, ψάχνοντας για μια λογική εξήγηση σ’ αυτό το μυστήριο. Τι μπορεί να συμβαίνει; Ποια μυστικά κρύβονται πίσω από αυτή την παράξενη ιστορία; Ένα μυθιστόρημα για τις πιο κρυφές μας επιθυμίες, για όσα δεν τολμάμε να ομολογήσουμε ούτε στον ίδιο μας τον εαυτό. Ένα παιχνίδι με την ίδια τη ζωή, που κυλάει με τους δικούς της ρυθμούς μπροστά απ’ τα έκπληκτα μάτια μας.

Μια διορατική προσέγγιση της ζωής του Γαλιλαίου, ενός από τους μεγαλύτερους επιστήμονες στην Ιστορία, που ρίχνει νέο φως στις ανακαλύψεις του και στον τρόπο που αντιμετωπίστηκε από τους αρνητές της επιστήμης. Η ιστορία του Γαλιλαίου είναι σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ. Βρισκόμαστε εν μέσω πολυσχιδών κρίσεων, όπως για παράδειγμα η κλιματική αλλαγή, διότι η επιστήμη αμφισβητείται ή αγνοείται. Ο Γαλιλαίος αντιμετώπισε αυτό το πρόβλημα πριν από τετρακόσια χρόνια. Οι ανακαλύψεις του, βασισμένες σε προσεχτικές παρατηρήσεις και έξυπνα πειράματα, ήρθαν σε σύγκρουση με τη συμβατική γνώση και τις διδαχές της Εκκλησίας εκείνη την εποχή, με αποτέλεσμα τα βιβλία του, ύστερα από μια κραυγαλέα καταπάτηση της ελευθερίας της σκέψης, να απαγορευτούν από τις εκκλησιαστικές Αρχές. Ο δρ Μάριο Λίβιο βασίζεται στην προσωπική του επιστημονική εξειδίκευση και εμβαθύνει στον τρόπο που ο Γαλιλαίος κατέληξε στα τολμηρά συμπεράσματά του για τον κόσμο και τους νόμους της φύσης. 

Ο δικηγόρος Μίκι Χόλερ βλέπει επιτέλους τη ζωή του να παίρνει πάλι τα πάνω της. Μετά από δύο χρόνια περιπετειών, έχει μόλις επιστρέψει στις αίθουσες των δικαστηρίων. Και όταν δολοφονείται ένας διαπρεπής συνάδελφός του, ο Τζέρι Βίνσεντ, περνάει στα χέρια του η μεγαλύτερη υπόθεση που είχε ποτέ: η υπεράσπιση του Γουόλτερ Έλιοτ, ενός πάμπλουτου παραγωγού του Χόλιγουντ, που κατηγορείται ότι σκότωσε τη γυναίκα του και τον εραστή της. Ο Χόλερ δίνεται ολόψυχα σ’ αυτή την υπόθεση. Αλλά ο πελάτης του δείχνει να νοιάζεται περισσότερο για τις ταινίες του παρά για την απειλή της ισόβιας κάθειρξης… Και κάπου εκεί εμφανίζεται ο ντετέκτιβ Χάρι Μπος. Διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος, οι δύο άντρες σπάνια βλέπουν τον νόμο με τα ίδια μάτια. Όμως, καθώς ο κίνδυνος και το ρίσκο αυξάνονται, αυτοί οι μοναχικοί τύποι θα καταλάβουν πως η μόνη τους επιλογή είναι να ενώσουν τις δυνάμεις τους…

Σε μια απομακρυσμένη γειτονιά της Αλεξανδρούπολης, μια οικογένεια μοιράζεται σε δύο αντικριστά σπίτια. Οι γυναίκες, σύζυγοι και θυγατέρες, δεν φαίνεται να απολαμβάνουν ειδυλλιακή μεταχείριση. Όταν ένα πρωινό ο πατέρας-αρχηγός της οικογένειας βρίσκεται νεκρός στην αυλή, κύριο μέλημα των συγγενών θα είναι η απόκρυψη των συνθηκών του θανάτου του, όπως και η συγκάλυψη του επαίσχυντου μυστικού που τον προκάλεσε. Δύο γυναίκες, ανιψιές του νεκρού, καταφέρνουν να δραπετεύσουν από τον οικογενειακό κλοιό και διηγούνται παράλληλα με τη δική τους ιστορία, τη σχέση τους με την κόρη του νεκρού θείου τους, τη Νόρα. Τρεις γυναίκες από την παιδική τους ηλικία μέχρι την ενηλικίωση, δύο εκδοχές της πραγματικότητας και μία ακόμα, αυτή της Νόρας, που δεν υπάρχει πουθενά. Ο δικός της καθρέφτης μένει σιωπηλός μέχρι το τέλος.