Η Γεωργία Μουράτη, η οποία διένυε τον 3ο μήνα της εγκυμοσύνης της και ήταν μητέρα ενός 13χρονου κοριτσιού, εξαφανίστηκε την Πρωτοχρονιά στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης. Ο σύζυγός της επικοινώνησε τόσο με τις Αρχές, όσο και με τα ΜΜΕ, ενημερώνοντάς τους πως είχε λάβει ένα μήνυμα από τη σύντροφό του λίγο πριν χαθούν τα ίχνη της.
Το μήνυμα έγραφε: «Καλημέρα αγάπη μου… Έφτασα σπίτι, οπότε θα τα πούμε μετά. Να ξέρεις πως ξέρω ότι δε δουλεύεις πλέον λόγω του ψέματος που σου ζήτησα να πεις για να είμαστε παρέα. Θέλω να σου πω κάτι: σου πήρα λεφτά από το συρτάρι… Ξέρω ότι τα χρειάζεσαι, αλλά είναι ανάγκη. Θα σου πω από κοντά. Μη μου θυμώσεις σε παρακαλώ πολύ… Σε αγαπάω». Το εν λόγω μήνυμα φαίνεται να κίνησε υποψίες γύρω από το πρόσωπο του συντρόφου της, καθώς το περιβάλλον της γυναίκας επέμενε ότι τόσο το ύφος, όσο κι ο τρόπος σύνταξής του, δεν ανταποκρίνονταν στην ίδια. Συγγενείς του θύματος ανέφεραν επίσης, ότι δεν θα έπαιρνε ποτέ τα χρήματα.
Μόλις προχθές, μία εβδομάδα ακριβώς μετά την εξαφάνιση της 41χρονης, η αστυνομία επιβεβαίωσε τον θάνατό της όταν βρήκε τη σορό της μέσα σε ένα μπαούλο, σε ερημική και δύσβατη περιοχή στο Μονοπήγαδο της Δημοτικής Ενότητας Βασιλικών. Έτσι, ξεκίνησαν οι έρευνες με κύριο ύποπτο τον σύντροφο – ο οποίος είχε μάλιστα παρελθόν κακοποιήσεων σε βάρος της αδελφής του και πρώην συντρόφων του – και έπειτα από δακτυλικά αποτυπώματα που βρέθηκαν στο σπίτι του, οι αστυνομικοί κατέληξαν επίσης στα ίχνη φίλου του. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΑΣ, από κάμερα ασφαλείας φέρεται να υπάρχει βίντεο στο οποίο οι δύο άντρες μεταφέρουν τη σορό της γυναίκας.
Η χθεσινή επίσημη ανακοίνωση αναφέρει πως το έγκλημα τελέστηκε από τον 39 σύζυγο της γυναίκας και τον 34 φίλο του. Και οι δύο έχουν προσαχθεί και θα οδηγηθούν σήμερα στον Ανακριτή. Σε βάρος των δύο αντρών έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία με δόλο σε ήρεμη ψυχική κατάσταση, διακοπή κύησης, ληστεία, παράνομη οπλοφορία και οπλοχρησία, ενώ αναμένεται να πάρουν προθεσμία για να απολογηθούν τις επόμενες μέρες.
Το «αφήγημα» του 39χρονου γυναικοκτόνου
Επί μια εβδομάδα, προτού τελικά συλληφθεί, ο 39χρονος έπαιζε θέατρο ατάραχος μπροστά στις κάμερες, ενώ δεν δίστασε να εμφανίσει ένα ρούχο της 41χρονης, το οποίο -σύμφωνα με τον ίδιο- φορούσε κατά την εξαφάνισή της, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η ίδια επέστρεψε στο σπίτι τους και στη συνέχεια έφυγε ξανά. «Θέλω να πιστεύω ότι είναι η ίδια» έλεγε χαρακτηριστικά, σε μια υπόθεση που θυμίζει σε αρκετά σημεία τη γυναικοκτονία της Καρολάιν στα Γλυκά Νερά.
Πιο συγκεκριμένα, λίγες ώρες πριν την ομολογία του φίλου του για δολοφονία, ο 39χρονος ήταν καλεσμένος σε τηλεοπτική εκπομπή που επέλεξε να του δώσει βήμα, στην οποία δήλωνε -μεταξύ άλλων- απειλώντας με μηνύσεις: «Ακούω πρώτη φορά σε εσάς πως με κατηγορούν στα social για δολοφόνο. Δεν θα δώσω σημασία στην παρούσα φάση. Το ζητούμενο είναι να μάθουμε πού είναι η Γεωργία, κανείς δεν ξέρει αν ζει ή όχι…».
«Θα κάνω μηνύσεις εκεί που πρέπει και προς πάσα κατεύθυνση. Το σημαντικό είναι πως έχουμε την παρουσία ανθρώπου μετά την έρευνα στο σπίτι. Υπάρχουν μαρτυρίες που ήμουν» προσέθετε, ενώ άφηνε αιχμές πως από το ευρύτερο περιβάλλον της 41χρονης, συγκεκριμένα άτομα, δεν επιθυμούσαν τον εντοπισμό της.
https://www.youtube.com/watch?v=T7lfgxczTxs
Η έμφυλη βία σε αριθμούς
Τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. φανερώνουν πως τα τελευταία χρόνια τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας στη χώρα αυξάνονται σημαντικά. Ενδεικτικό είναι ότι ενώ το 2020 σημειώθηκαν 5.413 περιστατικά, από την 1η Ιανουαρίου μέχρι και τις 30 Οκτωβρίου του 2023 έχουν καταγγελθεί στις αρχές 9.860 περιστατικά σε όλη την Ελλάδα, εκ των οποίων 8.409 αφορούν γυναίκες.
Mόνο το πρώτο τετράμηνο του 2023 είχαν καταγραφεί από την Αστυνομία 3.100 περιστατικά έμφυλης βίας σε όλη την Ελλάδα, τη στιγμή που μόλις 1 στα 40 περιστατικά τελικά καταγγέλλεται. Το 2023 εξέπνευσε με 10 γυναίκες να έχουν δολοφονηθεί από τον νυν ή πρώην σύντροφο τους ή κάποιο άλλο άντρα. Όπως προκύπτει από την έρευνα του Μεσογειακού Ινστιτούτου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR), το 2021 η Ελλάδα είχε καταγράψει αύξηση 187,5% στις γυναικοκτονίες, που ήταν η υψηλότερη στην Ευρώπη.
Με βάση τις υποθέσεις γυναικοκτονιών που έχουν δημοσιευτεί στα ΜΜΕ – αφού δεν υπάρχει επίσημος φορέας για την καταγραφή τους στη χώρα – ο αριθμός των θυμάτων αυξανόταν από το 2019 μέχρι και το 2022. Το 2019 έγιναν 17 γυναικοκτονίες , 20 για το 2021 και 31 για το 2022 όπως κατέγραψε το Ελληνικό τμήμα του Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Γυναικοκτονιών.
Την ίδια ώρα, στην έκθεση του ΟΗΕ αναφέρεται ότι ο αριθμός των γυναικών και των κοριτσιών που δολοφονήθηκαν παγκοσμίως το 2022 έχει αυξηθεί στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών. Περίπου 89.000 γυναίκες και κορίτσια δολοφονήθηκαν σκόπιμα πέρυσι, αναφέραν η UN Women, η οποία καλύπτει τα γυναικεία ζητήματα και η UNODC που είναι υπεύθυνη για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος.
Νομική κατοχύρωση του όρου «γυναικοκτονία» – Μα γιατί;
Οι προαναφερθέντες αριθμοί, θα έπρεπε να «μιλούν» από μόνοι τους αναφορικά με το γιατί είναι αναγκαία η νομική αναγνώριση της γυναικοκτονίας, όμως η κυβέρνηση εξακολουθεί να θεωρεί πως οι παρεμβάσεις των αρχών και η λειτουργία των δομών κατά της έμφυλης βίας, αρκούν για τον περιορισμό του φαινομένου.
Αν και η πολιτεία πολυ-διαφημίζει το «ολοκληρωμένο» Δίκτυο Δομών στη χώρα, στο οποίο υπάγονται η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900, οι 20 Ξενώνες Φιλοξενίας, τα 44 Συμβουλευτικά Κέντρα και η εφαρμογή του “Panic Button” από τον Μάρτιο του 2023, που, σύμφωνα με τις ΕΛΑΣ έχει σώσει δεκάδες ζωές (μέχρι τώρα έχει ενεργοποιηθεί 120 φορές), αξίζει να σημειωθεί πως τα συμβουλευτικά κέντρα στερούνται προσωπικού, οι ξενώνες παρουσιάζονται ελλιπείς και όχι σε όλες τις μεγάλες πόλεις, όπως θα έπρεπε, ενώ το panic button δεν έχει ελάχιστο χρόνο απόκρισης, πράγμα το οποίο, αν αναλογιστούμε πως δεν έχει κάθε θύμα έμφυλης βίας τη δυνατότητα να κρατά το κινητό στα χέρια του όταν κινδυνεύει, στερείται αποτελεσματικότητας. Μάλιστα, σημαντικό ποσοστό γυναικών έχει δηλώσει ότι αγνοεί τη Γραμμή SOS 15900, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη για στοχευόμενες εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης.
Μερικές μέρες πριν από τη γνωστοποίηση της γυναικοκτονίας στη Χαλκιδική, η βουλεύτρια και αναπληρώτρια Τομεάρχης Δικαιοσύνης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Έλενα Ακρίτα, είχε καταθέσει ερώτηση, μαζί με άλλους 23 βουλευτές/ριες του κόμματος, στον υπουργό Δικαιοσύνης, Γιώργο Φλωρίδη, με αφορμή την γυναικοκτονία της 43χρονης στη Σαλαμίνα τον περασμένο Δεκέμβρη, που είχε «επισφραγίσει» τη μαύρη λίστα των γυναικοκτονιών για το 2023 και είχε αναδείξει την αναποτελεσματικότητα του panic button και την ανεπάρκεια των αρχών.
«Η 43χρονη γυναίκα και μητέρα, είχε καταγγείλει στο Αστυνομικό Τμήμα Σαλαμίνας τον δολοφόνο της για ενδοοικογενειακή βία, εξύβριση και υπεξαίρεση. Παρότι η άτυχη γυναίκα ακολούθησε όλες τις οδηγίες της αστυνομίας για να προστατευτεί, τίποτα δεν εμπόδισε τη δολοφονία της μόλις μερικά 24ωρα μετά», είχε επισημάνει σχετικά με τις κραυγαλέες ευθύνες των κρατικών αρχών που δεν μερίμνησαν για την προστασία της γυναίκας η οποία βρισκόταν σε προφανή κίνδυνο, ενώ έθιξε και τις γενικότερες ελλείψεις της αστυνομίας στην εκπαίδευση και τη γνώση για την αντιμετώπιση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας και την προστασία των θυμάτων. Παράλληλα, έκανε λόγο για την επίμονη άρνηση της κυβέρνησης στη νομική αναγνώριση του όρου γυναικοκτονία.
Ως απάντηση στα όσα κατήγγειλε η βουλεύτρια, το υπουργείο Δικαιοσύνης αναφέρθηκε στις νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για τη γενικότερη αυστηροποίηση των ποινών για τις δολοφονίες και τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και αξιοπρέπειας, ωστόσο, οι αριθμοί δεν φαίνεται να επιβεβαιώνουν πως οι γυναικοκτονίες θα εκλείψουν επειδή πλέον τιμωρούνται αυστηρότερα οι ανθρωποκτονίες από πρόθεση. Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, αποκάλυψε παράλληλα ότι θα γίνει για 6η φορά αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα «για τον εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου για την ενδοοικογενειακή βία», μένοντας ωστόσο πιστός στην άρνηση της νομικής κατοχύρωσης της γυναικοκτονίας.
Η νομική αναγνώριση των γυναικοκτονιών ως ξεχωριστό αδίκημα του Ποινικού Κώδικα, είναι εκείνη που θα μπορούσε να συμβάλλει στην ορατότητα και στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για την ακραία έμφυλη ενδοοικογενειακή βία και θα βοηθούσε στη σταδιακή αλλαγή συνειδήσεων, αντιλήψεων, νοοτροπίας και εν τέλει συμπεριφορών, τόσο των πολιτών και του οικογενειακού περιβάλλοντος των γυναικών, όσο και των κρατικών αρχών και της αστυνομίας.
Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ ανθρωποκτονίας και γυναικοκτονίας, έγκειται στο κίνητρο. Γυναικοκτονία είναι κάθε περίπτωση ανθρωποκτονίας με θύμα γυναίκα, όταν το κίνητρο του θύτη αναδεικνύει έμφυλη διάσταση, όπως πολύ ορθά εξηγεί το Eteron. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν μπορούμε να μιλάμε απλώς για ανθρωποκτονία. Δεν είναι φόνος μιας γυναίκας, αλλά φόνος επειδή είναι γυναίκα. Η ζωή της αφαιρείται από πρόθεση ως το αποκορύφωμα της άνισης σχέσης εξουσίας ανάμεσα σε εκείνη και στον άντρα. Αυτός είναι και ο λόγος που η αναγνώριση των γυναικοκτονιών ως διακριτό έγκλημα, θα καταστήσει πιο αποτελεσματική την αντιμετώπισή τους, τόσο στο επίπεδο της καταστολής όσο και της πρόληψης.
Όσο το έμφυλο πρόσημο δεν αναγνωρίζεται σε αυτή τη μορφή ανθρωποκτονίας και η γυναικοκτονία δεν αποκτά τη θέση που της αρμόζει δίπλα σε άλλα ειδεχθή, αναγνωρισμένα από τον Ποινικό Κώδικα εγκλήματα, άντρες όπως ο γυναικοκτόνος της Καρολάιν, Μπάμπης Αναγνωστόπουλος ή ο σύζυγος της 41χρονης Γεωργίας στη Χαλκιδική, θα βγαίνουν ευθαρσώς στα κανάλια καταστρώνοντας αφηγήματα που -πιστεύουν πως- τους απενοχοποιούν ή θα πηγαίνουν για «πέντε-έξι χρόνια φυλακή» αν ομολογήσουν αμέσως την πράξη τους, όπως τους είχε συμβουλέψει ο κ. Μπαλάσκας.
Και η μαύρη λίστα των δολοφονημένων γυναικών θα μεγαλώνει, και τα θύματα της έμφυλης βίας θα πολλαπλασιάζονται.
