Όσες φορές είχαν προσπαθήσει οι αφροαμερικάνοι κάτοικοι των γκέτο του Λος Άντζελες να στοιχειοθετήσουν κατηγορίες εναντίον της αστυνομικής αυθαιρεσίας, έπεφταν πάνω σε νομικά τερτίπια αλλά και σε μια πολιτική βούληση που εκπορεύοταν από την σιωπηλή πλειοψηφία να μπει επιτέλους τάξη. Τέλη δεκαετίας του ‘80, αρχές του ‘90, όπου οι σκληροί των Ρεπουμπλικάνων μετρούν τις τελευταίες μέρες τους πριν σκάσει ο Κλίντον με το σαξόφωνό του.
Στις 3 Μαρτίου του 1991 συμβαίνει όμως κάτι το «αναπάντεχο» που ακούει στ’ όνομα George Holliday. Είναι υπαρκτό πρόσωπο, κάτοικος Λος Άντζελες, που έχοντας μόλις αποκτήσει μια κάμερα, είχε στο μυαλό του συνέχεια να κάνει γυρίσματα ώστε να την «τεστάρει» Εκείνο το απόγευμα αυτό που τράβηξε ήταν κάπως πιο έντονο. Τέσσερις αστυνομικοί σταμάτησαν ένα αυτοκίνητο, από μέσα βγήκε ένας αφροαμερικάνος, κάπως μεθυσμένος αλλά συνεργάσιμος, πράγμα που δεν ένοιαζε τις αρχές αφού τον σάπισαν στο ξύλο. Το βίντεο με τον ξυλοδαρμό του Rodney King έγινε αμέσως πρώτο θέμα σε παναμερικάνικο δίκτυο και απέδειξε για πρώτη φορά ότι υπάρχει αστυνομική αυθαιρεσία ενάντια στους αφροαμερικάνους.
Η συνέχεια, συνοπτικά: οι αστυνομικοί μπήκαν σε αναστολή, δικάστηκαν σε άλλη κομητεία, έτυχαν ευνοϊκής μεταχείρισης, αθωώθηκαν και μετά κάηκε το μισό Λος Άντζελες στα μεγαλύτερα επεισόδια που έχουν γίνει ποτέ σε αμερικανική πόλη μετά τον εμφύλιο. Η Αφροαμερικάνικη κοινότητα κάθισε μετά κάτω μόνη της να λύσει τα προβλήματά της, ξηλώθηκε η διοίκηση της αστυνομίας και φυσικά ήρθε ο Κλίντον.
Αν δεν υπήρχε ο George Holliday, οι παραπάνω παράγραφοι δεν θα είχαν γραφτεί ποτέ. Αν δεν υπήρχαν τα βίντεο από τον θανάσιμο ξυλοδαρμό του Ζακ Κωστόπουλου, θα μέναμε στο ευτυχώς που “σωθήκαμε από έναν ληστή, πρεζάκια με μαχαίρι που την έπεσε σε ένα νομοταγή κοσμηματοπώλη”. Κάποιες φωνές θα μίλαγαν για τα δικαιώματα των τοξικομανών και μέχρι εκεί. Ο Όρσον Ουέλς έλεγε ότι η μεγάλη τέχνη βγαίνει μόνο από ατυχήματα. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με την ευαισθητοποίηση του κόσμου όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πρέπει πρώτα να συμβεί ένα ατύχημα.
Η υπόθεση δεν σηκώνει χαμόγελα. Θέλει υπομονή και δεν θέλει συμπεράσματα που εξυπηρετούν τη δική μας κοσμοθεωρία. Δεν έχει νικητές, μόνο έναν ηττημένο, τον Ζακ Κωστόπουλο που έχασε τη ζωή του. Ακόμα και να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι, πράγμα απίθανο, που είχε θέσει ως ακτιβιστής, αυτό δεν ανταλλάσσεται εύκολα με την αξία της ζωής.
Έχει σημασία να επιμείνουμε ν΄ακουστεί η αλήθεια. Έχει σημασία ακόμα και αν δεν έχουμε υπάρξει δίπλα στους οροθετικούς, στους ομοφυλόφιλους, στους ναρκομανείς, στους πρόσφυγες, στους μετανάστες, στους πεινασμένους, στους παρατημένους, στους άστεγους και στους άρρωστους.
Στην περίπτωση του Ζακ Κωστόπουλου συνέβησαν αποτρόπαια εγκλήματα σε βάρος της δημοκρατίας. Οι Αρχές πήγαν να συγκαλύψουν το γεγονός ότι έγινε δολοφονική επίθεση, τα μεγάλα δημοσιογραφικά μέσα σιγοντάρησαν με απώτερο στόχο να τονιστεί η ανομία στο κέντρο που κάνει τους μαγαζάτορες να μάχονται καθημερινά με ναρκομανείς και λοιπά κακοποιά στοιχεία. «Ένα πρεζάκι πήγε να κλέψει και πέθανε στην προσπάθεια». Αυτή θα ήταν η είδηση και η «αλήθεια» αν δεν υπήρχαν τα βίντεο, αν το θύμα δεν ήταν γνωστό για την ακτιβιστική του δράση. Και ο «πλανήτης», που καίγεται με τ’ ανθρώπινα δικαιώματα, θα συνέχιζε τη ζωή του ατάραχα.
Το πρόβλημα είναι ότι το σύστημα λειτουργεί χωρίς καμιά ιδιαίτερη οργάνωση. Πρέζα, κοκτέιλ ναρκωτικών, μαχαίρια, ληστεία, «στερητικό σύνδρομο», «αυτοτραυματισμοί», αυτοδικία, κομμένα γυαλιά σαν όπλο, ομοφυλόφιλος, οροθετικός, όλα τ’ αντανακλαστικά δούλεψαν αμέσως. «Καλά εσύ τι θα έκανες, αν έμπαινε κάποιος στο σπίτι σου, αν βίαζε το παιδί σου, αν έκλεβε την περιουσία σου;» Έλα, όμως που δεν έγινε τίποτα από αυτά. Mε το να αναγάγουμε συνέχεια τη συζήτηση στο «προσωπικό» χάνουμε το πιο σημαντικό: ότι είμαστε επεκτατικά και επιθετικά όντα όπου ο πολιτισμός, ο φόβος και η ευγένεια μας συγκρατούν από το να μην κατασπαράξουμε ο ένας τον άλλον. Γι’ αυτό υπάρχουν οι νόμοι, τα πολιτεύματα και οι κανόνες. Γι’ αυτό “φτιάχνουμε” συστήματα για να προστατευούμε τους αδύνατους και τους διαφορετικούς. Συνέβη, όμως αυτό την 21η Σεπτεμβρίου του 2018;
Τον Σεπτέμβριο έκλεισαν πέντε χρόνια από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Από τις τελευταίες έρευνες φαίνεται ότι εκεί η Αστυνομία ήταν απλός παρατηρητής. Σε λίγες μέρες κλείνουν 10 χρόνια χρόνια από το θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου, εκεί που η Αστυνομία εκτέλεσε εν ψυχρώ το μαθητή. Και οι δύο έχουν γίνει σύμβολα σε καιρό ειρήνης, σε δημοκρατική εποχή. Ο λόγος είναι απλός, για να θυμούνται οι αρχές ότι υπάρχουν κάποιοι που αντιδρούν και έτσι την επόμενη φορά να δράσουν διαφορετικά. Περίπου σαν προσευχή ακούγεται αυτό.
Τα γεγονότα δεν δείχνουν να ιδρώνει το αυτί τους. Η αποκάλυψη όμως της Μαρίας Λούκα και της Popaganda ότι το αφήγημα των ναρκωτικών δεν στέκει και η τεράστια αναπαραγωγή του από τη θορυβώδη μειοψηφία των κινημάτων δείχνει ότι υπάρχουν άνθρωποι που είναι ακόμα στις επάλξεις. Ακόμα και αν έχεις κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με υφυπουργό Προστασίας του Πολίτη την Κατερίνα Παπακώστα.
