Η 18η και τελευταία μέρα της δίκης σε πρώτο βαθμό για τον θάνατο του/της Ζακ Κωστόπουλου/Zackie Oh, πίσω στις 3 Μαΐου του 2022, είχε επισφραγιστεί με τους δύο βασικούς κατηγορούμενους, Σπυρίδωνα Δημόπουλο (κοσμηματοπώλης) και Αθανάσιο Χορταριά (μεσίτης), να καταδικάζονται σε 10 χρόνια κάθειρξης για θανατηφόρα σωματική βλάβη, και τους τέσσερις αστυνομικούς να απαλλάσσονται από τις κατηγορίες.
Πάνε πλέον περισσότερα από πέντε χρόνια από την ημέρα που ο ακτιβιστής λιντσαρίστηκε μέχρι θανάτου σε δημόσια θέα, και η οικογένειά του παλεύει ακόμη για δικαίωση – μαζί και η συλλογική μας μνήμη που δυσκολεύεται να χωρέσει τις φρικιαστικές σκηνές που εκτυλίχθηκαν στην οδό Γλάδστωνος το μεσημέρι της 21ης Σεπτεμβρίου του 2018.
Παρά το γεγονός πως η οικογένεια και η υπεράσπιση του εκλιπόντος είχε ζητήσει σε πρώτο βαθμό την κατηγορία για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο για τους κατηγορούμενους, τελικά τους αποδόθηκαν κατηγορίες για θανατηφόρα σωματική βλάβη, με τις ανώτατες των ποινών που προβλέπονται, να έχουν τεθεί. Ωστόσο, κανένας κατηγορούμενος δεν βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη φυλακή. Ο κοσμηματοπώλης εκτίει την ποινή σε κατ’ οίκον περιορισμό ως υπέργηρος, ενώ ο μεσίτης, δύο μήνες μετά την έκδοση της απόφασης του Πρωτόδικου Δικαστηρίου, κατέφυγε στη δικαιοσύνη και πέτυχε την αναστολή της εκτέλεσης της ποινής του, με αποτέλεσμα να βρίσκεται ελεύθερος.
Στον απόηχο αυτών των εξελίξεων, η μητέρα του Ζακ, Ελένη Κωστοπούλου, απευθύνθηκε το 2022 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για την υπόθεση της δολοφονίας του παιδιού της και το ζήτημα της αστυνομικής ατιμωρησίας. Η υπόθεση είχε συζητηθεί στις 26 Ιανουαρίου του ίδιου έτους, στην Επιτροπή Αναφορών (PETI) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και με απόφαση των μελών της PETI παρέμεινε ανοιχτή.
Τώρα, εκδικάζεται σε Δεύτερο βαθμό στο Εφετείο Αθηνών, με την οικογένεια της Zackie Oh να απαιτεί δικαιοσύνη – δηλαδή την καταδίκη των κατηγορούμενων για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο και την πλήρη έκτιση των ποινών τους.
Η δίκη σε β’ βαθμό: Τα βασικά σημεία των τριών πρώτων δικάσιμων
Στις 15 Δεκεμβρίου του 2023, η δίκη σε β’ βαθμό των δύο κατηγορουμένων για τον φονικό ξυλοδαρμό του Ζακ ξεκίνησε στο κτίριο του Εφετείου Αθηνών, με τον έναν εκ των δύο να είναι παρών (Χορταριάς). Από την πλευρά της υποστήριξης της κατηγορίας, ήταν παρόντες οι Ελένη, Ευθύμιος και Νικόλαος Κωστόπουλος (οικογένεια του θύματος). Οι συνήγοροι, Ιωάννης Γλύκας (υπεράσπιση κατηγορούμενου Χορταριά) και Άννυ Παπαρρούσου (υποστήριξη της κατηγορίας) υπέβαλαν στο δικαστήριο αίτημα για αναβολή. Κατά την 2η δικάσιμο, στις 12 Ιανουαρίου του 2024, το δικαστήριο συνέχισε τη συνεδρίασή του, ωστόσο αναγκάστηκε να διακόψει χωρίς να προχωρήσει η διαδικασία επί της ουσίας, καθώς ο συνήγορος του κατηγορούμενου Χορταριά δεν μπορούσε να παρασταθεί και δήλωσε κώλυμα μέσω αντιπροσώπου.
Κατά την 3η δικάσιμο, στις 18 Ιανουαρίου, παρών στην έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας ήταν και πάλι μόνο ο κατηγορούμενος Χορταριάς, ο οποίος δήλωσε κατηγορηματικά αθώος, λέγοντας πως είχε ελάχιστη δράση και προσπάθησε να αφοπλίσει το θύμα. Ισχυρίστηκε – όπως και στη δίκη σε α’ βαθμό – ότι ο Ζακ διέπραξε ληστεία και κρατούσε μαχαίρι. Ο κατηγορούμενος Δημόπουλος, δια του συνηγόρου του, ισχυρίστηκε ότι δεν πληρείται το υποκειμενικό στοιχείο της αμέλειας και ότι βρισκόταν σε άμυνα σύμφωνα με το άρθρο 22 του Π.Κ.
Πρώτοι κατέθεσαν προς υποστήριξη της κατηγορίας ο αδελφός του θύματος, Νίκος Κωστόπουλος, καθώς και η μητέρα του, ενώ ο πατέρας του απουσίαζε λόγω ασθένειας. Ο Νίκος Κωστόπουλος μίλησε για τη ζωή του αδερφού του, περιγράφοντας πως ήταν οικονομικά ανεξάρτητος, αφού συμμετείχε σε παραστάσεις, ταινίες και σε μια παραγωγή της Στέγης. Μάλιστα, σε ένα κλίμα ειρωνείας, απαξίωσης και υποτίμησης, η έδρα στο άκουσμα των λέξεων “drag show” νουθέτησε τον αδερφό του Ζακ, λέγοντάς του να χρησιμοποιεί ελληνικές λέξεις για να μπορούν να καταγράφονται. Αναφορικά με την υγεία του, ο αδελφός του σημείωσε ότι τα τελευταία 9 χρόνια ο Ζακ ήταν οροθετικός και ακολουθούσε αγωγή, η οποία διασαφήνισε πως δεν επηρέαζε την υγεία του.
Η μητέρα του Ζακ θέλησε αρχικά να μιλήσει για τους δύο κατηγορούμενους και τη στάση τους στη δίκη α’ βαθμού. Πιο συγκεκριμένα, τόνισε ότι ο Δημόπουλος δε ζήτησε ποτέ συγγνώμη, πως θεωρεί ότι θα επαναλάμβανε τις πράξεις του και ότι στις καταθέσεις του αναφερόταν συνεχώς στο μαγαζί του αδιαφορώντας για το θύμα. «Αγαπούσε πολύ το μαγαζί του», είπε, «αλλά όταν έγινε το επεισόδιο δεν μέτρησε μετά ούτε το ταμείο, στο οποίο δεν βρέθηκαν αποτυπώματα, ούτε είδε αν κάτι του λείπει! Γίνεται να ταιριάξει αυτή η εικόνα με την υπερασπιστική γραμμή της ληστείας; Προφανώς και όχι».
Για το παιδί της, σημείωσε ότι ήταν ένας μαχητής και αγωνιστής για όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα. «Το παιδί μου ήταν ένας καλοσυνάτος άνθρωπος. Ζητάμε από εσάς, σας εκλιπαρώ, να δώσετε μια δικαιοσύνη που ζητάμε 5μιση χρόνια», είπε χαρακτηριστικά. Ακόμη, εξετάστηκε η μάρτυρας Κ.Σ., φίλη του Ζακ που ήταν στο τηλέφωνο και μιλούσε μαζί του τα τελευταία λεπτά πριν το γεγονός. Σημείωσε ότι της είπε «μην κλείσεις το τηλέφωνο» και τον ρώτησε «συμβαίνει κάτι; κινδυνεύεις;», με το θύμα να απαντά «ναι, μην κλείσεις».
Ο αστυνομικός της ομάδας ΔΙΑΣ, Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης, καταθέτοντας αφηγήθηκε το περιστατικό και το σήμα για ληστεία που δέχθηκε μαζί με τους τρεις συναδέλφους του. Ισχυρίστηκε ότι ο Ζακ, αιμόφυρτος και πεσμένος στο έδαφος, ξέφυγε από τον κλοιό των αστυνομικών, έσπασε ένα κομμάτι γυαλί και κινήθηκε «απειλητικά» προς έναν συνάδελφο του. Στη συνέχεια, η πρόεδρος Αλεξάνδρα Βασιλακάκου και ο εισαγγελέας Στυλιανός Κωσταρέλλος, εστίασαν επίμονα σε ερωτήσεις προς τον αδελφό του Ζακ, σχετικά με τυχόν προβλήματα υγείας του θύματος, χρήση ουσιών και αλκοόλ, παρά το γεγονός ότι οι τοξικολογικές και ιστολογικές εξετάσεις είναι γνωστό πως είχαν βγει καθαρές. Στο σημείο αυτό παρενέβη η δικηγόρος Κλειώ Παπαπαντολέων, λέγοντας ότι «Έχουμε απολύτως καθαρές τοξικολογικές εξετάσεις, αυτά είναι ιατρικά δεδομένα. Το να ερωτάται ο αδερφός του εξαντλητικά για πραγματικά περιστατικά που δεν γνωρίζει, δεν καταλαβαίνω πού αποσκοπεί».
Σε παράλληλο χρόνο, η δίκη χρειάστηκε να διακοπεί για τουλάχιστον μιάμιση ώρα, αφού ο σκιτσογράφος Παναγιώτης Μητσομπόνος – ο οποίος είχε πάρει σχετική άδεια στην αρχή της διαδικασίας για να δημιουργήσει σκίτσα από τη διαδικασία, όπως είχε κάνει και στον α’ βαθμό – συνελήφθη όταν διαπιστώθηκε ότι είχε πραγματοποιήσει λήψεις φωτογραφιών μέσα στην αίθουσα. Αφότου όμως το αντιλήφθηκε η έδρα, ο ίδιος τις έσβησε επιτόπου από το κινητό του και ζήτησε συγγνώμη καθώς δεν του είχε τεθεί ποτέ αντίστοιχο ζήτημα από το δικαστήριο, σε παρελθοντικές δίκες όπου ακολουθούσε αυτή την πρακτική. Ο σκιτσογράφος παραπέμφθηκε στο αυτόφωρο, κρατήθηκε εκείνο το βράδυ στο Τμήμα και την επομένη βρέθηκε στην Ευελπίδων όπου με προφορική εντολή της Εισαγγελέως Πλημμελειοδικών αφέθηκε ελεύθερος και ορίστηκε δικάσιμος.
Η 4η δικάσιμος: «Η υπεράσπιση των κατηγορουμένων επιμένει στην παράδοξη θεωρία ότι ο Ζακ ήταν ήδη ασθενής και συνέπεσε να πεθάνει μετά το συμβάν στο κοσμηματοπωλείο»
Μιλώντας στην Popaganda για την 4η δικάσιμο που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή 26/1, η συνήγορος υπεράσπισης της οικογένειας του Ζακ, Άννυ Παπαρρούσου, τόνισε αρχικά πως η δίκη σε δεύτερο βαθμό είναι πολύ σημαντική για την απόδοση δικαιοσύνης στην υπόθεση. «Στην 4η δικάσιμο κατέθεσαν ο ιατροδικαστής που συνέταξε την ιατροδικαστική έκθεση, ο κ. Νίκος Καλόγρηας, και η κα. Σουλτάνα Μαριανού, η οποία υπέβαλε με τη σειρά της την ιατροδικαστική έκθεση για τον θάνατό του, και στη συνέχεια εκεί διακόψαμε».
Οι ιατροδικαστές «επιβεβαίωσαν από το πόρισμα της ιατροδικαστικής τους έκθεσης, καταθέτοντας και στο δικαστήριο, πως ο θάνατος του Ζακ προήλθε από ισχαιμικό επεισόδιο που προκλήθηκε από τα πολλά και διάσπαρτα τραύματα που έφερε – κάτι το οποίο επικοινώνησαν και στο ακροατήριο. Τα τραύματα στο κεφάλι που προκάλεσαν οι δύο κατηγορούμενοι, ο κοσμηματοπώλης και ο μεσίτης, είναι προφανώς τα σοβαρότερα. Οι αστυνομικοί που έσπευσαν μετά από κλήση να πάνε στο σημείο, δεν ήταν σε θέση να εξηγήσουν γιατί η αστυνομία δεν γνώριζε και δεν έψαξε να μάθει για ποιον λόγο ο Ζαχαρίας Κωστόπουλος ήταν σε αυτή την κατάσταση, δηλαδή ήδη τραυματισμένος.
Έχουμε το δεδομένο ότι φτάνει η αστυνομία, τις πληροφορίες που έχει τις φέρνει από τον έναν κατηγορούμενο που κατέθεσε στους αστυνομικούς – τον κοσμηματοπώλη, ο οποίος ήταν παρών – και απ’ εκεί και πέρα δεν έψαξαν περαιτέρω. Η έρευνα ξεκίνησε από την προβολή ενός βίντεο στο Πρώτο Θέμα. Αν δεν υπήρχε αυτό, θα μέναμε στις μαρτυρίες της αστυνομίας που δεν απέφεραν τίποτα ρεαλιστικό ως προς τα περιστατικά που συνέβησαν».
Η υπεράσπιση των κατηγορουμένων επέμεινε επίσης στο να αποδείξει πως ο Ζακ δεν πέθανε από τα βίαια χτυπήματα, αλλά γιατί «ήταν η ώρα του να πεθάνει». Όπως διασαφηνίζει η κα. Παπαρρούσου, «συνέπεσε δηλαδή, για εκείνους, να πεθάνει στο κοσμηματοπωλείο. Τον αντιμετώπισαν επίσης, για μία ακόμα φορά, ως άνθρωπο ο οποίος έπαιρνε ναρκωτικά και κατανάλωνε αλκοόλ – παρότι και στο Πρωτόδικο Δικαστήριο αυτά τα ζητήματα τέθηκαν και η απάντηση των ιατροδικαστών, βάσει ευρημάτων, ήταν σταθερή και σαφής. Οι ιστολογικές συγκεκριμένα έδειξαν πως ήταν υγιής άνθρωπος, η καρδιά του ήταν σε πολύ καλή κατάσταση, και οι τοξικολογικές έδειξαν ότι δεν υπήρχε συγκέντρωση αλκοόλ, παρά μόνο μια ελαχιστότατη ποσότητα, της τάξεως του 0,25 – κάτι νομικά αναξιόλογο».
«Η υπεράσπιση των κατηγορουμένων επιμένει στην παράδοξη θεωρία ότι ο Ζακ ήταν ήδη ασθενής και συνέπεσε να πεθάνει λίγο μετά το συμβάν στο κοσμηματοπωλείο», υπογραμμίζει η συνήγορος της οικογένειας του Ζακ. «Προσπαθούν να πουν ότι τα χτυπήματα δεν ήταν η αιτία θανάτου και θα πέθαινε έτσι κι αλλιώς. Προέβαλαν ξανά το επιχείρημα αυτό, παρόλο που δεν έγινε δεκτό στο Πρωτόδικο Δικαστήριο. Η άποψη αυτή δηλαδή καταρρίφθηκε, αλλά συνεχίζουν στο ίδιο μοντέλο», εξηγεί καταληκτικά.
Στην επόμενη δικάσιμο, η υπεράσπιση της οικογένειας του Ζακ αναμένεται να εξετάσει τον δικό της ιατροδικαστή, κ. Σωκράτη Τσαντίρη, ενώ θα εξεταστεί ο παθολογοανατόμος που εξέτασε το πτώμα του θύματος. Οι επόμενες δικάσιμες έχουν δρομολογηθεί για τις 14, 15, 20, και 23 Φεβρουαρίου, με πολλούς ακόμα μάρτυρες που αναμένουν να εξεταστούν.
