Ο Μάλκολμ Μακ Λάρεν πέθανε σαν σήμερα πριν 4 χρόνια…

«Τα παιδιά είναι το μέλλον»

Η Γιανγκ, κορεάτισσα γραμματέας και σύντροφός του, είναι κάπως σχολαστική με το θέμα της φωτογράφησης, ζητάει εγγυήσεις, θέλει να τσεκάρει τα πάντα. Ο Μακ Λάρεν ασχολείται επισταμένως με την εικόνα του, άσχετα αν οι θεωρίες του την απορρίπτουν. Το κονσίλερ κάτω από τα μάτια του το μαρτυρά. Παρόλα αυτά δε φέρνει καμία αντίρρηση στα κοντινά πορτρέτα ενώ συνομιλούμε, ίσα ίσα που μοιράζει αφειδώς πόζες. Και ατάκες βεβαίως …

Είπατε στην επίσημη συνέντευξη τύπου ότι το μέλλον του πολιτισμού βρίσκεται στα παιδιά μέχρι 10-11 χρόνων. Μπορείτε να το εξηγήσετε; Δεν είναι πυρηνική φυσική αυτό που λέω. Ζούμε σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και νεότερος γιατί τα παιδιά έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στην πληροφορία. Μέσα από το web έρχονται πιο κοντά στις πνευματικές επιδιώξεις που έχουμε εμείς οι μεγαλύτεροι. Στις οποίες κρύβεται πάντα από πίσω η ακατάσχετη επιθυμία όλων μας να είμαστε αντικομφορμιστές. Σε κανέναν δεν αρέσουν οι μπίζνες, οι πολυεθνικές, η παγκοσμιοποίηση κτλ. Γι’ αυτό στην εποχή μας οι καλλιτέχνες είναι πιο σημαντικοί από ποτέ. Ως αυτοί που θα παράγουν κάτι μοναδικό, γεμάτο από λάθη που θα αγγίξουν τις ψυχές μας. Όταν φτάνουμε στα 18-19 στο κορμί μας εισβάλλει η «επιχειρηματική λογική», ενώ τα παιδιά στα 10-11 τους δεν έχουν «αποτιμηθεί» ακόμα. Κι εμείς νοιαζόμαστε όλο και περισσότερο για τις στιγμές τους. Οι γονείς παίζουν μαζί τους βιντεοπαιχνίδια, πηγαίνουν παρέα στους Rolling Stones, αγοράζουν τα ίδια ρούχα, οι μητέρες ξυρίζουν το αιδοίο τους για να βγουν σε διαγωνισμούς ραντεβού με τις έφηβες κόρες τους. Υπάρχει αυτή η επιθυμία για αθωότητα και αγνότητα που θεωρώ ότι είναι αντίδραση στην «κουλτούρα των πολυεθνικών» που έχει μολύνει το σινεμά, τη μουσική, τη μόδα κτλ. Ναι, αλλά δεν είναι αντίφαση το ότι οι καλλιτέχνες είναι η μόνη ελπίδα ενώ δρουν σε ένα διεφθαρμένο εμπορικά περιβάλλον; Πιστεύω πολύ στο κομμάτι της μοντέρνας τέχνης. One – off, μοναδικό, αποκλειστικό, παραμένει ακόμα σχετικά ανέπαφο. Αυτοί είναι οι περιζήτητοι ποιητές του σήμερα που όλοι αναζητούν για μια αίσθηση μοναδικότητας. Κανείς δεν την ψάχνει πλέον σε ένα CD, σε ένα Chanel φόρεμα ή στο τελευταίο βιβλίο του Harry Potter. Έτσι, η μοντέρνα τέχνη δεν είναι πλέον avant garde αλλά mainstream, όλοι καθημερινά ψάχνουμε τον νέο π.χ. Ντάμιαν Xιρστ για να μας δώσει νέες οπτικές γιατί οι παλιές είναι πλέον μολυσμένες. Κατά καιρούς έχετε μιλήσει με θαυμασμό για τη δύναμη ελευθερίας του Internet. Δεν συμφωνείτε ότι μερικές φορές αποτελεί το δούρειο ίππο της βιομηχανίας στην οποία αναφερθήκατε πριν; Π.χ. η «επανάσταση» του My Space αγοράστηκε από τον Ρούπερτ Μέρντοχ… Νομίζω ότι ο παγκόσμιος ιστός εξαιτίας της μοναχικότητάς του είναι καταρχήν πολύ σέξι. Ο κόσμος δημιουργεί blogs, αναζητά μια «δεύτερη ζωή», δημιουργεί το δικό του προσωπικό και περισσότερο προσβάσιμο εικονικό σύμπαν. Αναμφισβήτητα δεν μπορείς να υποτιμήσεις τον «εχθρό» που λέγεται βιομηχανία. Οι εταιρείες που την αντιπροσωπεύουν προσπαθούν να αγοράσουν οτιδήποτε πετυχαίνει γιατί έτσι θεωρούν ότι γίνονται cool. Είτε λέγεται “my space”, είτε “you tube”. Μπορούν να αγοράζουν, αλλά δε μπορούν να σταματήσουν τη διαρκώς εξελισσόμενη επιθυμία για ελευθερία έκφρασης. Πού αλλού άραγε μπορούμε να βρούμε σήμερα ένα περιβάλλον, εξίσου αυθεντικό;

Οι Sex Pistols υπογράφουν το δισκογραφικό τους συμβόλαιο έξω από το παλάτι του Μπάκιγχαμ. Ο Μακ Λάρεν ξέρει ότι πρέπει να κοιτάξει την κάμερα, η μπάντα όχι και τόσο.

Ιδεολογία και Μόδα

Πιστεύετε ακόμα σε όρους όπως το “underground” ή στην ύπαρξη υποκουλτούρας; Παίξατε πολύ στο παρελθόν με αυτές τις έννοιες… Είναι τρόποι να περιγράψεις αυτό που δεν είναι αποδεκτό. Είναι οι μικρές γωνίες της κουλτούρας που μόλις ανακαλύπτουν οι επιχειρήσεις τις ορίζουν ξανά από την αρχή. Και τις ονομάζουν αντεργκράουντ, αλτέρνατιβ κ.ο.κ. Αλλά σήμερα όλες οι μορφές είναι αποδεκτές, δεν υπάρχουν υπό – κουλτούρες. Η απορρόφηση τους από το κυρίαρχο ρεύμα είναι μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία και οι περισσότεροι νέοι ούτε καν το «παιδεύουν». Έχουν συνηθίσει να βάζουν τα πράγματα μέσα σε συγκεκριμένα κουτιά – όρια, τα οποία δεν επανεξετάζουν. Είναι η ιδεολογία η πιο ισχυρή μόδα; Ή μήπως το αντίθετο, είναι η μόδα η πιο ανθεκτική ιδεολογία που υπήρξε ποτέ; Μερικές φορές πιστεύω το ένα, άλλοτε το άλλο. Το internet αφαίρεσε το «πρόσωπο» από την εικόνα του πολιτισμού, τον έκανε ανώνυμο. Η ιδέα του διαδικτύου, άλλωστε, είναι λαθραία. Ποιος αναγνωρίζει την φάτσα ενός χάκερ; Δε μοιάζει με τίποτα, αφού δεν ξέρουμε πώς είναι. Αυτό αλλάζει κατά πολύ το πλαίσιο της μόδας, η οποία γίνεται «παντομίμα», «καραόκε», δεν μπορείς να πιστεύεις πια στην έννοια του στυλ. Τη μια βραδιά πας στη ντίσκο, την επόμενη θέλεις να δείχνεις πανκ, κάθε φορά διαφορετική παράσταση και διαφορετικός ρόλος. Αυτή ήταν και η λογική μου όταν σχημάτιζα το punk, ήμουν ένας καλοτεχνίτης χούλιγκαν με το μυαλό κακοποιού που εισήγαγε ένα λουκ καταστροφής.

Η Γιανγκ πληροφορεί εδώ και ώρα ότι ο χρόνος τελειώνει, αλλά ο Μακ Λάρεν έχει πάρει μπρος και δεν πτοείται. Στα χαρτιά μου υπάρχει άλλη μια ερώτηση, «ποια ήταν η μεγαλύτερη αποτυχία σας;». Την αποφεύγω. Η απάντηση, «η ίδια η καριέρα μου» έχει ήδη δοθεί …