Parody λογαριασμοί στα social media: μήπως το χιούμορ έχει και τα όριά του;

Πριν από λίγο καιρό, μια αν μη τι άλλο περίεργη ιστορία εκτυλίχθηκε στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού. O Τζον Ντάνιελ, κάτοικος της Πιόρια στο Ιλινόι των ΗΠΑ, μηνύθηκε από τη Δημαρχία της πόλης του καθώς σατίριζε τον δήμαρχό της μέσω ενός “parody” λογαριασμού στο Twitter. Η υπόθεση πήρε τον δρόμο της Δικαιοσύνης, ωστόσο πριν φτάσει στα δικαστήρια, οι δύο πλευρές συμβιβάστηκαν με τον Δήμο να πληρώνει τελικά στον Ντάνιελ το ποσό των $125.000 και να δεσμεύεται πως θα καταθέσει υπόμνημα στην Πολιτεία του Ιλινόι προκειμένου να διασφαλίσει ότι η κατηγορία της μίμησης ενός δημοσίου προσώπου, δεν θα αφορά στο μέλλον περιπτώσεις σάτιρας και παρωδίας. Φυσικά η εξέλιξη αυτή σημειώθηκε όταν ο δήμαρχος, Τζιμ Άρντις, πληροφορήθηκε πως δεν υπήρχε περίπτωση να κέρδιζε τη δίκη και ότι δύσκολα θα απαγγέλλονταν κατηγορίες στον Ντάνιελ.

Τα λεγόμενα “parody accounts” δεν είναι καινούρια μόδα στο Twitter. Πρόκειται για λογαριασμούς δήθεν διασήμων τους οποίους ωστόσο δεν χειρίζονται οι ίδιοι ή συνεργάτες τους αλλά τρίτοι με τους οποίους ούτε καν σχετίζονται. Σε πολλές περιπτώσεις, οι λογαριασμοί αυτοί βγάζουν προς τα έξω μία τελείως διαφορετική προσωπικότητα σε σχέση με αυτή του προσώπου το οποίο σατιρίζουν, πάντα όμως ξεκαθαρίζοντας στο προφίλ τους πως πρόκειται για “parody accounts”. Οι πιο γνωστοί τέτοιοι λογαριασμοί στο Twitter είναι αυτοί της Βασίλισσας Ελισάβετ, του Μπιλ Κλίντον και του Μαρκ Ζούκερμπεργκ ενώ αν θέλετε κάτι πιο… ελληνικό, μπορείτε να δείτε αυτόν του Φρανκ Άντεργουντ (!) από το House of Cards. Όπως βλέπετε, μπορεί να αφορούν πραγματικά πρόσωπα ή φανταστικούς χαρακτήρες, ακόμα και οργανισμούς και εταιρείες και προφανώς, δεν περιορίζονται μόνο στο Twitter –τους συναντάμε στο Facebook, το Instagram, ακόμα και το Google Plus.

Σάτιρα λοιπόν… Μέχρι πού φτάνει αυτή όμως; Πού τελειώνει δηλαδή η σάτιρα και πού αρχίζει η προσβολή, ο τραμπουκισμός, το bullying; Ναι, τα “parody accounts” αφορούν δημόσια πρόσωπα και όχι τον καθένα. Δεκτό. Πολλά από αυτά όμως «ξεφεύγουν» συχνά-πυκνά με σχόλια που κάλλιστα θα μπορούσαν να κάνουν το πραγματικό πρόσωπο που «εκπροσωπούν» να αισθανθεί άβολα. Ένας λογαριασμός που «απεικονίζει» π.χ. έναν δήμαρχο να παίρνει αμπάριζα τα strip clubs και να κάνει χρήση ναρκωτικών ουσιών, μπορεί άνετα να παρεξηγηθεί, ακόμα κι αν η χιουμοριστική του προσέγγιση και το ανάλαφρο ύφος του είναι φως-φανάρι. Μιλώντας επί προσωπικού, μου είναι δύσκολο να μπω στον ρόλο ενός προσώπου, ενός δημόσιου προσώπου που «διαθέτει» έναν τέτοιο λογαριασμό. Δεν μπορώ να φανταστώ δηλαδή αν θα με πείραζε ή όχι, μολονότι ως απλός χρήστης social πλατφορμών, γελάω με την ψυχή μου χαζεύοντας τη δράση των “parody accounts” που ακολουθώ και έχοντας πάντα κατά νου πως πρόκειται για καθαρά χιουμοριστικούς λογαριασμούς.

Η ελευθερία του ενός τελειώνει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Αυτό είναι το μόνο βέβαιο. Από εκεί και πέρα θεωρώ πως τα πάντα επαφίενται στο πρόσωπο στο οποίο είναι αφιερωμένος ο λογαριασμός. Αν δεν έχει κανένα πρόβλημα με το περιεχόμενό του ή δεν ενδιαφέρεται να ασχοληθεί καν, τότε προφανώς και δεν προκύπτει θέμα. Σε διαφορετική περίπτωση πάντως, πιστεύω πως πρέπει ξεκάθαρα οι δύο πλευρές να έρθουν σε επαφή προκειμένου να δοθούν αμοιβαίες εξηγήσεις και να βρεθεί η χρυσή τομή. Προφανώς αν δεν είναι δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο, η δικαστική οδός μοιάζει η μόνη λύση, όμως αν η υπόθεση που αναφέρθηκε στην αρχή του κειμένου δεν είχε τύχη στην «πατρίδα» των μηνύσεων και των αγωγών, τις ΗΠΑ, δεν μπορώ να φανταστώ πού θα μπορούσε να τύχει καλύτερης αντιμετώπισης.