Η Μαρία Κουβίδη γίνεται ηθοποιός όταν το φέρουν οι συγκυρίες

Τη Μαρία Κουβίδη, τη γνώρισα στο δεύτερο έτος του μεταπτυχιακού μας, στη Δραματοθεραπεία. Πάνε χρόνια, όμως είμαι σχεδόν σίγουρη ότι αργήσαμε να συνδεθούμε, δεν είχε φτάσει η στιγμή εκείνη που ξεχωρίζεις για πρώτη φορά αυτό που σε κάνει να θες να πλησιάσεις και να γνωρίσεις περισσότερο τον άλλον άνθρωπο. Σε ένα απ’ τα πολλά υποχρεωτικά και πολύωρα σεμινάρια που παρακολουθήσαμε, η Μαρία, ανέβηκε στη σκηνή για έναν αυτοσχεδιασμό. Θυμάμαι ακόμη εκείνο το χειροκρότημα, τη συγκίνηση και την έκπληξη στο πρόσωπο πολλών από εμάς, γι’ αυτό που είδαμε και που μας προσέφερε απλόχερα. 

Δασκάλα θεάτρου, ηθοποιός και δραματοθεραπεύτρια, η Μαρία ετοιμάζεται να ανεβάσει την πρώτη της παράσταση, να χορέψει σε αυτές τις σκοτεινές ημέρες ένα «Βαλς Νο6», μια ακόμη προσπάθεια να βγει φωνή απ’ τη σιωπή που σπάνε καθημερινά θηλυκότητες και καταπιεσμένα υποκείμενα. Συναντηθήκαμε λοιπόν ξανά μετά από χρόνια, και λίγο πριν την πρεμιέρα, μιλήσαμε για τα κορίτσια εκείνα που έμειναν για πάντα 15 χρονών.

«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Ηράκλειο, στην Κρήτη. Στο σπίτι μου αγαπούσαμε όλοι πολύ το θέατρο, οπότε δεν ξέρω πότε ήταν εκείνη ακριβώς η στιγμή που μπήκε στη ζωή μου. Μπορώ να σου πω όμως, ότι θυμάμαι πολύ καθαρά τη νηπιαγωγό μου να με σπρώχνει απαλά να βγω στη σκηνή μιας παιδικής παράστασης που ντρεπόμουν, καθώς και τον βιβλιοπώλη της γειτονιάς απ’ τον οποίο αγόραζα θεατρικά έργα με το κιλό, να με ρωτά κάθε τόσο: “τελικά εσύ τι θέλεις να γίνεις;”. Αλήθεια στο λέω, ποτέ δεν είπα ότι θέλω να γίνω ηθοποιός. Ούτε τώρα το λέω, το νιώθω σαν κάποια πολύ μεγάλη ευθύνη.  Θα ήθελα να είμαι ηθοποιός, σκηνοθέτης, φωτιστής, υποβολέας, παραγωγός, να φύγω με μπουλούκι τη δεκαετία του ’30. Θα ήθελα να γράψω ένα θεατρικό έργο, να είχα τόσες ζωές ώστε να μπορέσω να τα κάνω όλα. Δυστυχώς όμως δεν έχουμε, κι εγώ είμαι κάπως τεμπέλα. Μου αρέσει όμως πολύ να είμαι θεατής, να βλέπω θέατρο. Δεν βαρέθηκα ποτέ τη στιγμή που σβήνουν τα φώτα και περιμένω να ξεκινήσει μια νέα ιστορία».

Η Μαρία, σπούδασε θεατρολογία, έπειτα πήγε στη δραματική, για να ανακαλύψει τελικά τη δραματοθεραπεία. «Δουλεύω ως δασκάλα θεάτρου σε σχολεία κι ως συντονίστρια ομάδων δραματοθεραπείας. Ηθοποιός γίνομαι όταν το φέρουν οι συγκυρίες. Η δραματοθεραπεία ήταν αποκάλυψη για μένα, μια πλευρά του θεάτρου που δεν ήξερα ότι υπάρχει. Τρυφερή, απαλή διαδικασία, άνθρωποι που θεραπεύονται μέσα από τις ιστορίες τους και τις ιστορίες των άλλων. Χρωστάω πολλά στη δραματοθεραπεία, για το πόσο με εξέλιξε, για τους ανθρώπους που συνάντησα. Έχω δουλέψει με ομάδες απεξάρτησης, έχω δει ανθρώπους να μεταμορφώνονται μέσα από το θέατρο. Άνθρωποι που δεν σήκωναν το βλέμμα τους να μας κοιτάξουν, βρήκαν μέσα τους τον τρόπο να “λάμπουν” στην παράσταση στο τέλος της θεραπείας. Τη βρίσκω συγκλονιστική αυτή τη δύναμη του θεάτρου. Το θέατρο είναι οι ιστορίες που αφηγούμαστε κι η δραματοθεραπεία το ίδιο. Κι οι άνθρωποι όμως, αυτό δεν είμαστε; Ακουμπάμε ο ένας στην ιστορία του άλλου, συνδεόμαστε και προχωράμε».

Η Μαρία, αγαπά πολύ τη Sarah Kane, έχει γράψει όπως μου εξηγεί την πιο υπέροχα ανέφικτη σκηνική οδηγία, αυτή που λέει πως: «Οι αρουραίοι απομακρύνονται κουβαλώντας τα πόδια του Καρλ, ο αρουραίος αρχίζει να τρώει το δεξί χέρι του Καρλ, ένα ηλιοτρόπιο ξεπηδάει από το πάτωμα και ανεβαίνει ψηλώνοντας πάνω απ’ τα κεφάλια τους», στο Καθαροί πια.

Χρωστάω πολλά στη δραματοθεραπεία, για το πόσο με εξέλιξε, για τους ανθρώπους που συνάντησα.

Μιλάμε για το «Βαλς Νο6», την πρώτη της θεατρική απόπειρα. «Με έχει βασανίσει πολύ αυτό το έργο, ενώ το αγάπησα σε μια εποχή που δεν υπήρχε στο λεξιλόγιο μου ο όρος έμφυλη βία. Πέρασε ο καιρός και το διάβασα αλλιώς, ενώ γινόταν όλο και πιο επίκαιρο. Αν υπήρχε μια στιγμή που θα έπρεπε να ανέβει, αυτή είναι τώρα, θέλω να την πω αυτή την ιστορία. Κάποια κομμάτια του συνδέονται ανατριχιαστικά με το παρόν μας. Η Σόνια “ξυπνάει” κάπου, δεν ξέρει πού, δεν ξέρει πόσος καιρός έχει περάσει, ενώνει τα κομματάκια και ξεδιπλώνει μια ιστορία, με πολύ κόπο κι αγωνία. Το κορίτσι αυτό έρχεται αντιμέτωπο με το τι φορούσε, πού ήταν, τι λένε γι’ αυτήν, πόσο έφταιξε, με τα στερεότυπα και τη σιωπή. Φτιάχνει έναν φανταστικό κόσμο για να αντέξει αυτό που πραγματικά συνέβη κι όταν αυτός καταρρέει, πρέπει πια να έρθει αντιμέτωπη με την αλήθεια και να την αφήσει πίσω της, να ανασυνθέσει τον εαυτό της. Αν δε μιλήσει γι’ αυτό, δεν θα μεγαλώσει, θα παραμείνει εγκλωβισμένη. Και ναι, τώρα το θυμήθηκε.

Η Σόνια για μένα είναι όλα τα κορίτσια, έχει κάτι από κάθε κορίτσι, από κάθε αληθινή ιστορία που άκουσα και διάβασα. Θεωρώ ότι βιώνουμε ένα συλλογικό τραύμα, ένα συλλογικό πένθος. Οι γυναικοκτονίες κι οι κακοποιήσεις έχουν χαραχτεί μέσα μου μία-μία, τις σκέφτομαι κάθε μέρα. Ζούμε μια εποχή βίας στο σύνολο της, έτσι κι αλλιώς. Κάτι πρέπει να το κάνουμε όλο αυτό, ήδη διαισθάνομαι ότι κάτι αλλάζει. Είναι το τέλος της σιωπής, κι αυτό το οφείλουμε στην τεράστια δύναμη όλων εκείνων που μίλησαν και συνεχίζουν να μιλούν. Το #metoo είναι μια τομή για την κοινωνία μας. Βόλεψε πολύ η σιωπή τόσα χρόνια, όμως φτάνει. Αυτό φτιάξαμε κι εμείς και θα παρουσιάσουμε στον κόσμο, μια ιστορία για το τέλος της σιωπής».

Το «Βαλς Νο6», ετοιμάζεται να ανέβει σ’ έναν τόσο μαγικό, όσο και μαγεμένο χώρο, αυτόν του Μπάγκειον, στο κέντρο της Αθήνας. «Το Μπάγκειον, είναι από μόνο του το σκηνικό της παράστασης. Ήθελα να είναι εκεί, ένα πλάσμα μόνο του σ’ αυτόν τον τεράστιο χώρο. Κουβαλάει μια εγκατάλειψη, μια μοναξιά αλλά και μια γοητεία. Πρόκειται για έναν χώρο με πολλές σκηνικές δυνατότητες. Εκπληρώνεται ένα όνειρο για εμένα, ένα όνειρο απ’ αυτά που δεν πιστεύεις ότι θα βγουν ποτέ αληθινά. Πιστεύω ότι βοήθησε η άγνοια κινδύνου κι η έλλειψη λογικής. Ήταν πολύ δύσκολο, ήταν μια στιγμή αποκοτιάς, όμως χαίρομαι πολύ που συμβαίνει. Φυσικά δεν είμαι μόνη μου σ’ αυτό, υπάρχει μία ολόκληρη ομάδα που δούλεψε γι’ αυτό, υπέροχα. Μπορεί να είναι μονόλογος αλλά δεν ήταν μια μοναχική διαδικασία κι είμαι ευγνώμων γι’ αυτό. Υπάρχει πολλή αγάπη γύρω από αυτήν τη δουλειά».