Ο διάσημος φωτογράφος και παγκόσμιος ταξιδευτής πάτησε πόδι στον Φωταγωγό, τη μυστική αίθουσα της οδού Κολοκοτρώνη.
Σε μια συνέντευξή του φέτος το χειμώνα στην Popaganda, ο Bernard προσπάθησε να εξηγήσει πως αντιλαμβάνεται τη σχέση του με τη φωτογραφία και πως συσχετίζει τη φωτογραφία με τα αέναα ταξίδια του ανά τον κόσμο εδώ και μια δεκαετία, λέγοντας: «Έμαθα να μπορώ να ανακαλύπτω συνεχώς τον εαυτό μου και τους άλλους σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και συχνά με πολύ προσωπικό τρόπο, λόγω αυτής της μικρής μηχανής. Μοιάζει σαν να μιλάει, να επικοινωνεί, είμαι εθισμένος να την χρησιμοποιώ και να προσπαθώ να εκφραστώ για πράγματα που με ενοχλούν ή απλώς μ’ ενδιαφέρουν, έχω θεματικές, έχω εμμονές και έχω και τα έργα μου, μερικές φορές καταφέρνω να τα τελειώσω, άλλες φορές αγωνίζομαι να προχωρήσω, συχνά δεν εξαρτάται από μένα και κάποτε θεωρούμαι ως απειλή, αλλά συνεχίζω να το κάνω. Κατά κάποιο τρόπο, με τον τρόπο μου, παλεύω συνέχεια για την κάθε ιστορία μου, το θέλω, αν παραιτηθώ, ως επί το πλείστον θα είναι γιατί δεν θα υπάρχει ιστορία πια να πω. Ξεκάθαρα ταξιδεύω για να φωτογραφίζω, δεν με ενδιαφέρουν τα τουριστικά αξιοθέατα, ούτε το να κάθομαι σε μια παραλία είναι ακριβώς το σχέδιό μου.»
Ένας μη Έλληνας, αλλά Οδυσσέας καθ΄υπερβολήν, μετατρέπει στιγμές από τα συχνά επικίνδυνα ταξίδια του σε εικόνες και ντύνει τις εικόνες του με σκέψη. Αυτό αποτελεί ένα έργο που συνεχίζεται προοδευτικά από το 2009 και έχει τίτλο «Η ομορφιά είναι παντού». Τώρα μας παρουσιάζει μια έκθεση που εγκαινιάζεται σήμερα και θα διαρκέσει ως τις 10 Αυγούστου, με είκοσι πέντε πυκνές σκηνές από τους μεγάλους κόσμους. Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν στο Μεξικό, στον Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και τυπώθηκαν στην Πόλη του Μεξικού από τον Roberto Vasquez. Καταστάσεις της καθημερινής ζωής μέσα σε συμφραζόμενα πολιτικής και κοινωνικής εγρήγορσης. Mια συμβολή στην ποίηση, και μια επιδίωξη της ποίησης, σε τόπους όπου αυτό που συνήθως μας αρέσει να ονομάζουμε «ο πολιτισμός μας» δοκιμάζεται σκληρά.
Όσο ενδιαφέρον όμως έχουν οι εικόνες του, άλλο τόσο έχουν και τα «συμφραζόμενα», που ο ίδιος αποτύπωσε σε λεζάντες συνοδευτικές των φωτογραφιών με τόση ενέργεια και ενάργεια, ώστε να μοιράζεται μαζί μας μια γερή γουλιά από την αδρεναλίνη του ταξιδιού και από τη γνώση που αυτό αποφέρει.
1.Παιχνίδια. Κάθε αντικείμενο μπορεί να είναι παιχνίδι, όπως εδώ στην έρημο της Νότιας Καλιφόρνιας κοντά στα σύνορα με τη Νεβάδα. Κάθε στιγμή, σε τούτα τα μέρη, την ησυχία μπορεί να τη διακόψει ο πόλεμος, ακούς τους πυροβολισμούς εσύ, μα εκείνοι που τους ρίχνουν χαίρονται νομίζοντας ότι σκοτώνουν εχθρούς ή άγρια θηρία. Νοέμβριος 2016.
2.Τελετή. Παράδοση η θρησκεία. Παράδοση και θρησκεία! Αυτή η αγελάδα σφάχτηκε από παιδιά μεταξύ 11 και 13 χρονών, την άλλη μέρα θα γίνει η τελετή, φίλοι και συγγενείς θα έρθουν με τα γιορτινά τους, ο αγροτικός πληθυσμός κρατάει τις συνήθειές του. Τίποτα δεν πάει χαμένο, η αγελάδα αρμέχτηκε πριν της ρίξουν με την καραμπίνα μια σφαίρα στο κούτελο, σκιρτάει ακόμα κρεμασμένη από τους μεγάλους γάντζους της οροφής με αλυσίδες και η καρδιά χτυπάει μόνη της στον πάγκο του χασάπη. Μεγάλα χαμόγελα και λαμπερά μάτια τη μέρα της γιορτής. Chihuahua, Ιανουάριος 2014.
3.CIA… μη σας μπερδεύουν τα αρχικά. Δεν έχει αυτοκίνητα με το σήμα της η CIA στο Μεξικό σαν διαφήμιση φόρμουλας για αγώνες, εδώ βλέπουμε απλώς ένα αυτοκίνητο της αστυνομίας, ό,τι έχει απομείνει από τη λέξη POLICIA. Η μαφία θέλει με αυτά τα χρώματα να αναγνωρίζει την ομοσπονδιακή αστυνομία, los federales, που αλλιώς λέγονται «πουτάνας γιοί» ή «πουλημένοι», καθώς προσπαθούν να μαζέψουν λίγο χαρτζιλίκι παραπάνω και παράλληλα με τη δοξασμένη τους υπηρεσία. Στις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας για την αύξηση της τιμής της βενζίνης, κάποιοι θεώρησαν καλό να κάψουν ένα αστυνομικό τμήμα και τα αυτοκίνητα και τα τζιπ τους, οι αστυνομικοί τρόμαξαν για τα καλά, αλλά ήταν περήφανοι που αγωνίζονταν για το καλό της πατρίδας! Progreso, Ruta 67, Φεβρουάριος 2017.
4.Αγάπη. Το μεροκάματο είναι δύσκολο, η ζωή δε βγαίνει, θέλεις 70 πέσος το λιγότερο την ημέρα και το 8% των παιδιών πάνε μόνο στο δημοτικό δίχως ελπίδα για άλλη μόρφωση. Εύκολα δημιουργείται μια μάζα πρόθυμων και υπάκουων εργαζομένων σε συνθήκες δουλείας. Όταν ξαφνικά ανεβαίνουν οι τιμές της βενζίνης κατά 25% βγαίνουν στους δρόμους μερικές χιλιάδες διαδηλωτές σε όλη τη χώρα, είναι διαδηλώσεις ειρήνης και οπωσδήποτε διαδηλώσεις αγάπης. Οι τιμές όμως συνεχίζουν να ανεβαίνουν, είναι υψηλότερες από ό,τι στις Η.Π.Α. ή στον Καναδά ενώ βρισκόμαστε στη φτωχότερη χώρα της Βορείου Αμερικής. Mexico City, Ιανουάριος 2017.
5.Μετρό. Η Πόλη του Μεξικού είναι τεράστια, ζουν εκεί τριάντα εκατομμύρια άνθρωποι, το μετρό είναι πολύ καθαρό σε σχέση με άλλα μέρη, πολύ οργανωμένο, εύκολο να το μάθεις, με εισιτήριο 5 πέσος, ασφάλεια από ένοπλους αστυνομικούς σε κάθε βήμα, αλλά μπορεί να σου πετύχει και μια ένοπλη ληστεία μέρα μεσημέρι: ψηλά τα χέρια σου λένε και δεν είναι σινεμά, παρόλο που έχει όλα τα υλικά του. Η πραγματικότητα πάντα ξεπερνά τη φαντασία. Mexico City, Μάρτιος 2017.
6.Amtrak. Ο επιβάτης του τρένου είναι κακός Αμερικανός, δεν είναι καλός καταναλωτής, είναι ένας φτωχοδιάβολος που επωφελείται από τις ανέσεις της υπέροχης αμερικάνικης ζωής, δεν έχει δικό του αυτοκίνητο. Κανονικός άνθρωπος δεν ταξιδεύει με τρένο, μόνο ηλίθιοι τουρίστες και κακομοίρηδες ντόπιοι ταξιδεύουν έτσι. Όμως, οι λιγοστές σιδηροδρομικές γραμμές που ίδρυσαν στην ουσία αυτή τη χώρα και έδωσαν το άλλοθι για να σκοτωθεί τόσος κόσμος στο πέρασμά τους, είναι σαν μεσαιωνικές σε σύγκριση με τα ευρωπαϊκά τρένα. Όλες οι γραμμές πάνε δυτικά: από τη Νέα Υόρκη στο Seattle ή το Portland μπορεί να σου τύχει καθυστέρηση 32 ωρών. Για να πας Chicago από το Portland δικαιούσαι σαν επιβάτης μόνο ένα πεντάλεπτο φρέσκου αέρα στο Wisconsin. Ιούνιος 2017.
7.Στο δρόμο. Μυστικόπαθο στοιχείο της εποχής μας, είτε το διαβείς είτε το αποφύγεις. Όνειρο ή εφιάλτης, πηγή έμπνευσης παντοτινή για τον πολιτισμό μας, μυθοποιημένος από πολλούς: είναι ο δρόμος που διασχίζει μια έρημη χώρα, την κατοικούν περιφραγμένες αγελάδες και εχθρικοί κυρίως κτηματίες, που δε χαίρονται να βλέπουν ξένους στην κλεμμένη τους γη. South Dakota, Νοέμβριος 2016.
8.Τανκς. Τέτοια κι άλλα εργαλεία πολέμου επιστρατεύτηκαν στη Βόρεια Ντακότα για να πολεμήσουν μια χούφτα ιθαγενών των ορεινών περιοχών, που διαδήλωναν για να εμποδίσουν την καταστροφή «των αρχαίων ιερών τόπων», από μια Εταιρεία Πετρελαίου, που προμηθεύει τα διυλιστήρια του ΝότιουΤέξας. Τα διαδικτυακά μέσα όπως και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδωσαν τεράστια δημοσιότητα και κινητοποίησαν τους ευαίσθητους πολίτες του κόσμου συγκεντρώνοντας μεγάλες δωρεές. Σήμερα ο αγωγός έχει κατασκευαστεί και λειτουργεί. Standing Rock Nation, Οκτώβριος 2016.
9.Εκλογές, 8 Νοεμβρίου 2016, στο κέντρο Άστεγων και Τοξικομανών της Φυλής των Μαυροπόδαρων στο Browning της Montana. Οι πιο φτωχοί έχουν πάντα μεγαλύτερα όνειρα και επομένως ψήφισαν υπέρ της Μεγάλης Αμερικής Ξανά. Μετά από την εκφοβιστική επίσκεψη και αιφνιδιαστική έρευνα της αστυνομίας, μου πρόσφεραν σούπα κοτόπουλο με χυλοπίτες. Browning, Νοέμβριος 2016.
10.Διαφήμιση. Το μάρκετινγκ στην πιο εκλεπτυσμένη μορφή του, σαφή και ισχυρή, εκεί στην ύπαιθρο κοντά σε κεντρικό αυτοκινητόδρομο του Michigan, μας μαθαίνει ευγενικά και χαριτωμένα ότι η Χίλαρυ “τα παίρνει”. Οκτώβριος, 2016.
11.Matamoros. Heroica Matamoros : το πλήρες όνομα της πόλης που βρίσκεται στα σύνορα του Τέξας και του Κόλπου του Μεξικού. Ένας τόπος για τους ήρωες της ανθρωπότητας και ένα λιμάνι για τους νεκρούς. Καθημερινές ανταλλαγές πυροβολισμών στους δρόμους, να βγεις από την πόλη μπορείς μόνο μαζί με άλλα οχήματα και συνοδεία φρουράς, σκοτώνουν τους ιερωμένους την ώρα της λειτουργίας, απαγωγές, πορνεία, λαθρεμπόριο, ναρκωτικά, πρωτιά σε πειράματα βασανιστηρίων και εξωφρενικές ιστορίες κτηνωδίας… το αποκορύφωμα… ο δήμαρχος ζει στο Τέξας με την οικογένειά του και τους φίλους του, είναι ένα πιόνι για τους γείτονές του στο Βορρά και εκείνοι του προσφέρουν ασφαλές κατάλυμα. Matamoros, Μάρτιος 2017.
12.Mike Perez. Ο Ιρλανδός πρωταθλητής βαρέων βαρών που κολύμπησε από την Κούβα στη Φλόριντα, τον μάζεψαν κάτι Κουβανοί από το νερό, τον κράτησαν όμηρο και τον πούλησαν σε έναν Ιρλανδό ατζέντη, καταπώς λέει ο θρύλος. Νέα Υόρκη, Ιούνιος 2014.
13.2017. Το 2525 … μοιάζει μακρινό αλλά στο μεταξύ το 2017, πλάι στο metoo και άλλα σημαντικά κινήματα, οι γυναίκες του Μεξικού βίωσαν τη χειρότερη χρονιά σε ποσοστά βιασμών, κακοποίησης, εκμετάλλευσης. Αλλά η βαναυσότητα εδώ δεν τεκμηριώνεται, κανείς δεν ενδιαφέρεται για τέτοια στοιχεία. Puebla, Απρίλιος 2017.
14.Η Μπάρμπι δε ζει πια εδώ, πνίγηκε στις σωληνώσεις της πισίνας, το νερό είναι ένα αγαθό δύσκολο να αποκτηθεί. Το Παρίσι, το Τόκιο, η Νέα Υόρκη καμαρώνουν για την άριστη ποιότητα του πόσιμου νερού τους. Εδώ, στην τριτοκοσμική χώρα που λέγεται Μεξικό και στέγασε έναν από τους αρχαιότερους και πλουσιότερους πολιτισμούς, ένα μπετόνι 25 λίτρων νερού μέσα στους τροπικούς καύσωνες στοιχίζει 25 πέσος. Puerto Maduro, Chiapas, Δεκέμβριος 2017.
15.Ποτάμια και σύνορα. Η σκηνή της Βίβλου με το πέρασμα του ποταμού είναι μια καθημερινή κατάσταση στα πιο απάνθρωπα ίσως σύνορα του πλανήτη μας, τα σύνορα της γης της επαγγελίας των Ηνωμένων Πολιτειών με τη Γουατεμάλα και το Μεξικό. Εδώ ο κόσμος δοκιμάζει την τύχη του. Αυτό που μοιάζει εδώ ένα εύκολο βήμα μπορεί να είναι τόσο λαθεμένο όσο το αμερικάνικο όνειρο, όπως είπε και ο Ντιέγκο, ο γέρος στο αναπηρικό καρότσι που κάθεται και παρατηρεί το πέρασμα και φυσικά δεν ήθελε φωτογραφία, έχοντας δίπλα του το φίλο του με τατουάζ ένα κρανίο στο πρόσωπο κι ένα σκυθρωπό πίτμπουλ, για να γίνονται σίγουρα σεβαστές οι επιθυμίες του. Ciudad Hidalgo, Chiapas, Δεκέμβριος 2017.
16.Σκιές. Σύγχρονη ζωή, πολυάσχολοι άνθρωποι, ακούν την μουσική τους, τρέχουν στη δουλειά, κάνουν λεφτά, παίζουν στις οθόνες του κινητού, σκλαβωμένοι στα δάνειά τους, στα ασφαλιστικά τους ταμεία, περήφανοι για το πιστωτικό τους όριο, σωρεύοντας τεχνολογία και μόδα. Νέα Υόρκη, Ιούνιος 2017.
17.Ήρεμο πρωινό. Στην πολιτεία της Veracruz, μη συνιστώμενη περιοχή για ξένους, ακόμα και για πολίτες του Μεξικού, το υψηλό ποσοστό φονικών, απαγωγών, σωματεμπορίας και εγκληματικότητας κάθε είδους δοκιμάζει την αντοχή των ανθρώπων που δουλεύουν σκληρά στις φυτείες καφεόδεντρων και ζαχαροκάλαμου. Ένα από τα πιο δύσκολα περάσματα για τους μετανάστες που θέλουν να φτάσουν στο βορρά. Ακόμα και η κρατική Εταιρεία Πετρελαίων Pemex υπολογίζει ένα διψήφιο ποσοστό απώλειας προσόδων, λόγω ληστειών από ναρκοσυμμορίες. Σκονισμένα χωριά με ανθρώπους χωμένους σε πλατύγυρα σομπρέρο, συχνά πάνω σε άλογα, ερειπωμένα σπίτια και κακόφημα ξενοδοχεία που σου φέρνουν τρόμο. Coatzοcoalcos, Δεκέμβριος 2017.
18.Δικαιοσύνη. Η λέξη είναι ο υπότιτλος, η γη είναι καμένη, δεν είναι η Συρία, είναι η Βόρεια Καλιφόρνια, η κοιλάδα του Mendocino, η χώρα των χίπις, των παιδιών της αγάπης και της ειρήνης στη δεκαετία του ’60 και του ’70. Στα παιδιά και στα εγγόνια τους, η λέξη εμπιστοσύνη γίνεται αντιληπτή μόνο παρέα με τα όπλα. Οι κάτοικοι προστατεύουν τη ζωή τους ενάντια σε οποιονδήποτε και ενάντια στην αστυνομία, το κύριο προϊόν τους είναι ένα ξακουστό φυτό που θεραπεύει και εμπνέει, σου ψηλώνει τη σκέψη και σου γεμίζει την τσέπη. Mendocino, Οκτώβριος 2017.
19.Τα όνειρα γίνονται αληθινά σε τούτο τον τόπο: είναι το Klondike, στον Καναδά, όχι πολύ μακριά από το Dawson, μια πόλη γύρω από μια μικρή αλλά ισχυρή βιομηχανία, τα χρυσωρυχεία. Μια πόλη που ζει μόνο στο αρκτικό καλοκαίρι, με τους χρυσοθήρες της, τους χαρτοπαίχτες της, τους μικρούς και μεγάλους γκάνγκστερς, τις μπαργούμαν. Εδώ τα λεφτά είναι τόσο εύκολα και τόσο πολλά που μπορείς να τα μυρίσεις. Bonanza, Klondike, Μάιος 2017.
20.Mira mamá, agua! Κοίτα μαμά, νερό! Λέει το αγόρι στη μάνα του και στα μάτια του λάμπει η απόφασή του να το κατακτήσει. Να κολυμπήσει με τα ψάρια του, να παίξει με τα πουλιά του, να αφουγκραστεί τον αιώνιο ήχο από τα μικρά και τα μεγάλα κύματά του. Ο ωκεανός! Puerto Arista, Chiapas, Δεκέμβριος 2017.
21.Λεωφόρος των Νεκρών, ο ναός του ήλιου και της σελήνης, μια πόλη 2.000 χρόνων, που είχε στην ακμή της 100.000 κατοίκους, μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της εποχής της που παραδόθηκε από τους Τεοτιχουκάνος στους Μάγια. Η αιωνιότητα σου κόβει την ανάσα. Estado de Mexico, Απρίλιος 2017.
22.Κοντά στο σταθμό του μετρό Lazaro Cardenas είναι η στάση των λεωφορείων TAPO, με κατεύθυνση προς το Νότο. Λεπτό προς λεπτό, για να μην πω δευτερόλεπτο προς δευτερόλεπτο, έρχονται και φεύγουν λεωφορεία, βλέπουμε μακριά μπροστά μας και το αεροδρόμιο στην πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Πόλης του Μεξικού, την Iztapalapa, σαν σταθμός του μετρό κι αυτό. Διαρκής κίνηση στη γη, κατω από τη γη και στον αέρα, μέσα στο κέντρο της πόλης. CDMX [Ciudad de Mexico], Μάρτιος 2017.
23.Lucha. Πάλη, ένα παραδοσιακό μεξικάνικο άθλημα. Οι αγωνιζόμενοι φορούν μάσκες διασημοτήτων, σαν manga, εμπνευσμένες από αγαπημένους ήρωες των κόμικ. Στις μικρότερες πόλεις οι κανόνες είναι ελαστικοί, οι θεατές συμμετέχουν στον αγώνα και τα παιδιά εκμεταλλεύονται το διάλειμμα για να παίξουν ξύλο, περιέργως δεν κλαίνε, είναι σκληραγωγημένα παιδιά! Matamoros, Μάρτιος 2017.
24.La bestia. Η περίφημη εμπορική αμαξοστοιχία που διασχίζει το Μεξικό ξεκινώντας παλιότερα από την Κεντρική Αμερική, και σήμερα από το Chiapas. Χιλιάδες μετανάστες πήραν αυτό το «θηρίο», χιλιάδες σκοτώθηκαν, έπεσαν από το τρένο, έχασαν τη ζωή τους ή ένα πόδι ή ένα χέρι. Οι γυναίκες που τόλμησαν, βιάστηκαν κατά 90% ή αιχμαλωτίστηκαν από επιτήδειους. Μια ατέρμονη ιστορία ανθρώπινης εγκληματικής δράσης, κι όμως, ακόμα τρέχει, μεταφέρει εκατοντάδες ανθρώπους, που ρισκάρουν την τύχη τους στη στέγη και ανάμεσα στα βαγόνια, οι βιαστές και τα βαποράκια είναι τώρα έφηβοι, που πάνε βόρεια, με τη βοήθεια και την τροφή που προσφέρουν καθ΄οδόν οι ασύγκριτες Patronas, η Norma Romero και οι αδελφές της. Αmatlan de los Reyes, Veracruz, Δεκέμβριος 2017.
25.Ηλικιωμένο ζευγάρι. Ένας άντρας και μια γυναίκα έζησαν όλη τη ζωή τους στη φάρμα φροντίζοντας τις μηλιές τους. Δεν συμμετέχουν στην κοινωνική ζωή του τόπου, δεν έχουν παιδιά, είναι αδέρφια και ζευγάρι, δεν έχουν ξεμακρύνει πάνω από πέντε χιλιόμετρα από το κτήμα τους. Δεν έχουν τηλεόραση ούτε ραδιόφωνο, μοναχικά, μακριά, απόμερα είναι οι λέξεις που τους εκφράζουν, δεν ξέρουν γράμματα, ο κόσμος τους είναι μικρός, ωστόσο…. αυτός ο άντρας φτιάχνει ξύλινα αεροπλάνα, και τα έχει φαίνεται αμολήσει στον ουρανό, σαν κάτι φυσικό, σαν τα πουλιά. Rubio Chihuahua, Φεβρουάριος 2014.
Η έκθεση φωτογραφιών του Bernard Steffin στον Φωταγωγό με τίτλο «Η Ομορφιά είναι παντού» εγκαινιάζεται την Πέμπτη 12/07 και θα διαρκέσει ως τις 10/08/2018. O Βernard Steffin γεννήθηκε στη Γερμανία και δηλώνει μόνιμος κάτοικος Παρισίων. Είναι συνεργάτης και φίλος της FOSPHOTOS στην Αθήνα.
