Πέθανε σε ηλικία 75 ετών ο πολωνός σκηνοθέτης Αντρέι Ζουλάφσκι

Ο πολωνός σκηνοθέτης Αντρέι Ζουλάφσκι πέθανε σε ηλικία 75 ετών από καρκίνο. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους πολωνούς σκηνοθέτες, με ταινίες του να έχουν πέσει θύμα λογοκρισίας, κυρίως από τις πολωνικές Αρχές. Ανάμεσα στα γνωστά του αριστουργήματα είναι το «Σημασία Έχει Ν’ Αγαπάς» και «Το Τρίτο Μέρος της Νύχτας».

Λίγο πριν την ανακοίνωση του θανάτου του από την Εταιρεία Πολωνών Σκηνοθετών, ο γιος του, Ξαουέρι Ζουλάφσκι, επίσης σκηνοθέτης και σεναριογράφος, είχε γράψει στη σελίδα του στο Facebook, ότι ο πατέρας του είναι «στην τελευταία φάση, έχει μπει στο νοσοκομείο για εντατική θεραπεία, (όμως) η πρόοδος της ασθένειάς του δεν επιτρέπει να έχουμε ψευδαισθήσεις».

«Είναι για μένα πολύ δύσκολο να το γράψω, αλλά είναι σημαντικό τώρα, όταν η τελευταία του ταινία (Cosmos, 2015) ξεκινά τη ζωή της. Να τον σκέφτεστε», πρόσθεσε.

Ο Αντρέι Ζουλάφσκι γεννήθηκε στο Λ’βοβ της Πολωνίας (σημερινή Ουκρανία) το 1940. Εγκατέλειψε την Πολωνία σε ηλικία πέντε ετών και πήγε στο Παρίσι, όπου σπούδασε στη Σορβόνη.

Εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη σε ταινίες του Αντρέι Βάιντα πριν αρχίσει να γυρίζει τις δικές του ταινίες.

Προκάλεσε αίσθηση ήδη με το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, «Το Τρίτο Μέρος της Νύχτας», εμπνευσμένο από τα πειράματα που γίνονταν στον πατέρα του από τους Γερμανούς. Ο ήρωας της ταινίας, κυνηγημένος από τις ενοχές για τον θάνατο της γυναίκας του και του γιου τους, συμμετέχει σε ιατρικά πειράματα και οδηγείται σε έναν εφιάλτη.

Η επόμενη ταινία του «Ο Διάβολος» (1972) συνάντησε την έντονη αντίσταση του πολωνικού καθεστώτος. Αφηγείται την ιστορία ενός ευγενή που στη διάρκεια της εισβολής των πρωσικών στρατευμάτων στην Πολωνία το 1790 επιστρέφει στο σπίτι του και βρίσκει την οικογένειά του να έχει παραδοθεί στη διαφθορά. Η ταινία είχε απαγορευτεί στην Πολωνία για περισσότερα από 15 χρόνια.

Σκηνοθέτης, ηθοποιός και συγγραφέας, ο Ζουλάφσκι γύρισε πολλές από τις ταινίες του στη Γαλλία, μεταξύ των οποίων το «Σημασία έχει ν’ αγαπάς» (1975), ίσως από τις σημαντικότερες ταινίες του. Άκρως ερωτικός, όπως δήλωνε και ο Βασίλης Ραφαηλίδης, ο Ζουλάφκσι κινηματογραφεί με ένταση το παθιασμένο ρομάντσο μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών (στους ρόλους οι Ζορζ Ντελρί και Ρόμι Σνάιντερ). 

Το 1981 σκηνοθετεί το «Μια Γυναίκα Δαιμονισμένη» με την Ιζαμπέλ Ατζανί, ταινία που απαγορεύτηκε σε αρκετές χώρες. 

Το 1985 γυρίζει την ταινία L’ amour braque (ελληνικός τίτλος: Ερωτική τρέλα) με τη Σοφί Μαρσό. Με την ηθοποιό διατηρούσε και ερωτική σχέση και μάλιστα είχαν μαζί και ένα παιδί. Συνεργάστηκαν ξανά στην Πίστη του 2000, έναν χρόνο πριν τον χωρισμό τους, το 2001. 

Ο Ζουλάφσκι είχε άλλα δύο παιδιά.

Μία από τις ταινίες που δυσκολεύτηκε πολύ να γυρίσει ήταν το «Στον Ασημένιο Πλανήτη». Μία μικρή ομάδα κοσμικών εξερευνητών εγκαταλείπει τη Γη σε μία προσπάθεια να βρει την ελευθερία και να ξεκινήσει έναν νέο πολιτισμό, χωρίς να κατανοεί ότι κουβαλά μέσα της το τέλος του ίδιου της του ονείρου. Ο Ζουλάφσκι είχε ξεκινήσει τη δημιουργία της από το 1976, αλλά ενώ είχε ολοκληρώσει το 80% των γυρισμάτων, η πολωνική κυβέρνηση αποφασίζει να διακόψει την παραγωγή, θεωρώντας την ως κριτική του κομμουνιστικού καθεστώτος. 

Ο σκηνοθέτης ολοκληρώνει αρκετά χρόνια αργότερα την ταινία, χρησιμοποιώντας αφήγηση του ίδιου για τις σκηνές που λείπουν.

«Είναι μια μεγάλη απώλεια για τον πολωνικό και τον παγκόσμιο κινηματογράφο» δήλωσε ο Γιάνουζ Βρομπλέφκσι, κριτικός κινηματογράφου. 

«Ο Ζουλάφκσι ήταν ένας πολύ ριζοσπαστικός και καινοτόμος σκηνοθέτης για την εποχή του. Είχε επινοήσει τη δική του πολύ προσωπική και πρωτότυπη γλώσσα. Ήταν προκλητικός, καταρρίπτοντας πολλούς πολωνικούς μύθους. Και εισήγαγε τον ερωτισμό στις ταινίες του […] Οι ταινίες του θεωρούνται σήμερα κλασικές στον κινηματογράφο, αλλά, εκείνη την εποχή, ήταν πρωτοποριακά έργα» σύμφωνα με τον Βρομπλέφσκι.

Ο Ζουλάφσκι ήταν «ένας πολύ πρωτότυπος καλλιτέχνης, μερικές φορές αμφιλεγόμενος, αλλά πάντα πιστός στον εαυτό του», δήλωσε στον ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό Polsat ο πρόεδρος της Εταιρίας Πολωνών Σκηνοθετών Γιάτσεκ Μπρόμσκι.