Πέρυσι το καλοκαίρι σε ένα από τα δεκάδες σκρολαρίσματα που κάνω κάθε μέρα στα social media, έπεσα πάνω στις φωτογραφίες μιας ξαδέρφης μου που είχα χρόνια να δω από κοντά, θυμόμουν όμως πάντα με αγάπη και νοσταλγία. Εγώ έμενα στην Ελλάδα και εκείνη στην Αλβανία, περνούσαμε όμως πολλά από τα καλοκαίρια μας μαζί στο χωριό μας.
Η ξαδέρφη μου ήταν πάντα επαναστάτρια, σέξι και ασυμβίβαστη. Ένας συνδυασμός που δεν συναντούσες συχνά σε κορίτσι στην συντηρητική Αλβανία των 00s. Για να είμαστε ειλικρινής, σε πολλές περιοχές της χώρας, δύσκολα συναντάς και σήμερα. Αυτό που είδα στο instagram όμως δεν θύμιζε σε τίποτα το κορίτσι με το οποίο είχα περάσει τα εφηβικά μου καλοκαίρια. Η άλλοτε σέξι επαναστάτρια ξαδέρφη μου, ζει πια στην πολύ πιο απελευθερωμένη σε σχέση με την Αλβανία, Γαλλία, αλλά αντί να φοράει κοντές φούστες και crop top μπλουζάκια, φοράει μαντήλα και φαρδιά ρούχα που καλύπτουν κάθε καμπύλη του σώματός της.
Αυτό που με εξέπληξε πιο πολύ βλέποντας τις φωτογραφίες εκείνες, δεν ήταν το χιτζάμπ της, αλλά η αντίδρασή μου απέναντι σε αυτό. Στεναχωρήθηκα, σχεδόν έκλαψα. Έστειλα μήνυμα στην αδερφή μου σοκαρισμένη. Αν με ρωτούσε κάποιος όμως, μέχρι εκείνη την στιγμή θα του έλεγα πως κάθε γυναίκα μπορεί να φοράει ότι θέλει, είτε αυτό είναι κοντό φόρεμα, είτε μαντήλα που καλύπτει τα μαλλιά της. Και όχι μόνο θα το έλεγα, αλλά θα τσακωνόμουν κιόλας με όποιον είχε διαφορετική άποψη, όπως πολλές φορές είχα κάνει στο παρελθόν.
«Εγώ έχω φίλες Αφγανές και Ιρανές που φοράνε μαντήλα, επειδή θέλουν και όχι επειδή της αναγκάζει κάποιος». Αυτό θα έλεγα σχεδόν φωνάζοντας, έναν χρόνο πριν. Ώσπου συνειδητοποίησα, ότι μάλλον είμαι υποκρίτρια. Δεν με ενοχλούσε η μαντήλα στις Αφγανές και Ιρανές φίλες μου, γιατί τελικά από αυτές μου έμοιαζε αναμενόμενο να την φορούν, δεν μπορούσα να δεχτώ όμως ότι η ξαδέρφη μου που έδειχνε το σώμα της και το γιόρταζε με όλους τους δυνατούς τρόπους, τελικά αποφάσισε να το κρύψει από τον κόσμο και να το κρατήσει μόνο για τον εαυτό της.
Κατάλαβα ότι ο φεμινισμός μου ήταν πολύ λευκός, πολύ ευρωπαϊκός και πολύ υποκριτικός.
Όλα αυτά τα συναισθήματα τα είδα και πάλι μπροστά μου, μετά την δολοφονία της Μάχσα Αμίνι. Η 22χρονη, συνελήφθη από την «αστυνομία ηθών» του Ιράν επειδή φέρεται να παραβίασε τους κανόνες ένδυσης που έχουν επιβάλει οι θεοκρατικές κυβερνήσεις της χώρας εδώ και σαράντα χρόνια και ξυλοκοπήθηκε, ώσπου άφησε την τελευταία της πνοή. «Την σκοτώσατε για δυο τούφες μαλλιά», φώναξε ο πατέρας της στους μουλάδες που τον επισκέφτηκαν μετά τον θάνατό της. «Πάρτε το Ισλάμ σας και φύγετε».
Ο θάνατος της κοπέλας ξεσήκωσε κύμα αντιδράσεων στην χώρα με χιλιάδες κόσμου να βγαίνουν στους δρόμους να διαδηλώσουν όχι μόνο την δολοφονία της, αλλά και τους νόμους της χώρας που επιβάλλουν στις γυναίκες πως θα ντυθούν και τις αντιμετωπίζουν σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Μέχρι στιγμής σχεδόν 80 άνθρωποι έχουν χάσει τις ζωές τους στις διαδηλώσεις αυτές.
Όπως ήταν φυσικό, τα γεγονότα στο Ιράν έκαναν τον γύρο του κόσμου και όπως συμβαίνει κάθε φορά που ένας λαός ξεσηκώνεται ενάντια στον δυνάστη του, γράφτηκαν δεκάδες ποστ στα social media και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έτρεξαν να βρουν ιστορίες γυναικών που υπέφεραν κάτω από τα χιτζάμπ τους. Κι εδώ φάνηκε για άλλη μια φορά η υποκρισία της κοινωνίας μας, αλλά και των ελληνικών media.
Οι γυναίκες στο Ιράν και όχι μόνο, υποφέρουν χρόνια. Τέσσερις δεκαετίες για την ακρίβεια. Η καταπίεση δεν είναι κάτι καινούργιο. Πριν όμως δεν «πουλούσε», γιατί δεν είχαμε εικόνες. Τώρα όλοι αναζητούν από μια Ιρανή να τους πει την τραγική ιστορία της. Γιατί αυτόν τον μήνα ασχολούμαστε με την καταπίεση των γυναικών στο Ιράν, όπως ασχολούμασταν τον Μάρτιο με την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Και διαλέγουμε όλοι τον εύκολο δρόμο. Αυτόν της πρόσκαιρης συγκίνησης, γιατί όταν τα media και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βρουν κάτι νέο να απασχοληθούν, τότε θα ξεχάσουν τις Ιρανές, οι οποίες όμως θα υποφέρουν ακόμα. Εμείς βέβαια, θα τα χούμε καλά με τον εαυτό μας, αφού αναδημοσιεύσαμε την φωτογραφία της Μάχσα Αμίνι.
Έχοντας εργαστεί στο προσφυγικό, είχα την τύχη να γνωρίσω πολλά από αυτά τα κορίτσια και πολλές από αυτές έχω την τιμή να τις αποκαλώ και φίλες μου. Άλλες φορούν ακόμα την μαντήλα τους και έρχονται αντιμέτωπες με τα περίεργα βλέμματα των λευκών χριστιανών στους δρόμους και άλλες την πέταξαν με το που πάτησαν σε ελληνικό έδαφος.
Συνάδελφοι από άλλα μέσα με προσέγγισαν να τους φέρω σε επαφή με αυτές τις κοπέλες, για να πουν την ιστορία τους, κάτι που μπορεί να μοιάζει σπουδαίο με μια πρώτη ανάγνωση, στην πραγματικότητα όμως, δεν είναι. Γιατί εδώ είναι Ελλάδα και τα κορίτσια αυτά διακινδύνευσαν την ζωή τους στο μακρύ ταξίδι της προσφυγιάς. Κανείς όμως δεν τις ρώτησε πως ζουν εδώ, πως είναι να μένεις σε μια σκηνή στην Μόρια και τριγύρω να έχει ποντίκια, πως είναι να μπαίνεις σε μια βάρκα και να μην ξέρεις αν θα βγεις από αυτήν ζωντανή, πως είναι να περιμένεις μήνες και χρόνια μέχρι να πάρεις άσυλο, αν πάρεις άσυλο, πως είναι να σου κόβουν τα φτερά και να μην μπορείς να κάνεις όνειρα, πως είναι το λιμενικό της χώρας να σπρώχνει την βάρκα σου προς τα πίσω, αντί να σε βοηθήσει, πως είναι να σε αποκαλούν «λάθρο».
Όσο εγώ επέμενα πως αν θέλουμε πραγματικά να βοηθήσουμε τις Ιρανές, θα πρέπει να αρχίσουμε από εκείνες που ζουν ανάμεσα μας και τις οποίες κράτος και κοινωνία αντιμετωπίζουν ως φαντάσματα, οι συνάδελφοι μου έλεγαν «μα αυτό που απασχολεί τώρα είναι η κατάσταση στο Ιράν», λες και δε ξέραμε την κατάσταση στο Ιράν. Λες και δεν επικρατεί η ίδια και χειρότερη κατάσταση στην Σαουδική Αραβία, με την οποία έχουν πάρε-δώσε όλα τα «πολιτισμένα» κράτη της Δύσης, τα οποία τώρα δηλώνουν την στήριξη τους στις απανταχού καταπιεσμένες γυναίκες με μαντήλες. Μέχρι να πρέπει να κάνουν και πάλι κάποια συμφέρουσα συμφωνία με το καθεστώς που δολοφονεί και τεμαχίζει δημοσιογράφους. Την ίδια ώρα μάλιστα, που η Δύση κάνει οικονομικές συμφωνίες με την επίσης θεοκρατική Σαουδική Αραβία, επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στο Ιράν. Συμβάλλουν και οι κυρώσεις αυτές στην ανέχεια του ιρανικού λαού.
Δεν θα σώσουμε εμείς τις Ιρανές, οι Ιρανές θα σωθούν μόνες τους, όπως έκαναν τόσοι και τόσοι άλλοι καταπιεσμένοι σε τούτο τον ντουνιά. Και η όποια σωτηρία των Ιρανών, δεν σημαίνει πως πρέπει να μοιάζει με την δική μας. Δεν είναι η Ευρώπη, η Γη της Επαγγελίας και ούτε ταιριάζει ο τρόπος ζωής μας σε όλους. Οι κουλτούρες δημιουργούνται ύστερα από ζυμώσεις αιώνων και σίγουρα η ευρωπαϊκή κουλτούρα, δεν είναι για όλους. Και αυτό δεν είναι καθόλου κακό. Οι Ιρανές δεν χρειάζεται να βλέπουν τον φεμινισμό με τον ίδιο τρόπο που τον βλέπει μια Ευρωπαία και κυρίως δεν χρειάζονται λευκούς σωτήρες, να τους δείξουν πως να ζουν. Οι Ιρανές αποδεικνύουν συνεχώς πως είναι μαχήτριες και μπορούν και επιβιώνουν.
Ας σωπάσουμε λοιπόν, ας τις ακούσουμε και ας μην τις ξεχάσουμε όταν τις οθόνες μας κατακλύσουν εικόνες δυστυχίας από κάποιο άλλο μέρος του πλανήτη. Κυρίως όμως, να μην τους κλείνουμε την πόρτα στα μούτρα όταν αναζητούν σ’ εμάς καταφύγιο.
