Ρατσισμός και μόδα

Δύο έννοιες θεωρητικά ασύμβατες, οι οποίες όμως στην πραγματικότητα συναντούν συχνά η μία την άλλη προκαλώντας έντονες συζητήσεις. Τα πρόσφατα παραδείγματα το αποδεικνύουν περίτρανα: η κοινωνία της μόδας είναι και αυτή μια μικρογραφία της παγκόσμιας κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα.

Τις ημέρες αυτές που η Ελλάδα συγκλονίζεται, θρηνεί και διαιρείται για άλλη μία φορά σε αντίπαλα στρατόπεδα , ο διεθνής κόσμος της μόδας αντιμετωπίζει τα δικά του διλήμματα. Ο ρατσισμός, οι προκαταλήψεις και οι φυλετικές διακρίσεις κατά γενική ομολογία δεν έχουν θέση σε έναν επαγγελματικό χώρο δημιουργικό και φιλικό απέναντι στην διαφορετικότητα, με το βλέμμα στραμμένο προς την ελευθερία της έκφρασης και όχι προς την καταπίεσή της.

Τρανό παράδειγμα η απόλυση του John Galliano από τον οίκο Dior, η δημόσια κατακραυγή του και εν τέλει ο εξοστρακισμός του. Το video με την εικόνα του διάσημου μόδιστρου να εκτοξεύει ρατσιστικά αντισημιτικά σχόλια σε κατάσταση εμφανούς μέθης έκανε το γύρο του κόσμου και μέσα σε λίγες ημέρες κατέστρεψε την καριέρα του. Σήμερα, χρόνια αργότερα, ο Galliano ακόμη πασχίζει να διορθώσει την εικόνα του, δίνοντας σπαρακτικές συνεντεύξεις για τα προβλήματα εθισμού του, η Kate Moss προσπαθεί να τον υποστηρίξει αναθέτοντας του την δημιουργία του νυφικού της, παρόλα αυτά όμως οι φοιτητές του κολεγίου Parson’s αρνήθηκαν να τον δεχτούν ως καθηγητή τους και ο οίκος De la Renta απέσυρε τελευταία στιγμή την ανακοίνωση συνεργασίας τους. Καθόλου ξεχασμένο το σφάλμα, λοιπόν, και σίγουρα καθόλου συχωρεμένο.

Λίγες ημέρες πριν, ένα ακόμη συμβάν προκάλεσε συζητήσεις. Αυτή τη φορά στο επίκεντρο βρέθηκε ο Marc Jacobs, το αγαπημένο παιδί του διεθνούς fashion crowd, και μια δημιουργία από την τελευταία συλλογή του label Marc by Marc Jacobs. Πρόκειται για ένα απλό λευκό T-shirt με μία στάμπα στην οποία φιγουράρουν δύο αρβύλες. Φαινομενικά αθώο, και ως τέτοιο θα φοριόταν από τους καταναλωτές όλου του κόσμου. Αν φυσικά δεν αποτελούσε πιστή αναπαράσταση ενός γραφικού που χρησιμοποιήθηκε το 1987 για πρώτη φορά στο εξώφυλλο του album «Boots and Braces» του νεο-ναζιστικού συγκροτήματος Skrewdriver. Το συγκρότημα ιδρύθηκε από τον Stuart Donaldson το 1976 και εξελίχθηκε σε ένα από τα πρώτα συγκροτήματα white-power με το δεύτερο album τους «Hail the New Dawn». Από το άγρυπνο μάτι των bloggers δεν ξεφεύγει βέβαια κανείς και γρήγορα η ομοιότητα έγινε κεντρικό θέμα συζήτησης στο διαδίκτυο. Το επίμαχο T-shirt  των 68 δολαρίων αποσύρθηκε με ταχύτητα αστραπής από την αγορά και εκπρόσωποι του label έσπευσαν να διευκρινίσουν ότι «δεν υπήρξε καμία πρόθεση αναφοράς στο συγκεκριμένο rock group ούτε το T-shirt αποτελούσε κάποια δήλωση της εταιρίας».

Εύκολα μπαίνει κανείς στον πειρασμό να πανηγυρίσει την ορθότητα του fashion system, αλλά μήπως τα μοντέλα με non- white επιδερμίδα έχουν αντίθετη άποψη; Η Naomi Campbell σίγουρα έχει και την διατύπωσε με έμφαση κατά την πρόσφατη Εβδομάδα Μόδας του Λονδίνου. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Channel 4 ανέφερε ενδεικτικά ότι στην Εβδομάδα Μόδας της Νέας Υόρκης που ολοκληρώθηκε πριν από λίγες μόλις ημέρες, το ποσοστό των μαύρων μοντέλων ήταν μόλις 6% και των μοντέλων ασιατικής καταγωγής 9%. Η βιομηχανία της μόδας είναι σήμερα ακόμη πιο ρατσιστική από ότι ήταν όταν πρωτοξεκίνησε την δεκαετία του ’80, συμπλήρωσε το μοντέλο που παράλληλα δημιούργησε την αντίστοιχη καμπάνια ενημέρωσης για το θέμα με τίτλο Diversity Coalition.

Μπορεί κανείς να πει με αρκετά μεγάλη ασφάλεια ότι στην βιομηχανία της μόδας τα αίτια του ρατσισμού – ή και της στηλίτευσής του, αν θέλουμε να γίνουμε κακοί – είναι κατά κύριο λόγο οικονομικά. Το πολιτικά μη correct προφίλ ρίχνει τις πωλήσεις, αλλά το ίδιο ισχύει και για μια καμπάνια με μοντέλο αφρικανικής καταγωγής που απευθύνεται στο «λευκό» κοινό της Ευρώπης. Το βέβαιο είναι ότι είτε αναφερόμαστε σε κρούσματα ρατσισμού επάνω στην πασαρέλα ή στους δρόμους των σύγχρονων πόλεων, είτε τα αίτια είναι οικονομικά και στις δύο περιπτώσεις είτε όχι, έχουμε ακόμη πολλά χιλιόμετρα να διανύσουμε μέχρι η ισότητα να αποτελεί καθεστώς και όχι αίτημα.