Και ενώ τις τελευταίες εβδομάδες ψάχνουμε μια ταινία που θα ξεχωρίζει κατά κράτος από τις υπόλοιπες, γίνεται ξαφνικά το μεγάλο μπαμ και βγαίνει στις αίθουσες ένα από τα καλύτερα αστυνομικά θρίλερ που θα μπορούσε να ζητήσει ένας οπαδός (ή μη) του ιδιώματος. Το Μικρό Νησί (La Isla Minima) έχει αποσπάσει σωρεία βραβείων στη γενέτειρά του, και ο Σεβιλιάνος σκηνοθέτης Alberto Rodriguez μιλάει στην Popaganda για όσα έγιναν πίσω από τις κάμερες.
Πως συνέλαβες την κεντρική ιδέα της ταινίας; Το πολιτικό της περιεχόμενο ήταν ανέκαθεν παρόν ή προέκυψε όταν η κυρίως πλοκή αποκρυσταλλώθηκε; Το Μικρό Νησί ξεκίνησε κάποια χρόνια πριν, σε μια έκθεση φωτογραφίας όπου βρέθηκα με τον Alex Catalán, το διευθυντή φωτογραφίας της ταινίας, με τον οποίο είμαστε καλοί φίλοι. Ο Atín Aya, ένας φωτογράφος από τη Σεβίλλη αφιέρωσε το έργο του στην καταγραφή των τελευταίων εκφάνσεων ενός τρόπου ζωής που υφίστατο στα βαλτοτόπια του ποταμού Γουαδαλκιβίρ για αιώνες. Πολλές από τις φωτογραφίες ήταν πορτραίτα των ντόπιων και έδειχναν μια μίξη παραίτησης, έλλειψης εμπιστοσύνης και σκληρότητας, κομμάτια προσώπων που έμειναν στο παρελθόν κάτι που, σε συνδυασμό με την εκβιομηχανοποίηση της εργασίας, πιθανόν να μην είχε πολύ καιρό ζωής. η έκθεση ήταν μια αντανάκλαση του τέλους μιας εποχής. Αυτό ήταν το πρώτο μου ερέθισμα σε σχέση με την ταινία, το ηλιοβασίλεμα σε ένα τοπίο, ιδανικό για ένα γουέστερν για το τέλος του αιώνα. Το πολιτικό υπόβαθρο ήταν πάντα εκεί. Ως πηγή έμπνευσης, χρησιμοποιήσαμε ό, τι τα βαλτοτόπια μας παρήγαγαν ψυχικά. Είναι ένα μέρος μαγικό και συνάμα μυστήριο, όπου ο πλούτος και η δύναμη ζουν πλάι στον πόνο και τη δυστυχία ανθρώπων που προέρχονται από ένα συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτικό παρελθόν. Με όλα αυτά τα δεδομένα, ξεκινήσαμε να γράφουμε την ιστορία. Τοποθετήσαμε την ταινία στο 1980, μια χρονιά μεγάλης πολιτικής έντασης στην Ισπανία. Ίσως αυτό να ήταν το έτος που το παλιό καθεστώς, η δικτατορία που ενώ ήταν ζωντανή, άρχισε να εξαφανίζεται και η διαφαινόμενη δημοκρατία που μόλις γεννιόταν, είχαν το σκληρότερο πόλεμο μεταξύ τους. Αυτό προκάλεσε τέτοια ένταση που κατέληξε σε πλήγματα το 1981, μια ένταση που γίνεται αντιληπτή στο παρασκήνιο της ταινίας, όταν κάποιος αντιλαμβάνεται τα δόντια που τρίζουν. Τα βαλτοτόπια είναι από μόνα τους σκληρά, γοητευτικά και απάνθρωπα, κάτι που επαυξάνεται με την υποφαινόμενη πολιτική σύγκρουση.
Από πού προέρχονται οι πανέμορφες εικόνες των εισαγωγικών credits; Αυτές οι λήψεις είναι στην πραγματικότητα μονταρισμένες αεροφωτογραφίες, τραβηγμένες από τον Héctor Garrido, ο οποίος εργάζεται για το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας. Και ναι, είναι πανέμορφες.
Δεν μπορεί κανείς παρά να παρατηρήσει την αγάπη που δείχνεις για τα παρακμιακά, κατεστραμμένα από τη φτώχεια σκηνικά… Όποιος επισκέπτεται την Ανδαλουσία και πιο συγκεκριμένα τη Σεβίλλη, την πόλη καταγωγής μου, βλέπει μόνο την τουριστική πλευρά της. Μου αρέσει να απεικονίζω την πραγματική ζωή, η οποία απαντάται συνήθως σε τέτοια σκηνικά όπως αυτά που περιγράφεις. Δεν είναι ότι τρέφω αγάπη για αυτά, είναι απλά μια απεικόνιση της πραγματικής ζωής. Το μέρος όπου γυρίσαμε την ταινία, με τη σειρά του, λέει τη δική του ιστορία με τον τρόπο του. Μια περιοχή όπου ελάχιστοι είχαν την ιδιοκτησία και τα δικαιώματα με το μέρος τους, ενώ ο υπόλοιπος πληθυσμός ζούσε υπό άθλιες συνθήκες φτώχειας. Με ενδιέφερε να πω αυτή την ιστορία με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Είναι κάτι που πολύς κόσμος δεν αντιλαμβάνεται.
Τι θυμάσαι πιο έντονα από τα γυρίσματα; Θυμάμαι ότι ψάχναμε να βρούμε τις κατάλληλες περιοχές για να γυρίσουμε την ταινία στα βαλτοτόπια του Γουαδαλκιβίρ, μια τεράστια περιοχή που χωρίζεται στα δύο από τον ποταμό. Τα γυρίσματα ήταν πολύ απαιτητικά, με μεγάλο σωματικό κόπο για κάθε έναν από τους συντελεστές του συνεργείου. Οι φυτείες ρυζιού μας ανάγκαζαν να ξεκινάμε τα γυρίσματα πολύ νωρίς, καθώς ο καιρός έδειξε όλες του τις ακραίες όψεις με τις μέγιστες θερμοκρασίες να αγγίζουν τους 42 βαθμούς στα τέλη του καλοκαιριού και να φτάνουν μέχρι και τους -2 στο τέλος του Νοέμβρη. Κάθε βήμα μας, εξαιτίας της έκτασης της περιοχής, μετατρεπόταν σε έναν λογιστικό εφιάλτη.
Η ταινία σου συγκρίνεται ευρέως με το True Detective, ενώ προσωπικά μου θυμίζει και κάτι από το Twin Peaks στην ατμόσφαιρά του. Είχαν όντως τέτοιο αντίκτυπο στο έργο σου; Η έμπνευσή μου προήλθε από άλλους συγγραφείς και ταινίες, όπως το 2666 του Roberto Bolaño, το Δόλωμα, το Mystery Of Murders, το Chinatown και το Άσχημη Μέρα στον Μαύρο Βράχο (Bad Day At Black Rock). Είμαι μεγάλος φαν του συγκεκριμένου είδους και είμαι σίγουρος πως επηρεάστηκα υποσυνείδητα από πολλές ακόμα ταινίες και σκηνοθέτες. Ωστόσο, γνωρίζω πως πολλοί θεατές, δημοσιογράφοι και οπαδοί ανέφεραν πως το Μικρό Νησί τους θυμίζει το True Detective. Δεν είχα καν ακουστά τη σειρά και όταν έκανα το μοντάζ της ταινίας, ο Raul Arevalo (ο ηθοποιός που υποδύεται τον Pedro) μου έστειλε ένα μήνυμα στο κινητό με το τρέιλερ της σειράς, λέγοντάς μου «Alberto, κάποιος αντέγραψε την ιδέα μας». Αυτό το Πάσχα είχα λίγο ελεύθερο χρόνο και την είδα. Την απόλαυσα πραγματικά. όσο για το Twin Peaks, δε μου ‘χε έρθει στο μυαλό ως σύγκριση.
Πως βλέπεις τον σύγχρονο ισπανικό κινηματογράφο και την παγκόσμια βιομηχανία του μυστηρίου; Κάποιος σκηνοθέτης ή κάποια ταινία που θα ήθελες να αναφέρεις; Είμαι μεγάλος φαν των θρίλερ, οπότε θαυμάζω πολλούς σκηνοθέτες. Τον Houston, τον Billy Wilder, μου αρέσουν οι περισσότεροι από τους κλασικούς. Επίσης μου αρέσουν και οι Αδερφοί Cohen, o Fincher και ο Bong Joon-Ho, ο σκηνοθέτης του Memories of Murder. Νομίζω πως, κατά κάποιον τρόπο, αναζωογόνησαν το ιδίωμα. Στην Ισπανία έχουμε αρκετά καλούς noir σκηνοθέτες, τον Enrique Urbizu, τον Jorge Sánchez Cabezudo, τον Calparsoro… νομίζω πως έχουμε μάθει να κάνουμε καλές τέτοιες ταινίες χωρίς κόμπλεξ, χωρίς να φοβόμαστε το ιδίωμα.
Επέλεξες να διηγηθείς μια ιστορία που διαδραματίζεται πάνω από τρεις δεκαετίες πριν. Βλέπεις ομοιότητες μεταξύ παρελθόντος και παρόντος; Όπως σου είπα, το ’80 η Ισπανία πέρναγε τη μετάβαση από τη 40ετή δικτατορία του Franco στη δημοκρατία. Παραδόξως, η πολιτική κατάσταση που ζούμε τώρα είναι παρόμοια, με τη Δεξιά και την Αριστερά να απομακρύνονται όλο και περισσότερο, οδηγώντας σε μια πολωμένη χώρα. Οπότε ναι, θεωρώ πως πολλά από τα λάθη επαναλαμβάνονται.
