Ποιο ήταν το αγαπημένο σας βιβλίο όταν μεγαλώνατε; Το πρώτο μου βιβλίο, το πρώτο που διάβασα μόνη μου δηλαδή, όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και μου συνέβη το θαύμα της ανάγνωσης ήταν ένα με ελαφάκια που όμως δυστυχώς ούτε εγώ ούτε η μητέρα μου μπορούμε να εντοπίσουμε, γιατί το αγάπησα τόσο που κατέληξε να εξαϋλωθεί. Κατόπιν, τα Χριστουγεννιάτικα Διηγήματα του Παπαδιαμάντη· απαραιτήτως εγκαινιαζόταν η εορταστική περίοδος με το «Χριστό στο Κάστρο» κάθε χρόνο για πολλά χρόνια· το Αυγουστιάτικο φεγγάρι της Βούλας Μάστορη και η ταύτιση με τα «πρηξίματα της Άννας» του αμήχανου στο σώμα του έφηβου κοριτσιού που υπήρξα, μαζί με τα πρώτα σκιρτήματα για τα εξίσου άχαρα αγοράκια που αγαπήσαμε στην εφηβεία μας· οι Μικρές κυρίες της Λουίζα Άλκοτ, παρ’ όλο που δεν καταλάβαινα –και ποτέ δεν κατάλαβα– γιατί έπρεπε καλά και σώνει να είμαι μία από τις αδελφές και όχι όλες μαζί ανάλογα με τα κέφια μου· πρωτίστως όμως η Αιολική Γη του Ηλία Βενέζη, το βιβλίο που καθόρισε την προεφηβεία και την εφηβεία μου, και αισθητικά και ηθικά το μετέπειτα.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε και ξαναδιαβάσατε; Και πάλι την Αιολική Γη, το πρώτο βιβλίο με το που έφτασα στο τέλος το πήρα απ’ την αρχή επί τόπου, στην ωραία έκδοση της Εστίας που έκοβες τις σελίδες με τον χαρτοκόπτη και γέμιζε το δωμάτιο χαρτάκια και χνουδάκια: καλοκαίρι, ό,τι είχα τελειώσει τη Δευτέρα Γυμνασίου, στο παιδικό μου δωμάτιο, βυθισμένη στη μαγεία της αφήγησης και τις περιγραφές της μακρινής γης της Ανατολίας, ούσα στη γη της Αιτωλίας. Όταν χρόνια αργότερα επισκέφθηκα τους τόπους της Αιολικής Γης, συνταιριάστηκαν όλα, και κάθε φορά που βρίσκομαι στην Ανατολία αναπόφευκτα ψάχνω το κοκαλάκι της νυχτερίδας που έψαχναν η Άρτεμις με τον αδερφό της «για να μας αγαπάνε όλοι».
Ως ενήλικη πια, το Αλεξανδρινό Κουαρτέτο του Λόρενς Ντάρελ – ένα εκ των τεσσάρων ταλαιπωρημένων βιβλίων του έρχεται πάντοτε μαζί μου το καλοκαίρι στα νησιά, εξ ου και αποφάσισα να συνοδεύσει τον Σίμο («Η θάλασσα έφυγε») στην εσχατιά της Ελλάδας, όπου καταφεύγει προς επούλωση πληγών· τις Ακυβέρνητες Πολιτείες του Στρατή Τσίρκα, πολλές φορές και πάντα κάτι άλλο ανακαλύπτω· το Great Gatsby του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ για τις ατμόσφαιρες και τις λεπτές αποχρώσεις του ερωτικού μαρτυρίου· τον Ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι, γιατί κάθε κορίτσι θέλει κάποτε να νιώθει Ναστάζια Φιλίποβνα· τη Μητέρα του σκύλου του Μάτεσι αμέτρητες φορές με αγάπη για τη Ραραού και τη μικρή ζωή της· τα Βαμμένα κόκκινα μαλλιά για τις σκληρές παραδοχές του λάθους· τα άπαντα του Γιώργου Χειμωνά, για παρηγοριά· τις «Ιστορίες» του Ηροδότου, και ως ταξιδιωτικό οδηγό ως τη νήσο Ελεφαντίνη του ποταμού Νείλου ένα ζεστό μεσημέρι Γενάρη· την Οδύσσεια του Ομήρου και δη φωναχτά, για τη μελωδία της γλώσσας και την αυταπάρνηση της Καλυψώς που είπε στον αρχετυπικό “you can go now”· τα ποιήματα των Αναγνωστάκη και Σεφέρη και τελευταία όλο και πιο συχνά τις Μέρες του Σεφέρη, ιδίως της αμέσως προπολεμικής περιόδου, για τις ανατριχιαστικά επίκαιρες διαπιστώσεις του.
Σας ώθησε ποτέ βιβλίο να κάνετε κάτι ανόητο; Κατ’ επανάληψιν να ερωτευθώ! Ο έρωτας είναι φύσει ανόητος, καθώς παρακάμπτει οποιαδήποτε λογική διεργασία και βαίνει τυφλός και προπάντων θεόκουφος προς τον θρίαμβο ή/και την πανωλεθρία. Ερωτεύτηκα λοιπόν με αφορμή λογοτεχνικούς έρωτες και μάταια αναζητούσα να ταυτίσω, μεταξύ άλλων και προϊόντος του χρόνου, τον «Κυνηγό» της Αιολικής Γης και τον «Μάνο» των Ακυβέρνητων Πολιτειών.
Σας ενέπνευσε κάποιο βιβλίο να γίνετε κάτι άλλο εκτός από συγγραφέας; Ναι, με ενέπνευσαν τα πρώιμα διαβάσματά μου να γίνω αρχαιολόγος, όπως Ο θησαυρός της Βαγίας της Ζωρζ Σαρή, ή η σειρά των Μυστικών Επτά της Ένιντ Μπλάιτον. Από την άλλη, τα βιβλία της ζωής μου δεν με ώθησαν να γίνω συγγραφέας, διαμόρφωσαν όμως το συγγραφικό ύφος και ήθος μου, με τρόπο όχι πάντοτε συνειδητό. Η ηχώ των συγγραφέων-πυλώνων του συγγραφικού και μη βίου μου υπάρχει πάντοτε στα βιβλία μου, είτε με άμεσες αναφορές είτε ως ατμόσφαιρα και ίχνη παρουσίας.
Ποιο βιβλίο εύχεστε να είχατε γράψει; Σε ό, τι αφορά στη λογοτεχνία το Αλεξανδρινό Κουαρτέτο, καθώς είμαι ισοβίως «νταρελόπληκτη» και «νταρελομανής» και οι παρατάξεις λέξεων του Ντάρελ με ισοπεδώνουν κάθε φορά που το διαβάζω· στην Ιστορία της Τέχνης, το L’art des Cyclades του Christian Zervos, το βιβλίο-έμβλημα για τους μελετητές της μεγάλης περιπέτειας της κυκλαδικής τέχνης που καθόρισε την αισθητική άποψη περί πρωτοκυκλαδικών ειδωλίων για πάντα.
Το βιβλίο της Αθηνάς Χατζή «Η θάλασσα έφυγε» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
