«Λόγος-Αντίλογος»: Δεν ήρθε η ώρα να (ξανα)μάθουμε να μιλάμε;

Ίσως ζούμε στην εποχή που κάνουμε περισσότερο διάλογο από ποτέ.

Ο καθένας από την οθόνη του υπολογιστή ή του κινητού του μπορεί να ανοίξει έναν ιδιωτικό ή δημόσιο διάλογο, από τα πλέον επουσιώδη μέχρι τα πιο σοβαρά ζητήματα που μας αφορούν. Μπορεί να μιλήσει με οποιονδήποτε θέλει, οποιαδήποτε ώρα, σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη. Η μαγική λέξη εδώ είναι φυσικά τα “social media”. Ένα «μέρος» που μοιάζει να  δημιουργήθηκε για να εισαχθεί ο λόγος ως βασικό εργαλείο επικοινωνίας, έκφρασης και διατύπωσης μιας θέσης, αλλά κυρίως για να παραχθεί αυτόματα, αντανακλαστικά και γρηγορότερα από ποτέ ο αντίλογος. 

Ίσως ζούμε λοιπόν σε μια εποχή που για να το διατυπώσουμε ορθότερα, κάνουμε περισσότερο διάλογο από ποτέ μεν, με τον πιο λανθασμένο τρόπο από ποτέ δε. 

Ο παρουσιαστής Μάκης Παπαδημητρίου

Η νέα εκπομπή της COSMOTE TV, Λόγος-Αντίλογος, έρχεται να ασχοληθεί με αυτό το φαινόμενο των καιρών μας, με έναν ιδιαίτερα πρωτότυπο τρόπο. Με παρουσιαστή τον ηθοποιό Μάκη Παπαδημητρίου, οκτώ ομάδες φοιτητών από επτά ελληνικά πανεπιστήμια (Πανεπιστήμιο Πατρών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Deree -The American College of Greece, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και μια ομάδα φοιτητών που σπουδάζουν στο εξωτερικό, θα «αναμετρηθούν» πάνω σε μερικά φλέγοντα ζητήματα της εποχής μας, προάγοντας τις αρχές ενός πολύ απλού, μα και τόσο σπάνιου, πράγματος: μιας καλής και σωστά δομημένης συζήτησης. Χωρίς την εξαλλοσύνη και την διαστρέβλωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά με τον τρόπο που συζητάνε δυο καλοί φίλοι, ακόμα κι αν διαφωνούν. Προσπαθώντας να πείσουν, αλλά όχι να επιβληθούν. Θεωρώντας δεδομένο ότι θα ακουστούν, αλλά και θα ακούσουν.

Πώς; Στα 15 επεισόδια της εκπομπής Λόγος-Αντίλογος, οι συμμετέχοντες φοιτητές χωρίζονται σε ομάδες και, με τη βοήθεια και την καθοδήγηση των προπονητών τους, αναλαμβάνουν να σχεδιάσουν, να μελετήσουν, να παρουσιάσουν και να υπερασπιστούν την πλευρά του λόγου ή του αντίλογου πάνω σε καίρια ζητήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Άλλωστε, η εκπομπή θέλει να μείνει μακριά από φανατισμούς και προκαταλήψεις και η θέση που υπερασπίζεται η κάθε ομάδα προκύπτει από κλήρωση. Την επίδοσή τους εξετάζει μια κριτική επιτροπή που αποτελείται από διακεκριμένους καθηγητές και επιστήμονες και αξιολογεί τις ομάδες στη μεθοδολογία, την επιχειρηματολογία, τη δομή, την ομαδικότητα, το ύφος, τη συμμετοχή και την αντιλογία. 

Ο Λόγος-Αντίλογος θα αγγίξει ζητήματα λεπτά, για τα οποία συχνά δεν είναι εύκολο να πάρει κανείς απόλυτη θέση. Είναι η ευθανασία μια διέξοδος κι ένα τέλος στον πόνο για τον ασθενή ή πρέπει να διατηρούμε το δικαίωμα στη ζωή ως ύψιστο αγαθό; Οι τεχνολογίες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας τρόπος να επιτρέψουν στους ανθρώπους να εργάζονται λιγότερο ή τους αντικαθιστούν αφήνοντας τους χωρίς δουλειά; τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης μας κάνουν πιο κοινωνικούς ή μας αποξενώνουν από το περιβάλλον μας; Μπορεί η καύση των νεκρών να γίνει επιτέλους αποδεκτή και στην Ελλάδα ή θα συνεχίσει να υπερισχύει η αντίληψη πως οι νεκροί απλώς «κοιμούνται» κι άρα πρέπει να θαφτούν; Μπορούν λύσεις ευγονικής να διαμορφώσουν καλύτερες συνθήκες ζωής στο μέλλον ή μια τέτοια επέμβαση θα είναι για πάντα ηθικά επιλήψιμη, εφόσον δεν μπορεί να μπει περιορισμός στην κατάχρησή της;

Η εκπομπή θα ασχοληθεί και με θέματα που αφορούν συγκεκριμένα την Ελλάδα του 2020. Έτσι, μία από τις θεματικές της θα είναι το προσφυγικό ζήτημα και κατά πόσο το κράτος δικαίου μπορεί να δεχτεί όλους τους πρόσφυγες που καταφθάνουν στο έδαφός του. Άλλο ένα hot topic θα είναι το πανεπιστημιακό άσυλο, επίκαιρο όσο ποτέ. Ισχυρό είναι και το debate ανάμεσα στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια: ποιο μοντέλο λειτουργεί καλύτερα, το αμερικάνικο ή το ευρωπαϊκό; Η παιδεία οφείλει να στοχεύει στην αριστεία ή έτσι δημιουργούνται μαθητές δύο ταχυτήτων; Στον δημόσιο τώρα τομέα, η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων έχει κατοχυρωθεί από το Ελληνικό Σύνταγμα από το 1911. Είναι αυτή μια πρακτική που διασφαλίζει μια κρατική συνέχεια ή 100 και πλέον χρόνια μετά κάποια πράγματα θα πρέπει να αναθεωρηθούν; Ακόμη, θα πρέπει να συνεχίσει η υγεία ως δημόσιο αγαθό ή μια ιδιωτική και άρα πιο εξατομικευμένη ασφάλεια αποδεικνύεται τελικά πιο λειτουργική κι αποτελεσματική;

Η κριτική επιτροπή των καθηγητών

Ζητήματα που αφορούν την τεχνολογία και τα νέα μέσα επικοινωνίας δεν θα λείπουν φυσικά από τις συζητήσεις. Οι τεχνολογίες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας τρόπος να επιτρέψουν στους ανθρώπους να εργάζονται λιγότερο ή τους αντικαθιστούν αφήνοντας τους χωρίς δουλειά; Μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Μας κάνουν πιο κοινωνικούς ή αποδυναμώνουν τις κοινωνικές σχέσεις; Προωθούν και προστατεύουν τη δημοκρατία ως εναλλακτική πηγή πληροφόρησης ή γίνονται όπλο για τη διάρρηξή της;

Το τρέχον παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας και του Brexit γεννά ερωτηματικά για την αίγλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η ένωση των 28 χωρών που αφορά πάνω από 500 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ έχει υπάρξει πραγματικά επιτυχημένη ή αποτελεί ακόμη μια ουτοπία που έχει αποτύχει στην πράξη; Η συζήτηση για την αποποινικοποίηση της κάνναβης γίνεται σιγά σιγά και στη χώρα μας, στην Ολλανδία αποποινικοποιήθηκε το 1953. Λαμβάνοντας και τη φαρμακευτική κάνναβη υπ’ όψιν, είναι τελικά πραγματικά επικίνδυνη ή ασφαλέστερη από νόμιμες ουσίες όπως το αλκοόλ και η νικοτίνη.

Και, τέλος, τι σημαίνει ελευθερία λόγου στη σάτιρα; Η σημερινή κοινωνία γίνεται συνεχώς και πιο σύνθετη, μπορεί λοιπόν να την αντέξει;