Ο Ralph Towner δεν είναι απλά ένας μουσικός της τζαζ!

Πόσα συγκροτήματα γνωρίζετε που μια εμφάνισή τους πριν από πάνω από τριάντα χρόνια να παραμένει χαραγμένη ανεξίτηλα στη μνήμη των μουσικόφιλων μιας χώρας; Αυτό συμβαίνει με τους Oregon, που επανέρχονται στην Αθήνα αυτές τις μέρες. Η Popaganda άδραξε την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον Ralph Towner, το μυθικό κιθαρίστα τους, για εκείνη την αξέχαστη βραδιά του 1984, για τη μακρά του μουσική πορεία, τους κρατήρες στο φεγγάρι που πήραν τα ονόματα δικών του συνθέσεων, αλλά και για τον Collin Walcott, τον ιδιοφυή κρουστό του συγκροτήματος που σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα σε μια περιοδεία των Oregon στην Ανατολική Γερμανία το Νοέμβριο τoυ 1984.

Ξέρετε, η συναυλία που έδωσαν οι Oregon το 1984, πριν από πάνω από τριάντα χρόνια, δεν έχει ξεχαστεί από όσους τυχερούς ήταν εκεί. Μιλούν γι αυτήν σε εμάς που δεν την προλάβαμε, και ζηλεύουμε… Εκπληκτικό! Ώστε υπάρχουν άνθρωποι που τη θυμούνται… Ξέρετε, το να πάμε από το αεροδρόμιο στο ξενοδοχείο ήταν μια περιπέτεια! Είχαμε μαζί μας πολλά όργανα, και αιφνιδιάσαμε τους διοργανωτές. Το θυμάμαι πολύ καλά: μπήκαμε στην πόλη με μια πομπή από πολλές βέσπες και cinquecentos! Είχαμε τόσο πολύ εξοπλισμό… Νομίζω πως είχα τρεις κιθάρες και δύο γαλλικά κόρνα, o Paul είχε πέντε ή έξι πνευστά, κι ο Collin είχε tablas και διάφορα κρουστά, κι είχαμε κι ένα όρθιο μπάσο. Δηλαδή είχαμε μαζί μας ένα ολόκληρο κατάστημα μουσικών οργάνων! Οι διαφημιστικές μας φωτογραφίες μας έδειχναν να ποζάρουμε με ένα και μοναδικό όργανο στα χέρια μας, και οι διοργανωτές υπέθεσαν ότι αυτά θα φέρναμε!

Και πώς το λύσανε όταν σας είδαν να καταφθάνετε με το …κατάστημα; Έπαθαν μεγάλο σοκ! Άρχισαν να προσπαθούν να βρουν οχήματα και οδηγούς, και οτιδήποτε μπορούσαν να φορτώσουν για να μας πάνε στην πόλη. Αυτό το θυμάμαι, ήταν το μεγάλο ανέκδοτο του ερχομού μας. Αλλά θυμάμαι και τη συναυλία, ήταν σε ανοιχτό χώρο.

Ναι, στο θέατρο του Λυκαβηττού. Ναι, το θυμάμαι, ήταν υπέροχα. Και χαίρομαι που άρεσε στον κόσμο.

Όσοι από μας δεν το πρόλαβαν, ανυπομονούμε να σας δούμε τώρα. Ω, σας ευχαριστώ, κι εμείς το περιμένουμε. Και μάλιστα σε κλαμπ, αυτό θα πρέπει να είναι ωραίο και ζεστό, και θα το απολαύσουμε κι εμείς.

Τι κάνει το συγκρότημα να συνεχίζει μετά από τόσα πολλά χρόνια; Η μουσική, κι η φιλία βέβαια. Αλλά νομίζω πως η μουσική ήταν πάντα το συναρπαστικότερο πράγμα για μας. Η μουσική παραμένει συναρπαστική, κι όσο μένουμε μαζί, το παίξιμό μας βελτιώνεται, γινόμαστε καλύτεροι, και είναι εξαιρετικό να παίζεις τη μουσική των ίδιων ανθρώπων επί τόσο πολύ καιρό, είναι ένα σπάνιο, ασυνήθιστο προνόμιο για μας. Διατηρεί το ενδιαφέρον μας ζωντανό.

Εσείς ξεκινήσατε να παίζετε σε πολύ-πολύ μικρή ηλικία. Προερχόσαστε κι από μουσική οικογένεια. Ναι, πράγματι. Αλλά ήμουν μάλλον ο πιο ασυνήθιστος μουσικός της οικογένειας. Το πρώτο μου «επίσημο» μουσικό όργανο ήταν η τρομπέτα, όταν ήμουν έξι ετών. Η μητέρα μου ήταν δασκάλα πιάνου και η οργανίστα στην εκκλησία, και θυμάμαι πως με έλκυε το πιάνο και αυτοσχεδίαζα από πολύ μικρή ηλικία, γύρω στα τέσσερα. Αλλά δεν έκανα κανονικά μαθήματα πιάνου τότε. Με την τρομπέτα άρχισα να διαβάζω μουσική και να μελετάω, και θυμάμαι πως τότε υπήρχαν πολλά προγράμματα μουσικών σπουδών στα δημοτικά σχολεία. Έπαιζα λοιπόν σε συγκροτήματα και ορχήστρες από τα οχτώ ή τα εννιά μου. Έπαιζα και σε μπάντες dixieland, χορευτικές μπάντες, όταν ήμουν δώδεκα – μου επέτρεπαν να παίζω και στις μπάντες των ενηλίκων, των μεγάλων, γιατί ήμουν προχωρημένος. Ήταν πολύ όμορφη ατμόσφαιρα, κι η μητέρα μου πάντα με ενθάρρυνε, και τα αδέλφια μου επίσης. Ο πατέρας μου πέθανε όταν ήμουν τριών ετών, οπότε στην πραγματικότητα δεν τον γνώρισα. Όμως έπαιζε τρομπέτα, με την τρομπέτα του πατέρα μου ξεκίνησα. 

Οι Όρεγκον.

Άρα υποθέτω πως δεν σκεφτήκατε ποτέ να κάνετε κάτι άλλο στη ζωή σας εκτός από τη μουσική. Δεν με πίεσε κανείς να κάνω επιλογή. Πήγα στο Πανεπιστήμιο, και ξεκίνησα στο πρώτο έτος τη σχολή Καλών Τεχνών. Όσο όμως το έκανα, εξακολουθούσα να πειραματίζομαι με τη μουσική, και έτσι την άλλη χρονιά άλλαξα κατεύθυνση κι επέστρεψα στη μουσική: η κλασική σύνθεση ήταν ο κύριος τομέας των σπουδών μου. 

Θυμάστε τι πυροδότησε το ενδιαφέρον σας για τη τζαζ; Αυτό έγινε σε πολύ μικρή ηλικία, γιατί είχα δύο μεγαλύτερους αδελφούς, που υπηρέτησαν και οι δύο στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εγώ γεννήθηκα το 1940. Ο ένας ήταν πιλότος αεροπλάνου, και δυστυχώς τον κατέρριψαν οι Γερμανοί στη μάχη. Αλλά και οι δύο συνέλεγαν δίσκους σουίνγκ μουσικής. Είχα λοιπόν πρόσβαση σε πολύ ωραίες ηχογραφήσεις. Από πολύ μικρός άκουγα όλες τις Σουίνγκ μπάντες,, τον Benny Goodman κλπ. Άκουγα και τον Duke Ellington και το Nat King Cole Trio, και με επηρέασαν πολύ, μου έκαναν μεγάλη εντύπωση. Α ναι, και τον Louis Armstrong, προσπαθούσα να τον μιμηθώ, όπως και τους τρομπετίστες των big bands. Άκουγα λοιπόν τέτοια μουσική και μου άρεσε από πολύ μικρή ηλικία. Η μητέρα μου έπαιζε Μπαχ στην εκκλησία, κι επίσης ζούσαμε σε ένα μικρό σπίτι κι η μητέρα μου παρέδιδε μαθήματα πιάνου, οπότε άκουγα διάφορες μουσικές που έπαιζαν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Mexican bar γίνεται το Noel

Με τα άλλα μέρη των Oregon γνωριστήκατε όταν παίζατε στους Paul Winter’s Consort; Όχι, με τους δύο γνωριζόμασταν ήδη. Ο ένας μάλιστα, ο μπασίστας, Glen Moore ήταν κι αυτός από το ΄Όρεγκον, και γνωριζόμασταν από το πανεπιστήμιο. Τότε όμως είχαμε μετακομίσει στη Νέα Υόρκη, κι εκεί γνωρίσαμε τον Collin Walcott, που ήταν από εκεί, ήταν ένας από τους λίγους κατοίκους της Νέας Υόρκης που είχε πράγματι γεννηθεί στο Μανχάτταν. Εκεί πρότειναν και στους τρεις μας να μπούμε στο συγκρότημα του Paul Winter, και εκεί ήταν ήδη ο Paul McCandless. Αρχίσαμε να δουλεύουμε ως σεξτέτο. Ήταν σπουδαία εμπειρία. Κάναμε πολλές περιοδείες αντί να δουλεύουμε απλώς σε κλαμπ της πόλης. Και μου έδωσε την ευκαιρία να συνέσω πολλή μουσική γι αυτό το ασυνήθιστο συγκρότημα, που είχε όμποε, τάμπλα για κρουστά, κι εγώ έπαιζα κλασική κιθάρα, και δεν υπήρχε πιάνο αλλά τσέλλο – ήταν πολύ ενδιαφέρον γκρουπ για να γράψεις γι αυτούς., και το απόλαυσα πραγματικά. Κι οι τέσσερίς μας αποκτήσαμε τέτοια δεξιοτεχνία στο να παίζουμε μαζί, που τελικά φύγαμε μετά από ένα χρόνοι και φτιάξαμε το δικό μας συγκρότημα, τους Αυτό το χρωστάμε στον Paul Winter λοιπόν. Εκείνη την εποχή οι πάντες έπαιζαν στη Νέα Υόρκη, ήταν ένα εκπληκτικό μείγμα από μουσικές. Θυμάμαι να πηγαίνω στο σπίτι του Wayne Shorter πριν φτιάξει τους Weather Report, και να παίζουμε τις συνθέσεις μας ο ένας στον άλλο και να κάνουμε jam sessions και με πολλούς μουσικούς από την Ευρώπη – τον Dave Holland,  τον Jan Hammer και τον John McLaughlin των Mahavishnu. Η τζαζ άλλαζε, κι εμείς βοηθούσαμε να αλλάξει.Ήταν μια από τις χρυσές εποχές της Νέας Υόρκης.

Πρέπει να είναι συναρπαστικό να είσαι εκεί τη στιγμή που η μουσική αλλάζει. Ναι, πράγματι ήμουν. Κι ήταν όλοι πολύ γενναιόδωροι, οι μουσικοί ήταν ενθουσιασμένοι με αυτό που συνέβαινε. Η ένταση κι ο ανταγωνισμός από την εποχή του be bop δεν υπήρχε πια – εντάξει, ανταγωνισμός υπήρχε γιατί έπρεπε να είναι πολύ καλός για να σου ζητήσουν να παίζεις. Όμως όλοι έπαιζαν με όλους, υπήρχαν πολλές παράλληλες διασταυρώσεις.

Από τα πολλά μουσικά σας επιτεύγματα, υπάρχει ένα ξεχωριστό: ότι υπάρχουν δύο κρατήρες στη Σελήνη που έχουν πάρει το όνομά τους από δικές σας συνθέσεις! Icarus και Ghost Beads! Ναι, είναι από την εποχή των Paul Winter’s Consort. Αυτό που συνέβη, είναι ότι ο Joe Allen, ένας από τους αστροναύτες στο Χιούστον, ήταν κουνιάδος του  David Darling, του τσελίστα του γκρουπ! Εκείνος λοιπόν είχε αυτές τις ηχογραφήσεις στο Χιούστον πριν από αυτή την αποστολή στη Σελήνη, και τις είχε γράψει σε κασέτα και την άκουγαν, και τους άρεσαν ιδιαίτερα αυτά τα δύο κομμάτια μου. Νομίζω μάλιστα πως τα άκουγαν στη διαδρομή για το φεγγάρι! Δεν ξέρω μάλιστα αν έφεραν πίσω την κασέτα, ή αν αυτή έμεινε στο φεγγάρι! Πάντως όταν η NASA έπρεπε να βρει όνόματα για όλους αυτούς τους κρατήρες, διάλεξαν κι αυτούς τους δύο τίτλους μου. Η NASA μού έστειλε μάλιστα ένα χάρτη των κρατήρω του φεγγαριού, όπου υπήρχαν κι αυτοί οι δύο τίτλοι μου:  Icarus και Ghost Beads. Με τις αντίστοιχες φωτογραφίες, ήταν υπέροχο! Έτσι συνέβη λοιπόν…

Κι εκτός από αυτό, από μια πολύ μεγάλη και παραγωγική καριέρα, ποια από τα επιτευγματά σας θεωρείτε σημαντικότερα; Είναι δύσκολο να πω, δεν θα μιλούσα για επιτεύγματα. Ως επίτευγμα βλέπω μόνο ότι ακόμα μπορώ και συνθέτω, και ότι παίζω τόσο καλά επί τόσο καιρό. Δεν υπάρχει όμως κάποιο συγεκριμένο επίτευγμα που να θυμάμαι να αναφέρω. Πολλά υπέροχα πράγματα έχουν συμβεί, και το σπουδαιότερο είναι που μπορώ να παίζω με τους ίδιους ανθρώπους για τόσο πολύ καιρό και να το βρίσκω ακόμα συναρπαστικό. Αυτό νομίζω πως είναι το επίτευγμα που με κάνει πιο ευτυχή. Κι ότι με ενθουσιάζει ακόμα να γράφω και να παίζω.

Μιας κι οι Oregon επιστρέφουν στην Αθήνα, θα ήθελα να θυμηθούμε μαζί τον Collin Walcott, και για τους νεώτερους που ίσως δεν γνωρίζουν το έργο του. Ο Collin ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος. Δεν ξέρω πώς να τον περιγράψω… Ήταν μια πολύ σταθερή προσωπικότητα, και ιδιοφυής μουσικός. Εφηύρε νέους τρόπους να προσεγγίσουμε τη μουσική, γιατί γι αυτόν πάντα η μουσική ερχόταν πρώτη. Λειτουργούσε σαν ζωγράφος. Τα κομμάτια των κρουστών με τον τρόπο που τα έπαιζε, έβγαζαν έναν ήχο από όλα τα αντικείμενα ή τα όργανα που χρησιμοποιούσε που ήταν ο καλύτερος που ήταν δυνατόν. Είχε αυτή την ικανότητα. Και σε κάποια ντουέτα που κάναμε όπου έπαιζε πιάνο, το άγγιγμά του ήταν μοναδικό. Ήταν ασυνήθιστος μουσικός, εφευρετικός, ευαίσθητος  και αυθεντικός. Κι ήταν η πιο σταθερή προσωπικότητα στο συγκρότημα. Είναι απίστευτο το πώς μπορέσαμε να συνεχίσουμε μετά το θάνατό του. Δεν ξέραμε αν θα μπορούσαμε να το κάνουμε, αλλά η μουσική εξακολουθούσε να είναι αρκετά ισχυρή ώστε να μας κάνει να μη σταματήσουμε. Όταν όμως ξανακούω τις παλιές ηχογραφήσεις, ακόμα εκπλήσσομαι από τα πράγματα που μπορούσε να κάνει και τη μαγεία που έφερνε σε όλα. Ακόμα όταν βρίσκομαι στη Νέα Υόρκη βλέπω τη γυναίκα του και την υπέροχη κόρη του, που ήταν μόλις τεσσάρων ετών όταν σκοτώθηκε. Είμαστε ακόμα πολύ κοντά. Ο Collin είναι απλά ανατικατάστατος. Δεν υπάρχει τρόπος να αντικατασταθεί κανείς, αλλά ο Collin ήταν αληθινά ξεχωριστός.