Τη Δευτέρα 5 Οκτωβρίου υπεγράφη στην Ατλάντα η Trans-Pacific Partnership (TPP), μια η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ 12 χωρών ανάμεσα στις οποίες βρίσκονται η ΗΠΑ, η Ιαπωνία και μερικές ακόμα που βρέχονται από τον Ειρηνικό. Αυτή είναι η είδηση, όλα καλά μέχρι εδώ. Ως προς τι ακριβώς όμως τα βρήκαν οι συνυπογράφοντες, προκαλώντας τη δημιουργία παγκόσμιου κινήματος, ξεσηκώνοντας πογκρόμ αρνητικών σχολίων από τον διεθνή τύπο και κάνοντας τους «Γιατρούς Χωρίς Σύνορα» να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους μέσω σχετικής ανακοίνωσης;
Αρχικά, δεν πρόκειται περί παρθενογένεσης. Τέτοιου είδους υπογραφές έχουν υπάρξει στο παρελθόν και μεταξύ άλλων χωρών, η μία εκ των οποίων (TPPI) έχει συγκεντρώσει άλλες τρεις εκατομμύρια υπογραφές πολιτών εναντίον της. Με το σύνθημα «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη», η 18η Απριλίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Δράσης κατά τους, ενώ από τις 10 έως τις 17 Οκτωβρίου 2015 θα πραγματοποιηθούν μαζικές διαδηλώσεις σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική ενάντιων των συμφωνιών που χαρακτηρίζονται ως «ληστρικές» απέναντι στους καταναλωτές και τους εργαζόμενους, απέναντι στην οικολογία και στη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα των κοινωνικών αγαθών.
Έπειτα από πέντε χρόνια διαβουλεύσεων, η συνέντευξη τύπου για τη συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Αυστραλίας, του Καναδά, του Μεξικού, του Μπρουνέι, της Μαλαισίας, της Σιγκαπούρης, του Περού, της Νέας Ζηλανδίας, της Χιλής και του Βιετνάμ πραγματοποιείται με καθυστέρηση 17 ωρών, προκαλώντας ερωτηματικά για τις διαφωνίες που υπήρξαν μέχρι τελευταία στιγμή. Εν τέλει, η διατλαντική συμφωνία που θα επηρεάσει το 40% της παγκόσμιας οικονομίας μειώνοντας τους εμπορικούς δασμούς από την εξαγωγή ρυζιού μέχρι αυτοκινήτων, είναι πλέον γεγονός.
Οι φαρμακοβιομηχανίες δεν εξαιρούνται από τους σκιώδεις μέχρι στιγμής όρους της συνεργασίας των δύο πλευρών του ωκεανού. Ο Ροχίτ Μαλπάνι, Διευθυντής Πολιτικής και ενεργός υποστηρικτής στη μόνιμη εκστρατεία των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» για την πρόσβαση στα φάρμακα εξηγεί στην Popaganda γιατί η ΤΡΡ αποτελεί ένα επικίνδυνο βήμα προς τα πίσω σε ο,τι αφορά στην πρόσβαση στα φάρμακα, καθιερώνοντας πολιτικές που προωθούν υψηλές τιμές και υπονομεύοντας υπάρχουσες δικλείδες ασφαλείας για τη δημόσια υγεία.
Γιατί θα αυξηθούν οι τιμές των φαρμάκων: «Η ΤPP καθιερώνει μία σειρά νέων νομικών υποχρεώσεων στις εμπλεκόμενες χώρες που θα επιμηκύνουν, ενδυναμώσουν, επεκτείνουν τα μονοπωλιακά πνευματικά δικαιώματα των φαρμακευτικών εταιριών που δεν επιτρέπουν τη δημιουργία συνθηκών ανταγωνισμού στην αγορά. Αυτό θα επιτρέψει στις φαρμακευτικές εταιρίες να διατηρούν τις τιμές των φαρμάκων σε υψηλά επίπεδα για περισσότερα χρόνια.
Τοποθετεί ακόμη πιο χαμηλά τον πήχη για την κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων, κάτι που θα διευκολύνει την απόδοση πατεντών χαμηλής ποιότητας σε υπάρχοντα φάρμακα, ακόμα και όταν οι μετατροπές αυτές δεν προσφέρουν κανένα θεραπευτικό όφελος στους ασθενείς. Έτσι, οι εταιρίες μπορούν να εμποδίζουν τη μείωση των τιμών στα εν λόγω φάρμακα πέραν της ισχύος της αρχικής πατέντας που διαρκεί 20 έτη.
Μία από τις νέες διατάξεις που επιβάλει η συμφωνία εμποδίζει τις ρυθμιστικές αρχές που αξιολογούν την καταλληλότητα των γενοσήμων φαρμάκων, από το να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες κλινικών δοκιμών που αφορούν στα “ομοειδή φάρμακα”. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα γενόσημα των φαρμάκων αυτών να μην μπορούν να κυκλοφορήσουν στην αγορά στα οποία περιλαμβάνονται εμβόλια και αγωγές κατά του καρκίνου ή της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Η νέα διάταξη ονομάζεται “αποκλειστικότητα αγοράς” και ενισχύει το υπάρχον μονοπώλιο που αποτρέπει την παραγωγή γενοσήμων και μετά το πέρας της εικοσαετούς ισχύος μιας πατέντας. Η διάταξη αυτή δεν απαιτείται από τους υπάρχοντες διεθνείς εμπορικούς κανονισμούς ενώ ο ΟΗΕ και ο Παγκόσμιοq Οργανισμός Υγείας τοποθετούνται κατά της αποκλειστικότητας στις αναπτυσσόμενες χώρες».
Υπάρχουν πολλά στοιχεία που υποδεικνύουν τον αντίκτυπο της περιοριστικής προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Μία σχετική έρευνα διαπίστωσε ότι το 2007 στην Ιορδανία, από τα 103 φάρμακα που εισήχθησαν στην αγορά, τουλάχιστον το 79% δεν συνοδεύονταν από αντίστοιχα γενόσημα, ως αποτέλεσμα της “αποκλειστικότητας αγοράς”. Η έρευνα αυτή διαπίστωσε ότι τα ίδια φάρμακα ήταν έως και 800% ακριβότερα από ότι στη γειτονική Αίγυπτο, εξαιτίας της ίδιας πρακτικής. Το 2010 διαπιστώθηκε ότι από τη στιγμή που η Γουατεμάλα καθιέρωσε την αποκλειστικότητα, οι τιμές σε ορισμένα φάρμακα αυξήθηκαν έως και κατά 846%, παρά το γεγονός ότι για τα περισσότερα από αυτά είχε λήξει η ισχύ της πατέντας τους».
Ποιες είναι οι επιπτώσεις που θα βιώσουν οι ασθενείς, τόσο των συμβαλλόμενων χωρών όσο και αυτών που δεν συμμετέχουν στην εν λόγω συμφωνία: «Η ΤΡΡ θα περιορίσει την πρόσβαση στα φάρμακα για πάνω από 800 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στις 12 συμβαλλόμενες χώρες, σε εκείνες που μπορεί να ενταχθούν στο Σύμφωνο στο μέλλον, καθώς και σε αυτές που βρίσκονται εκτός του. Κατακερματίζοντας την αγορά γενοσήμων μειώνει ουσιαστικά τα οφέλη από τις οικονομίες κλίμακας για τους παραγωγούς φαρμάκων, ενώ παράλληλα δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο καθώς οι ΗΠΑ έχουν ανακοινώσει ότι θα αποτελέσει μοντέλο για μελλοντικές αντίστοιχες συμφωνίες.
Αντί λοιπόν να προωθούν καταστροφικές πολιτικές που απειλούν την πρόσβαση σε σωτήρια φάρμακα, οι κυβερνήσεις οφείλουν να αναζητούν στρατηγικές που προωθούν την καινοτομία με γνώμονα τον ασθενή, με τρόπους που δεν απαιτούν επώδυνους συμβιβασμούς στην πρόσβαση των φαρμάκων που οι ασθενείς σε όλο τον κόσμο έχουν σήμερα ανάγκη».
