Ένα από τα μεγάλα ερωτήματα της εποχής, αλλά και της δουλειάς ενός δημοσιογράφου έχει να κάνει με τα όρια εκείνα που τον κάνουν να ξεχωρίζει από άλλους κλάδους. Λίγο η φύση του επαγγέλματος, λίγο οι νέες τεχνολογίες, που τρέχουν και δεν τις φτάνουμε, συναντάμε πλέον τεράστιο κατακερματισμό. Ήδη εδώ και πάρα πολλά χρόνια, διαχωρίστηκε ο ρόλος του δημοσιογράφου από εκείνον του φωτογράφου. Τώρα, με την ευημερία των διάφορων blog, όπου ο καθένας ανώνυμα ή επώνυμα υπογράφει κείμενα, αρχίζει να “θολώνει” η γραμμή ανάμεσα στο δημοσιογράφο και τον blogger. Προσφάτως, και αφού είχαν επέλθει εκατοντάδες δικαστικές διαμάχες επί του θέματος στην Αμερική, δόθηκε λύση. Κυρίες και κύριοι, οι blogger είναι δημοσιογράφοι και με τη βούλα.
Χαρακτηριστικές υποθέσεις στην ιστορία ήταν των New York Times με το Sullivan εν έτει 1964, που το Ανώτατο Δικαστήριο είχε αποφανθεί ότι: Δημόσια πρόσωπα μπορούν να ασκήσουν μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση μόνο αν διαδίδονται πληροφορίες με κακόβουλη πρόθεση. Αν λάβουμε υπόψη μας την υπόθεση Gertz του 1974, που προβλέπει περιπτώσεις δυσφήμισης εναντίον ιδιωτών ακόμη κι αν οι πληροφορίες εκδίδονται από αμέλεια. Και οι δυο κλασικές υποθέσεις από τα αμερικανικά νομικά χρονικά, μας διδάσκουν και μας καταδεικνύουν ένα πολύ συγκεκριμένο πρόβλημα που αφορά τους δημοσιογράφους. Εύλογα, το ακόλουθο ερώτημα είναι επίσης συγκεκριμένο: Αν ένας blogger δημοσιεύσει τέτοιες πληροφορίες ποιος νόμος είναι αυτός που θα τον “περιορίζει”; Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να λογαριάζεται ως δημοσιογράφος. Αυτή η “γκρίζα περιοχή” είναι που δημιουργεί αυτομάτως τα προβλήματα στο θέμα.
Το ίδιο το Ανώτατο Δικαστήριο έχει τονίσει στο παρελθόν πώς “χρησιμοποιώντας την Πρώτη Διακήρυξη του Συντάγματος, ο διαχωρισμός ανάμεσα στον Τύπο και τους υπόλοιπους φορείς της πληροφορίας είναι εξαιρετικά δύσκολος, σχεδόν αδύνατος. Κυρίως χάρη στην ανάπτυξη του Ίντερνετ και την επακόλουθη παρακμή των έντυπων και τηλεοπτικών μέσων, η γραμμή αυτή είναι ακόμη πιο θολή ανάμεσα σε εκείνους που εργάζονται στα μέσα και εκείνους που σχολιάζουν πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα¨. Για να γίνει πιο ξεκάθαρο λοιπόν το τοπίο, όλοι θα είναι δημοσιογράφοι, αρκεί να διαθέτουν υπολογιστή και σύνδεση στο Ίντερνετ. Είδωμεν.
Γιάννης Παντελάκης: Στο τέλος το κοινό αποφασίζει
Oι bloggers είναι δημοσιογράφοι, είπε ένα Αμερικάνικο δικαστήριο. Και καλά έκανε. Οι άνθρωποι πίσω από τα blogs, κάνουν ο,τι περίπου κάνουν και οι δημοσιογράφοι. Αναρτούν ειδήσεις και πληροφορίες, σχολιάζουν, κάνουν κριτική, αναδεικνύουν θέματα και καταστάσεις. Άρα, ως δημοσιογράφοι, οι bloggers, έχουν και το δικαίωμα του απόρρητου για τις πηγές των πληροφοριών που μεταφέρουν. Έχουν και τον κίνδυνο επιβολής ποινών αν συκοφαντήσουν κάποιον, όμως. Αλλά τον ίδιο κίνδυνο έχουν και οι δημοσιογράφοι. Ας προσέχουν. Και οι μεν και οι δε. Όλα αυτά που μοιάζουν περίπου αυτονόητα στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο, δεν είναι απαραίτητα το ίδιο αυτονόητα και για μας. Το φαινόμενο των bloggers, ιδιαίτερα οι δημοσιογράφοι το είδαμε (και μάλλον κάποιοι το βλέπουν ακόμα) επιφυλακτικά. Δεν ξέρω αν είναι μόνο ενός είδους συντεχνιασμός αυτός που μας οδηγεί σ αυτή την αντίληψη. Ίσως να είναι και κάτι παραπάνω. Η μεγάλη ιδέα που έχουμε γι αυτό που κάνουμε. Και μια τέτοια “ιδέα”, δεν μπορούμε να την μοιραζόμαστε με κάθε ένα, ο οποίος πιάνει ένα πληκτρολόγιο. Προς Θεού. Μοιάζει με εκείνους που επιμένουν στα κλειστά επαγγέλματα. Λάθος. Τα πράγματα (θα έπρεπε να) είναι πολύ πιο απλά. Η δύναμη ενός blogger και ενός δημοσιογράφου, μετριούνται. Από αυτούς στους οποίους απευθύνονται. Αυτοί θα κρίνουν χρήσιμους και μη. Αυτοί θα επιλέξουν τους αναγκαίους για την πληροφόρηση ή σχολιασμό που θέλουν. Στη χώρα μας, bloggers βρίσκεις πολλούς. Και αν σου περισσεύουν οι ώρες, βρίσκεις και διαμάντια ανάμεσά τους. Όπως και κάρβουνα. Τα τελευταία έχουν πάρει τον χαρακτήρα εκβιαστών. Αλλά αυτά τα κάρβουνα (όπως και τα διαμάντια), τα βρίσκεις και στη συμβατική δημοσιογραφία. Πάντως, ένας μικρός πρόχειρος απολογισμός που κάνω τώρα με τον νου, με κάνει να πιστεύω πως τα τελευταία χρόνια, πιο ενδιαφέροντα πράγματα έχω διαβάσει στα blogs παρά στην συμβατική δημοσιογραφία. Την συγκλονιστική μαρτυρία της Αμαλίας Καλυβίνου στο προσωπικό της blog, την διάβασα. Ίσως να υπερβάλλω βέβαια. Και να είμαι αυστηρός με το επάγγελμα μου. Αλλά μάλλον αυτό οφείλεται στο ότι δεν έχω και την καλύτερη άποψη γι αυτό.
Ο Γιάννης Παντελάκης είναι Διεyθυντής Σύνταξης στην Εφημερίδα των Συντακτών και αρθρογράφος στο Protagon.gr
[yop_poll id=”5″]
Στην επόμενη σελίδα Niemands Rose και Πάσχος Μανδραβέλης
