Άστεγος έξω από τη δημόσια βιβλιοθήκη του Σαν Φρανσίσκο.
Η Λέα Εσγκέρα, κοινωνική λειτουργός από το Σαν Φρανσίσκο, ξεκινά πάντοτε την ημέρα της περπατώντας ανάμεσα στους διαδρόμους της δημόσιας βιβλιοθήκης Main Library. Ψάχνει για άστεγους που χρειάζονται τη βοήθειά της. Είναι η πρώτη κοινωνική λειτουργός που από το 2009 αποφάσισε να παράσχει κοινωνικές υπηρεσίες και προγράμματα στήριξης σε όσο το δυνατόν περισσότερους άστεγους της πόλης.
Εκείνη την ημέρα, η κ. Εσγκέρα ψάχνει τον Τζον, ο οποίος πάσχει από κατάθλιψη και χρειάζεται ψυχική υποστήριξη και στέγη. Θέλει να του πει πως βρήκε μία σειρά από συσσίτια στα οποία μπορεί να τρώει καθημερινά και ότι του έχει κλείσει ένα ραντεβού με ψυχίατρο, ο οποίος θα τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει την κατάθλιψή του.
Ο Τζον είναι ένας από τους 7.000 άστεγους του Σαν Φρανσίσκο. Εκατοντάδες από αυτούς βρίσκουν καθημερινά στέγη στη βιβλιοθήκη, η οποία λειτουργεί ως καταφύγιο ενάντια στο κρύο και τη βροχή.
Σύμφωνα με σχετική έρευνα, το 67% των αστέγων της πόλης αντιμετωπίζει μακροχρόνια προβλήματα υγείας, από τον HIV/AIDS έως τη σχιζοφρένεια και την κατάθλιψη. Σύμφωνα με την κ. Εσγκέρα, πολλοί είναι οι άστεγοι που έρχονται στη βιβλιοθήκη και μιλούν στον εαυτό τους ή τρέχουν πέρα-δώθε ανάμεσα στους διαδρόμους. Κάπως έτσι γνώρισε τον Χένρι πριν από επτά χρόνια.
Μετά τον ξαφνικό θάνατο του γιου του, ο Χένρι έπεσε σε κατάθλιψη και έγινε αλκοολικός, στην προσπάθειά του να απαλύνει τον πόνο του. Έχασε τη δουλειά του και πέρασε εννέα μήνες στους δρόμους, πριν συναντήσει την κ. Εσγκέρα και ξεκινήσει την προσπάθεια για να επαναφέρει τη ζωή του σε μία κανονικότητα.
Με κατάλληλη βοήθεια, ο Χένρι βρήκε σπίτι και έλαβε ιατρική μέριμνα. Τώρα εργάζεται στην υπηρεσία HASA (Health and Safety Associate) και βοηθάει άλλους άστεγους να βρουν στέγη και ό,τι άλλο χρειάζονται για να σταθούν εκ νέου στα πόδια τους. «Οι άστεγοι νιώθουν ασφαλείς όταν συζητούν μαζί μου, γιατί τους λέω ότι και εγώ έχω βρεθεί στη θέση τους», λέει ο Χένρι. «Νιώθω πραγματική συμπόνια όταν προσπαθώ να βοηθήσω αυτούς τους ανθρώπους. Η σχέση μας πηγαίνει πολύ καλά γιατί καταλαβαίνουν ότι δεν προσποιούμαι και έτσι νιώθουν άνετα να μου μιλούν ανοιχτά».
Όπως αναφέρει η κ. Εσγκέρα, το πρόγραμμα της Main Library, στο οποίο συμμετέχουν πολλοί άνθρωποι που πέρασαν κάποια περίοδο της ζωής τους στο δρόμο, βοηθάει στη διάλυση των στερεοτύπων γύρω από τους άστεγους. Η ίδια έχει βοηθήσει άστεγους που κάποτε είχαν μία φυσιολογική ζωή: ήταν πρώην ιδιοκτήτες εστιατορίων, γιατροί, ή άνθρωποι της τρίτης ηλικίας που ξαφνικά έμειναν μόνοι τους και αβοήθητοι.
Πέρα από τη βοήθεια που προσφέρει, το παράδειγμα της βιβλιοθήκης του Σαν Φρανσίσκο έδωσε ώθηση σε μία νέα τάση αλληλεγγύης προς τους άστεγους. Σήμερα υπάρχουν στις ΗΠΑ 24 δημόσιες βιβλιοθήκες που έχουν ακολουθήσει το παράδειγμα της Main Library. «Αυτά τα προγράμματα εξανθρωπίζουν το φαινόμενο της έλλειψης στέγασης μέσω της βιβλιοθήκης», αναφέρει η κ. Εσγκέρα. «Η βιβλιοθήκη γίνεται το καταφύγιο για πολλούς άστεγους και το πρόγραμμά μας τους βοηθάει να νιώσουν ξανά ασφαλείς».
To στεγαστικό αποτελεί ένα οξύ κοινωνικό ζήτημα όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ευρώπη. Και μία από τις αιτίες του φαίνεται να είναι η σκανδαλώδης ανισότητα μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Πράγματι, την ώρα που εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν άστεγοι στις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, περισσότερα από 11 εκατομμύρια σπίτια στη Γηραιά Ήπειρο παραμένουν ακατοίκητα. Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται η Guardian, ο αριθμός των ακατοίκητων σπιτιών στην Ισπανία ανέρχεται σε 3,4 εκατομμύρια, στη Γαλλία σε 2,4 εκατομμύρια, στην Ιταλία σε 2-2,7 εκατομμύρια. Ο αριθμός των ακατοίκητων οικιών στην Ελλάδα ανέρχεται σε 300.000, αριθμός ιδιαίτερα υψηλός αν λάβει κανείς υπόψη την αναλογία του πληθυσμού της χώρας σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Ο αριθμός των ακατοίκητων σπιτιών σε ευρωπαϊκές χώρες (Πηγή: Guardian).
Όπως αναφέρει ο Φρικ Σπίνεγουιν, επικεφαλής της FEANTSA, πανευρωπαϊκής οργάνωσης για τη στήριξη των αστέγων, είναι προκλητικό να επιτρέπεται τόσα σπίτια να παραμένουν άδεια, την ώρα που υπάρχουν άνθρωποι στο δρόμο. «Θα χρειαζόμασταν μόλις τα μισά από αυτά για να βάλουμε τέλος στο φαινόμενο των αστέγων. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να κάνουν κάτι το συντομότερο δυνατόν για να θέσουν στη διάθεση της αγοράς ακατοίκητα σπίτια. Το πρόβλημα της στέγασης γίνεται όλο και πιο σύνθετο σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο καλύτερος τρόπος να λυθεί είναι να δοθούν στην αγορά άδεια σπίτια».
Για τη σύνταξη του άρθρου χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από κείμενα του CityLab και της Guardian.
