Νίκη Σωτηροπούλου (Digital Marketing Consultant, Καθηγήτρια Ψηφιακής Επικοινωνίας στον ΑΚΤΟ)
Είχα την τύχη να μπω στο χώρο του ψηφιακού marketing, πριν ακόμα υπάρχουν τα social media. Θυμάμαι, μάλιστα, ότι κάναμε παρουσίασεις στις οποίες προσπαθούσαμε να πείσουμε τους πελάτες να διαφημιστούν μέσω διαδικτύου. Με την έλευση των social media, αρχικά προσπαθήσαμε να πείσουμε τα brand πόσο αυτό θα βοηθούσε την επικοινωνία τους. Όταν φτάσαμε τελικά στο σημείο που οι πελάτες συνειδητοποίησαν την αξία του facebook (και των άλλων μέσων κοινωνικής δικτύωσης) για την συνολική τους επικοινωνία, υπήρχε ένα τεράστιο κενό. Η παραδοσιακή διαφημιστική δε μπορούσε και ίσως δεν ήξερε να εξυπηρετήσει τους πελάτες και είχαν αναδειχτεί διάφοροι που κουβαλούσαν διάφορους τίτλους, όπως π.χ. Social Media Expert, Social Media Strategist, Social Media Guru και ούτω καθεξής. Οι πελάτες ήταν μπερδεμένοι και το ίδιο το σύστημα της διαφήμισης που δεν ήξερε που να απευθυνθεί για να έχει αποτελέσματα. Το κακό δεν ήταν τόσο πολύ με τους ανθρώπους που παρουσιάζονταν ως experts έχοντας ως εμπειρία ουσιαστική μόνο την περιαστασιακή ενασχόληση τους (διαβάζοντας social media examiner και άλλες πηγές γνώσης για το αντικείμενο), αλλά κυρίως με τους πελάτες που δεν είχαν ξεκάθαρους στόχους επικοινωνίας (υπήρχαν πελάτες που το μόνο brief που έδιναν ήταν «θέλω να κάνουμε και εμείς λίγο facebook»). Σήμερα, θεωρώ πως το τοπίο έχει ξεκαθαρίσει και οι πελάτες έχουν πλέον σαφή εικόνα για το πως θέλουν να είναι η ψηφιακή τους παρουσία. Δεν απορρίπτω τους «ειδικούς» διότι, ειδικά στα μαθήματα που κάνω, συναντώ άτομα με εξαιρετικό ταλέντο στη διαχείριση των κοινωνικών δικτύων, πολύ περισσότερο από ότι έχουν επαγγελματίες που είναι στο χώρο πολλά χρόνια. Επειδή το πλαίσιο των social media δεν είναι κάτι σταθερό, αλλά αλλάζει από ημέρα σε ημέρα, πρωταρχικός στόχος για τον πελάτη είναι να εμπιστεύεται το συνεργάτη του (διαφημιστική ή επαγγελματία), να του θέτει ξεκάθαρους στόχους και να περιμένει αποτελέσματα. Οι τίτλοι δεν έχουν σημασία και τόσο, το τελικό αποτέλεσμα έχει. Όσον αφορά στους αυτοαποκαλούμενους experts, αυτό είναι σημείο των καιρών – αυτοί που αξίζουν πραγματικά θα μείνουν στο χώρο και θα κάνουν αξιόλογα πράγματα.
Βάιος Παπανάγνου (δημοσιογράφος)
Για τη γενιά του πατέρα μου ό,τι χειρότερο ήταν να πουλάς αέρα. Δεν θεωρούνταν καν δουλειές αυτές. Η ταμπέλα του αεριτζή, υποτιμητική και συγκαταβατική, κόλλαγε σε αυτούς που κινούνταν στις επαγγελματικές πιάτσες υπαινισσόμενοι κοινωνική επιρροή, πουλώντας αφανή δίκτυα επαφών, και κανείς δεν καταλάβαινε τι ακριβώς κάνανε στη ζωή τους. Οι σοβαροί άνθρωποι είχαν κανονικές δουλειές, από αυτές που λίγο πολύ υπήρχαν πάντα, πήγαιναν σε ένα γραφείο, ή σε ένα εργοστάσιο και στο τέλος της ημέρας είχαν κάτι χειροπιαστό να δείξουν ότι έκαναν. Και αυτή η ιδέα του μόχθου, και του να διαλέγεις μια δουλειά που θα την κάνεις για μια ζωή, δεν ήταν μόνο για την εργατική τάξη, αλλά και για την αστική. Είτε δούλευες τα χωράφια, είτε έγραφες συνταγές, είτε δίδασκες στο σχολείο, η ρουτίνα που ήξερες ότι διάλεξες για τις επόμενες δεκαετίες σου έδινε μια σταθερή ταυτότητα. Οι αεριτζήδες ήταν ασταθείς, το τυπικό παράδειγμα της παθογένειας που όλοι διαπίστωναν: «στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις».
Στα social media είσαι ό,τι δηλώσεις και αυτό είναι το νόημά τους. Είναι μηχανές κατασκευής ταυτότητας και όσο περισσότερο χρόνο αφιερώνεις στην κατασκευή της, τόσο περισσότερο λεπτομερής γίνεται. Οι δηλώσεις που κάνουμε μπορεί να έχουν σχέση με την πραγματική ζωή, μπορεί απλώς να παίρνουν μια αφορμή, έτσι κι αλλιώς πρόκειται για την performance μιας ταυτότητας. Ένας λέει «είμαι πολιτικός σχολιαστής, σχολιάζω όλη μέρα», άλλος λέει «ξέρω τα καινούργια πράγματα», μία λέει «ξέρω τη μόδα έχω και μπλογκ», η άλλη λέει «είμαι όμορφη πάρτε μια σέλφι», ένας κάνει τον τιμητή, μία κάνει την στενοχωρημένη, πάνω κάτω ό,τι γίνεται και στην κανονική ζωή, αλλά πιο ναρκισσιστικά γιατί επιβραβευόμαστε με likes. Ολη αυτή η δράση είναι συμβολική, αέρας, συμβαίνει πάνω σε ψηφιακά μέσα που κι αυτά έχουν συμβολική οικονομική αξία δισεκατομμυρίων Γιατί έτσι είναι οι οικονομίες μας στηριγμένες πάνω σε αξίες άυλες κι εμείς πλέον έτσι δουλεύουμε, πηδώντας από τη μία βιομηχανία στην άλλη μεταφέροντας δεξιότητες. Δημιουργούμε τις ταυτότητες μας συνέχεια προσαρτώντας ή ξεσκαρτάροντας, μπλέκοντας τη δουλειά με τη ζωή και το δείχνουμε στο Facebook.
Τώρα πια είμαστε όλοι αεριτζήδες, και προσωπικά μπορώ να το δεχθώ αν ο αέρας μένει όπως είναι και δεν μετασχηματίζεται σε λεφτά. Έχω πρόβλημα όμως με αυτούς που πληρώνονται ή δέχονται δώρα για να ποστάρουν και να αποθεώνουν προϊόντα, γιατί η συναλλαγή είναι κρυμμένη. Θεωρώ κυνικούς όσους ανατρέφουν προσωπικές κοινότητες για να τις πουλήσουν σε διαφημιζόμενους ή να διεκδικήσουν τηλεοπτικά συμβόλαια. Και όσοι ξεπλένουν ξεθυμασμένους διαπλεκόμενους στις χιπ ψηφιακές κολυμβήθρες είναι για φτύσιμο, πραγματικό ή άυλο.
