Η Κονίστρα ήταν το καλυμμένο με άμμο μέρος, μέσα στο οποίο αγωνίζονταν οι παλαιστές κατά την περίοδο της αρχαιότητας. Μεταφορικά, επικράτησε να χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό του πεδίου εκείνου, στο οποίο γίνεται ένας πολιτικός ή πνευματικός αγώνας. Τον τελευταίο μήνα, στη γλώσσα των κατοίκων του Θησείου και των Πετραλώνων έχει αποκτήσει μια τρίτη ερμηνεία, αφού ένα ένα κέντρο ψυχαγωγίας και άθλησης με αυτό το όνομα στη συμβολή των δρόμων Δημοφώντος και Κυμαίων έχει γίνει το επίκεντρο του αγώνα τους ενάντια στην εμπορευματοποίηση των δημοσίων χώρων. Μέσα από συνελεύσεις, πολιτιστικές δράσεις και εξορμήσεις για την ενημέρωση των πολιτών διεκδικούν μια ανοιχτή, μη ιδιωτική Κονίστρα καλώντας τους αρμόδιους δημοτικούς φορείς να αναλάβουν τις ευθύνες τους απέναντι στην δασώδη έκταση στην οποία ψυχαγωγήθηκαν γενιές και γενιές παιδιών από το 1923 μέχρι σήμερα.
Το Σάββατο 9 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Κονίστρα συνέλευση κατοίκων, φορέων και συλλογικοτήτων της περιοχής ανάμεσα σε ήχους από κούνιες που έτριζαν, μπάλες μπάσκετ στον αέρα και παιδικά κουβαδάκια αφημένα στη σέντρα. Την Πρωτομαγιά μάλιστα ο χώρος, που έχει εγκαταλειφθεί για πάνω από ενάμιση χρόνο καθώς βρίσκεται σε ασαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς, καθαρίστηκε από τους ίδιους. «Ένας δήμος Αθηναίων από άλλον πλανήτη» αναφωνεί κάποιος από το – συγκεντρωμένο στις κερκίδες – πλήθος, καθώς συζητούν πως κανένας εκπρόσωπος του δήμου δεν έχει παρευρεθεί σε κάποια από τις συγκεντρώσεις τους προκειμένου να αφουγκραστεί τα αιτήματά τους. Μια αγγελία δημοσιευμένη από τη ΜΚΟ «Εθνικό Συμβούλιο Ελληνίδων» -που εμφανίζεται ως ο διαχειριστής ή ιδιοκτήτης του χώρου- στην Χρυσή Ευκαιρία, ήταν η αφορμή για τη σύσταση της συνέλευσης και την άμεση κινητοποίηση των κατοίκων. Η Μαρία Κίτσου, δικηγόρος, είχε επισκεφτεί αυτοπροσώπως την ομοσπονδία γυναικείων σωματείων η οποία δημοσίευσε ακόμα και φωτογραφίες του κέντρου ψυχαγωγίας μέσω ενός μεσιτικού γραφείου στοχεύοντας στην ενοικίαση του σε ιδιώτη. «Το Σεπτέμβρη κάναμε συνάντηση μαζί τους, ήταν απόλυτες πως ο χώρος τους ανήκει αφού τον έχουν αποκτήσει με χρησικτησία. Η πρόεδρος τους είναι επίτιμη εισαγγελέας οπότε δεν υπήρχε κάποια παρανόηση στο τι λέγαμε μεταξύ μας. Στα σχέδια τους τότε ήταν είτε η δημιουργία ενός ιδιωτικού εκπαιδευτηρίου είτε η κατασκευή μιας ιδιωτικής παιδικής χαράς. Έχουμε θέσει το ζήτημα στο Δήμο, όπως έχουμε κάνει από το 2010 και με διάφορα ζητήματα που αφορούν τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος της περιοχής, η προηγούμενη εμπειρία δείχνει ότι αν περιμένουμε να μας απαντήσει δεν θα δούμε αποτελέσματα ποτέ».
Σε τηλεφωνική μας επικοινωνία με τη γραμματέα του Εθνικού Συμβουλίου Ελληνίδων, η γραμματέας Ελένη Αδάμ υποστηρίζει πως ουδέποτε ο χώρος υπήρξε δημόσιος έτσι ώστε να διεκδικείται από τους κατοίκους. «Ορισμένοι κάτοικοι νομίζουν πως ο χώρος είναι δικός τους, δεν υπήρξε όμως ποτέ δημόσιος. Επίσης, δεν έχουν στα χέρια τους έγγραφα από τεχνικά κλιμάκια, τα οποία αποδεικνύουν πως λόγω κατολισθήσεων ο χώρος είναι επικίνδυνος και πρέπει να παραμείνει κλειστός. Το 1932 η Κονίστρα παραχωρήθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας στο συμβούλιο μας προκειμένου να προχωρήσουμε σε δεντροφύτευση και συντήρησή του. Μερικά χρόνια αργότερα, ιδιώτες διεκδίκησαν τον χώρο δικαστικά, ωστόσο δεν ξέρουμε τι συνέβη και ο χώρος εξακολουθούσε να λειτουργεί από εμάς. Κάποτε υπήρχαν προπονητές στην Κονίστρα και πισίνα, ενώ κανένα παιδί δεν έμπαινε χωρίς τη συνοδεία κηδεμόνα και κανείς ενήλικος δεν είχε πρόσβαση στον χώρο αν δε συνόδευε κάποιον ανήλικο. Τίποτα από όλα αυτά δεν ισχύει πλέον από τη στιγμή που ο Δήμος δεν μπορεί να τα χρηματοδοτήσει. Κάνουμε έκκληση και μέσω της Popaganda σε όποιον έχει τη δυνατότητα να επενδύσει στο χώρο, να επικοινωνήσει μαζί μας, να τον ανακηρύξουμε ακόμα και ευεργέτη προκειμένου να παραμείνει ο χώρος ανοιχτός για τα παιδιά αφού τόσο εμείς, όσο ο Δήμος και οι κάτοικοι έχουμε κοινό στόχο».
Στη διαδικτυακή πλατφόρμα του προγράμματος «Διαύγεια», του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, υπάρχει διαθέσιμο έγγραφο σύμφωνα με το οποίο στις 10 Ιουλίου 2014 το συμβούλιο της 3ης δημοτικής κοινότητας αποφάσισε ομόφωνα στη συνεδρίασή του «την επίλυση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Κονίστρας». Η Ελπίδα Αλεβίζου συμμετέχει στην συνέλευση των κατοίκων Νέου Κόσμου – Κουκακίου και όπως λέει βάσει της προσωπικής της εμπειρίας θεσμικές αποφάσεις δεν υλοποιούνται αν δεν υπάρχει ένα κίνημα δυνατό που θα τις στηρίξει και θα πει μπροστά στις μπουλντόζες. «Γιατί να κρύψουμε πως ζούμε σε έναν καπιταλισμό που προωθεί την εμπορευματοποίηση; Εμποδίζοντας την καταπάτηση του δημοσίου χώρου και διεκδικώντας μια καλύτερη ποιότητα ζωής, δίνουμε παράδειγμα αγώνα στα παιδιά και στα εγγόνια μας, στους νεότερους που θα βρεθούν στην θέση μας. Τους ελεύθερους χώρους, ποιοι τους χαίρονται περισσότερο; Οι μη έχοντες, αυτοί που μένουν στα ισόγεια, εκείνοι που έξω από το σπίτι τους βλέπουν τους κάδους των σκουπιδιών. Αν πας στην παιδική χαρά στο Γκάζι θα πρέπει να πληρώσεις τον καφέ σου. Εδώ θα πάρεις καφέ από το σπίτι, θα φέρεις τον γείτονά σου για παρέα και θα παίξει το παιδί σου ελεύθερα. Αυτά τα πράγματα πρέπει να επιστρέψουν στις γειτονιές μας, δεν εφησυχάζουμε για κανέναν ελεύθερο χώρο, δεν εφησυχάζουμε για τίποτα». Παρότι ο πρόεδρος της 3ης δημοτικής κοινότητας Γιώργος Μωραϊτάκης δεν απάντησε ποτέ στα τηλεφωνήματά μας, προκειμένου να μας εξηγήσει γιατί τελικά η απόφαση της «Διαύγειας» δεν έφερε ουσιαστικά αποτελέσματα, ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΟΠΑΝΔΑ) του Δήμου -στον οποίο υπάγονται τα αθλητικά κέντρα και οι παιδικές χαρές- ισχυρίζεται πως δεν έχει καμιά δικαιοδοσία στην Κονίστρα από την στιγμή που η σύμβαση ορισμένου χρόνου με τη ΜΚΟ έχει λήξει από το 2009.
«Με τη δύναμη του κινήματος όλα είναι δυνατά», λέει ένας κάτοικος που παίρνει με τη σειρά του τον λόγο, φέρνοντας ως παράδειγμα επιτυχημένης αυτοδιαχείρισης το Πάρκο Ναυαρίνου και το Θέατρο Εμπρός. Ο Παναγιώτης Βωβός, μέλος του συντονιστικού των κατοίκων, θεωρεί πως η συνέλευση δεν πρέπει να αναλώνει υπερβολικό χρόνο αναζητώντας έγγραφα που θα τη δικαιώσουν νομικά. «Οι θεσμικές αποφάσεις και τα νομικά έγγραφα επηρεάζονται από το κοινό αίσθημα, από το πως αυτός ο χώρος έχει καταγραφεί στη συνείδηση της κοινωνίας. Πρέπει να καταλάβουν όλοι πως αν έρθουν εδώ ως επενδυτές, θα χάσουν. Υπάρχουν παραδείγματα του παρελθόντος, όπως η υπόθεση του κτήματος Δρακόπουλου που άνηκε στον Ερυθρό Σταυρό και οι κάτοικοι της επιτροπής Φιλοπάπποιυ κατάφεραν επί δημαρχίας Κακλαμάνη να εμποδίσουν την τσιμεντοποίησή του όταν έριξαν τον φράκτη και φυτέψαμε τον χώρο, έτσι ώστε να παραμείνει πάρκο. Το ίδιο συνέβη και με το πάρκο Πατησίων και Κύπρου γωνία που προοριζόταν για γκαράζ και τελικά κρατήθηκε ζωντανό με αυτοδιαχείριση των κατοίκων». Η περιφέρεια Αττικής εκπροσωπήθηκε στην συνέλευση από τον Αντιπεριφερειάρχη Οικονομικών Χρήστο Καραμάνο, ο οποίος δεσμεύτηκε πως μπορεί να συνάψει προγραμματική σύμβαση με το Δήμο προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η αναβάθμιση του χώρου έπειτα από γραπτό αίτημα των κατοίκων. «Σας το λέω καθαρά και δεσμεύομαι πως εφόσον χρειαστούν χρήματα, εμείς μπορούμε να τα διαθέσουμε, όχι όμως απευθείας σε εσάς. Τέτοιου είδους συμβάσεις έχουν υπογραφεί σε πάρα πολλές περιπτώσεις, ενισχύοντας τέτοιου είδους δράσεις που αλλάζουν την καθημερινότητα των πολιτών. Ως απλός πολίτης και εγώ έχω φέρει τον γιο μου να παίξει εδώ και δεν καταλαβαίνω τη λογική των παραχωρητηρίων. Αυτές οι τακτικές πρέπει να σταματήσουν, όλοι μας οφείλουμε να αναδείξουμε παρόμοιες υποθέσεις και να τις τελειώνουμε, φτιάχνοντας απλές νομοθετικές ρυθμίσεις που θα σταλούν στη βουλή. Με ενεργή παρουσία στους δρόμους και στα κινήματα πρέπει να λήξουμε υποθέσεις σαν αυτή, όταν δηλαδή περίεργα σωματεία με φεουδαρχικές λογικές διαχειρίζονται δημόσια γη».
Δεν είναι η πρώτη φορά όμως που οι κάτοικοι της περιοχής ζητούν από το Δήμο και το ελληνικό δημόσιο να παρέμβουν για την προάσπιση του δημόσιου χαρακτήρα της περιοχής. Ο Αποστόλης Σιαπάτης συμμετέχει στο σύλλογο γονέων και κηδεμόνων του 73ου Δημοτικού Σχολείου, ο χώρος του οποίου διεκδικείται από το τη ΓΕΧΑ (Πανελλήνιος ένωσις γονέων «Η χριστιανική αγωγή»). Παρότι οι γονείς έχουν βρεθεί επανειλημμένως με αντιδημάρχους διαφορετικών αρμοδιοτήτων τόσο για το ζήτημα του σχολείου όσο και για το θέμα της Κονίστρας, το μόνο που έχουν αποκομίσει είναι προθέσεις άνευ προσπαθειών κι έργων, όπως λέει. «Η παιδική χαρά παραμένει κλειστή εδώ και ενάμιση χρόνο με πρόφαση μιας κατολίσθηση στο γειτονικό σχολείο, ενώ στην πραγματικότητα έπεσαν μερικά χώματα από τις βροχές. Μετά το συμβάν υπήρξε τεχνική έκθεση η οποία έκανε λόγο για πιθανή επικινδυνότητα, ενώ ο μηχανικός που είχε έρθει για την αυτοψία, πρότεινε συγκεκριμένα μέτρα για την αποκατάσταση του χώρου, τα οποία όμως ο Δήμος δεν εφάρμοσε ποτέ. Η προγραμματική σύμβαση που υπογράφηκε επί δημαρχίας Έβερτ προέβλεπε πως ο δήμος αναλαμβάνει την απαραίτητη συντήρηση για τις μπασκέτες, τις κερκίδες, τους προβολείς φωτισμού και τα παιχνίδια της παιδικής χαράς. Όλα αυτά χτίστηκαν και συντηρήθηκαν με χρήματα των κατοίκων και δημοτών και γι’ αυτό το λόγο έχουμε έννομο συμφέρον να ξανανοίξουμε το πάρκο με ευθύνη του δήμου». Στον χώρο που πραγματοποιείτε η συνέλευση, παιδικές φωνές ακούγονται από την πλευρά με τα σκουριασμένα παιχνίδια και τα εγκαταλελειμμένα αποδυτήρια με τις χαλασμένες πόρτες και τα σπασμένα είδη υγιεινής. Στην ευρύτερη περιοχή λειτουργούν πέντε δημοτικά σχολεία και άλλα τόσα νηπιαγωγεία, την στιγμή που η έκταση οχτώ στρεμμάτων της Κονίστρας παραμένει κλειστή με ένα λουκέτο που απαγορεύει την είσοδο. «Τα παιδιά μπαίνουν έτσι κ αλλιώς από τις τρύπες τις περίφραξης και γι’ αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε μια υποτυπώδη καθαριότητα, βγάλαμε τα ξερόχορτα, πετάξαμε κάποια ξύλα και μερικά σπασμένα γυαλιά. Μάλιστα, βγάλαμε κάποιες φωτογραφίες με σκοπό να τις δείξουμε στο δημοτικό συμβούλιο. Αποδείχθηκε άλλη μια φορά ότι λέει σοφά ο λαός “από μικρό και από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια”. Όταν με ρώτησε ένα παιδί γιατί βγάζουμε φωτογραφίες και του εξήγησα, μου απάντησε πως αν δεν το φτιάξουν “είναι αναίσθητοι”».
Περισσότερες πληροφορίες για τις διεκδικήσεις, τις επερχόμενες δράσεις και τις εξελίξεις γύρω από το θέμα της Κονίστρας θα βρείτε εδώ.
