POP 14: Οι 10 +1 καλύτερες θεατρικές παραστάσεις του 2014

Πάει ο παλιός ο χρόνος. Και μαζί του περισσότερες από 400 παραστάσεις θα γίνουν ….παρελθόν. Θα ξεχαστούν; Θα γίνουν στάχτη; Κάποιες ναι, κάποιες άλλες -σίγουρα, οι λιγότερες – όχι. Οι λόγοι που θα επιζήσουν στο χρόνο είναι σύνθετοι, παρότι η ετυμηγορία είναι απλή. Δεν μπορούν να ξεχαστούν δουλειές που σε δόνησαν, σε τάραξαν ή σε εξαγρίωσαν. Το ίδιο ισχύει και για εκείνες που σε συγκίνησαν αληθινά. Δεν είναι δυνατόν να γίνουν στάχτη παραστάσεις που έσταζαν ερωτισμό και σε κατέκλυσαν με το σαρωτικό φλέγμα τους. Ανεξίτηλες είναι μοιραίο να μείνουν και όσες διακρίθηκαν για τις μεγάλες ερμηνείες τους. Όλες αυτές μαζί  ανήκουν με το σπαθί τους στην κατηγορία «παραστάσεις της χρονιάς». Και παρότι είναι εξαιρετικά ριψοκίνδυνο να επιλέγεις από 400 παραγωγές, το Popaganda ξεχωρίζει 11 αδιαφιλονίκητα θεατρικά ορόσημα για το 2014.

«Δεκαήμερο» του Βοκάκιου

Η πιο ερωτική (τόσα γυμνά σώματα σε όλων των μορφών τα κωμικά και αισθησιακά συμπλέγματα δεν είχαμε ξαναδεί  επί σκηνής!) και συγχρόνως εμπνευσμένη παράσταση  της χρονιάς είχε, ξανά μετά την «Γκόλφω», την υπογραφή του Νίκου Καραθάνου. Κι ωστόσο, η διασκευή στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, που στηρίχθηκε στο κινηματογραφικό κανόνα του Πιερ Πάολο Παζολίνι, πρωτίστως ήταν ένας ανεξάντλητος, μεθυστικός χείμαρρος ποίησης .

«Όλος ο ουρανός πάνω στη γη (Το σύνδρομο της Γουέντυ)» της Ανχέλικα Λίντελ

Ήταν η παράσταση που προκάλεσε κάμποσα εγκεφαλικά και επεισόδιο στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών και δίχασε όσο καμία άλλη το κοινό, επισκιάζοντας τα πάντα. Η προβοκατόρισσα Ισπανίδα δραματουργός, σκηνοθέτιδα και ηθοποιός σαν θηλυκός Ίγκι Ποπ, με εκρηκτική ενέργεια, έβρισε πίσω από ένα μικρόφωνο σε ντελίριο ανηλεώς όλες τις μανάδες του κόσμου και επιδόθηκε στον πιο αργόσυρτο σκηνικό αυνανισμό που έχει δει θεατής σε θέατρο.

«Εκτοπλάσματα» του Μίλτου Σαχτούρη

Στην πιο cult παράσταση της χρονιάς, σε σύλληψη και σκηνοθεσία Βασίλη Νούλα, ημίγυμνα κορίτσια, «ρημαγμένα φέρετρα», άφθονο κέτσαπ και αναφορές στα μυθικά b-movies του Μάριο Αρτζέντο συνέθεταν ένα ανορθόδοξο, προκλητικό «μνημείο» του μεταμοντέρνου. Στα συν ότι εκτυλισσόταν και στον ιδανικό τόπο του «εγκλήματος»: ένα διαμέρισμα -κατοικία των Εξαρχείων.

«Αέρας» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη 

Η πρώτη σκηνική συνάντηση της Ρένης Πιττακή με τη Ράνια Οικονομίδου, στο στυλιστικό θεατρικό κομψοτέχνημα του Χατζηγιαννίδη, παρήγαγε εκρηκτικές δόσεις θεατρικής ευωχίας, με αποήχους απ΄τον Μπέκετ, τον Ιονέσκο και την κλασική βρετανική κωμωδία. Ερμηνείες και σκηνοθεσία (της Σύλβιας Λιούλιου) για Όσκαρ (θέατρο «Πόλη»).

«4.48 Ψύχωση» της Σάρα Κέιν 

Στα χέρια της  Άντζελας Μπρούσκου το κύκνειο άσμα της Κέιν έγινε  εύφλεκτο, εύθραυστο και μεταλλικά σκληρό υλικό. Η Παρθενόπη Μπουζούρη έκανε μια από τις πιο δυνατές ερμηνείες της χρονιάς.

«Gagarin Way» του  Gregory Burke

Δεν ήταν μόνο ιδανικό το timing για την πανελλαδική πρώτη της απίθανης σκωτσέζικης θεατρικής εκδοχής του «Reservoir Dogs» (στο θέατρο Βασιλάκου). Ήταν και η ιδανική και καλοστημένη στην τελευταία λεπτομέρειά της (τόσο που να θυμίζει η σκηνή κινηματογραφικό πλατό) «απάντηση» στην τρομολαγνεία που αναβίωνε ξαφνικά μετά τη  δραπέτευση του Χριστόδουλου Ξηρού. Ο βραβευμένος με Αργυρό Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας Αλέξανδρος Αβρανάς έπεσε στην σκηνή σαν αλεξιπτωτιστής αλλά πρέπει να μείνει. Είναι έντιμος και δυνατός παίκτης.

 «Μεφίστο» του Κλάους Μαν (διασκευή Αριάν Μνουσκίν)

«Ήμασταν ένας λαός από ποιητές και πολεμιστές και καταλήξαμε μπακάληδες και ξεράσματα. Βλέπω την καταστροφή που έρχεται. Θα είναι πρωτοφανής. Σας λυπάμαι, παιδιά μου. Δεν θα τη ζήσετε τη ζωή σας. Θα σαπίσετε. Έχετε ήδη αρχίσει να σαπίζετε…». Η συναρπαστική, πυκνή και άκρως επεξεργασμένη «μετωπική» παράσταση του  Νίκου Μαστοράκη (παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου) ήρθε επίσης την κατάλληλη στιγμή να μας μιλήσει για την ηθική κατάπτωση, τον ρατσισμό και τον εκφασισμό μιας, θεωρητικώς, ανεκτικής και πολιτισμένης κοινωνίας. Κι είχε υπέροχο θίασο (Θάνος Τοκάκης, Κωνσταντίνα Τακάλου, Βίκυ Βολιώτη, Γιούλικα Σκαφιδά, Μαρία Ζορμπά, Χαρης Φραγκούλης, Νίκος Ψαρράς, Ενκε Φεζολάρι κ.ά.). 

«Τίρζα» του Αρνον Γκρούνμπεργκ

Το βραβευμένο ολλανδικό μυθιστόρημα με το ακατανόητο όνομα, ένας δυναμίτης στα θεμέλια της υποκρισίας του δυτικού κόσμου εξελίχτηκε, στο θέατρο «Ιλίσια» σε δυναμίτη και για τη σκηνή, χάρη στην έξοχη, νευρώδη, «ιπτάμενη» χορογραφία-διδασκαλία του Κώστα Φιλίππογλου και στους ιδανικούς ηθοποιούς (Στέλιος Μάινας, Αννα Μάσχα κ.ά.).

«Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε» του Λουίτζι Πιραντέλο

Ο Δημήτρης Καραντζάς, το παιδί θαύμα του ελληνικού θεάτρου, έστησε με άνεση βιρτουόζου, σαν να έπαιζε κουκλοθέατρο, μια άκρως εξωφρενική και πιραντελική πρόταση στην κεντρική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, ξεγυμνώνοντας με τους εξαιρετικούς ηθοποιούς- σπαστικές κούκλες (Ξένια Καλογεροπούλου, Μαρία Κεχαγιόγλου, Έμιλυ Κολιανδρή, Υβόννη Μαλτέζου, Μιχάλη Οικονόμου, Ελίνα Ρίζου κ.ά) την υστερία της ανθρώπινης ψυχής και το εύθραυστο της αλήθειας.

«Λίλιομ» του Φέρεντς Μόλναρ

Μια παράσταση να την πιεις στο ποτήρι. Σαρωτικό χιούμορ, μεταφυσική, υπερρεαλισμός και αυτό το βαθύ –μέχρι το θάνατο και μετά από αυτόν – συναίσθημα, που σήμερα μοιάζει μπανάλ, αλλά εδώ ισορροπεί στην κόψη του ξυραφιού χωρίς να γίνεται ούτε μία στιγμή μελό. Είχε μεγάλα κέφια φιλοτεχνώντας την τελευταία σκηνοθεσία του (και μαζί τη λαγαρή μετάφρασή της ) ο Θωμάς Μοσχόπουλος. Αλλά είχε επίσης έναν συναρπαστικό Λίλιομ (το Γιώργο Χρυσοστόμου) και μία αποκαλυπτική στα ημιτόνια Αννα Καλαϊτζίδου. Είναι δώρο για το κοινό οι μουσικές του Κορνήλιου Σελαμσή.

«Βάτραχοι» του Αριστοφάνη 

Αντίδοτο στον κανόνα της κακοποίησης και του εκχυδαϊσμού του αρχαίου κωμικού ήταν η άριστης αισθητικής πρόταση του Γιάννη Κακλέα και μία από τις δυο θερινές επιδαυρικές παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου. Οι  συνθέσεις του Σταύρου Γασπαράτου κάνουν τομή στο είδος και στροφή από τις συνήθεις πανηγυριώτικες μουσικές ιαχές, με τις οποίες ατυχώς είναι ταυτισμένη η αττική κωμωδία.