Λίγες ώρες πριν την συζήτηση με θέμα «Η Ιστορία του Πόνου» στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, ο εξειδικευμένος στον πόνο γιατρός αναισθησιολόγος Ευάγγελος Παναγιωτάκος μιλάει στη Popaganda για τη δημόσια παρουσία του πόνου τα τελευταία χρόνια και τον τρόπο που αυτή εκφράζεται. Ταυτόχρονα εξηγεί πως ο προσωπικός αριθμός του τηλεφώνου του βοηθάει τους ασθενείς του.
Ποια είναι η δημόσια παρουσία του πόνου τα τελευταία χρόνια και πως αυτή εκφράζεται στην καθημερινότητά μας; Πιστεύω ότι η ερώτηση σας αναφέρεται στον χρόνιο πόνο, τον πόνο που δεν έχει απολύτως καμία ωφελιμότητα. Η δημόσια παρουσία του είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Είναι ελάχιστες οι χώρες στην Ευρώπη που έχουν νομικά θεσπίσει το δικαίωμα στην θεραπεία του πόνου. Λίγες οι κοινωνίες που έχουν απεγκλωβιστεί από κοινωνικά ταμπού, θρησκευτικές προκαταλήψεις, ταξικές αντιλήψεις, πολιτισμικές δεσμεύσεις. Όσο περίεργο και αν ακούγεται η έκφραση του πόνου είναι κοινωνικό πρόβλημα και η θεραπεία του πολιτικά θεσπιζόμενο δικαίωμα. Και οι άντρες οι αληθινοί πονάνε, η γέννα είναι πιο ασφαλής όταν προχωράει χωρίς πόνο, οι γυναίκες έχουν δικαίωμα στην θεραπεία πριν μαγειρέψουν για την οικογένεια. Η έκφραση του πόνου εξαρτάται στην καθημερινότητα από το περιβάλλον μας και από τις προσδοκίες μας, αλλά ακόμη και όταν δεν εκφράζεται, αλλοιώνει κάθε πτυχή της ζωής μας. Περιορίζει την επαγγελματικές μας δυνατότητες, τις κοινωνικές μας σχέσεις, τις οικογενειακές μας ισορροπίες, τη σεξουαλική μας ικανότητα. Όλα αλλάζουν και η σιωπή δεν βοηθά.
Από που θεωρείτε ότι πηγάζει στην πλειοψηφία της η παρουσία του και ποιοι είναι οι καλύτεροι τρόποι αντιμετώπισης; Δύο είναι τα βασικά προβλήματα: το πέρασμα του χρόνου και ο σχεδιασμός του οργανισμού μας. Η πλειοψηφία του χρόνιου πόνου οφείλεται στο πέρασμα του χρόνου: οι αρθρώσεις μας αναλώνονται, η σπονδυλική στήλη αλλοιώνεται. Ο καρκίνος αφορά μόλις το 12% των ασθενών που πάσχουν από πόνο και ακόμη και αυτός σπάνια αφορά τις νεαρές ηλικίες. Δεν είμαστε κατασκευασμένοι για να ζούμε 50-60 -80 χρόνια. Το 1800 η προσδοκία ζωής στην Ευρώπη ήταν μόλις τα 35 χρόνια και ακόμη και σήμερα εκεί που τα εθνικά συστήματα υγείας είναι ανύπαρκτα, δεν ξεπερνάμε τα 60. Στην εξελικτική μας πορεία γνωρίσαμε μόνο τον οξύ πόνο που μας προστατεύει από τις απειλές του περιβάλλοντος. Τον χρόνιο πόνο μπορούμε μόνο να τον αντιμετωπίσουμε με τα τεχνητά μας μέσα, αυτά που διαθέτει η ιατρική. Σήμερα τα μέσα υπάρχουν, ο πόνος μπορεί να αντιμετωπιστεί. Υπάρχουν οι ειδικοί στην θεραπεία πόνου, συνήθως αναισθησιολόγοι που ακολούθησαν περαιτέρω εξειδίκευση στο αντικείμενο. Τέτοιες σχολές υπάρχουν σε ελάχιστα πανεπιστήμια της Ευρώπης, αυτό αποτελεί ακόμη ένα σοβαρό εμπόδιο στην πρόσβαση στη θεραπεία πόνου.
Πόσο διαφέρει η προσέγγιση της Ιατρικής στον πόνο που προέρχεται από παθολογικά αίτια σε σχέση με τον πόνο που προέρχεται από ψυχολογικά αίτια; Ο πόνος είναι προσωπική εμπειρία. Δεν υπάρχει το «ψυχοσωματικό πρόβλημα». Τα αίτια του πόνου δεν είναι πάντα διαγνώσιμα με τα σημερινά μας μέσα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο ασθενής λέει ψέματα ή ότι «φαντάζεται» τον πόνο. Έχετε ποτέ «φανταστεί» ένα πονοκέφαλο; Είναι αντιλήψεις που δεν υπάρχουν πια στην ιατρική. Ο ψυχικός μας κόσμος είναι μέρος της πραγματικότητας μας, επηρεάζει τα πάντα και στη σύγχρονη αντίληψη θεραπείας λαμβάνεται πάντα υπόψιν. Θα σας αναφέρω ένα απλό παράδειγμα: εξετάζω εκατοντάδες ασθενείς με χρόνιο πόνο κάθε χρόνο, όλοι τους φεύγουν από το ιατρείο ή από το νοσοκομείο με το προσωπικό μου αριθμό τηλεφώνου εκτός από την διάγνωση, την συνταγή και το πρόγραμμα θεραπείας. Συχνά λύνουμε τηλεφωνικά μικρά προβλήματα αποφεύγοντας καθυστερήσεις και ανούσιες επισκέψεις. Ελάχιστοι με έχουν ενοχλήσει άσκοπα. Είστε σίγουρη ότι δεν βοηθάει «ψυχικά» το τηλέφωνο μου;
Με την πάροδο των χρόνων πόσο έχουμε εξελιχθεί στην αντιμετώπιση του πόνου; Τα τελευταία 10 χρόνια έχουμε κάνει άλματα τόσο στην συνειδητοποίηση του πόνου όσο και στην θεραπεία του. Πέρα από τις εξελίξεις στα φάρμακα και στη σωστή τους χρήση, έχει γεννηθεί η επεμβατική θεραπεία πόνου: νέες τεχνολογίες επιτρέπουν μικρές και ασφαλείς επεμβάσεις που καταφέρνουν σε πολλές περιπτώσεις να ελέγξουν τον πόνο αποτελεσματικά. Ένας ολόκληρος κόσμος δυνατοτήτων που δυστυχώς μένει μακριά από το ευρύ κοινό γιατί ελάχιστη είναι ακόμη η πρόσβαση σε ειδικευμένους γιατρούς.
Στις 3 Φεβρουαρίου 2015, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με θέμα «Η Ιστορία του Πόνου» Μικρή Σκηνή. Ώρα : 19.OO. Η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις του κύκλου ‘Λέξεις & Σκέψεις’ είναι δωρεάν και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε το site της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών.
