Οι Forced Entertainment θέλουν να γελάσουμε με τον πόλεμο

Όποιος είχε την τύχη να παρακολουθήσει τη θεατρική ομάδα των Forced Entertainment επί σκηνής διαπίστωσε πως, περιστρεφόμενη γύρω από τη σύγχρονη αστική ζωή, δεν ποντάρει σε σκηνικούς εντυπωσιασμούς και στομφώδεις διαλόγους. Παρότι όμως η ομάδα δουλεύει σπάνια πάνω σε ένα ήδη υπάρχων κείμενο, αυτή τη φορά μας καλεί να παρακολουθήσουμε την ενασχόληση της με ένα χιούμορ που αναδύεται από τις δυσχερείς συνθήκες του πολέμου πάνω στις οποίες βασίζεται η νουβέλα της Agota Kristof  “The Notebook” θέτοντας ερωτήματα προσωπικής ηθικής και πολιτικής κατά τον ιδιότροπο διάλογο δύο αφελών αυτοεξόριστων αδερφών. Ο Richard Lowdon πρωταγωνιστεί στην ομότιτλη παράσταση, είναι ένας εκ των έξι σταθερών μελών των Βρετανών περφόρμερς που θα εμφανιστούν για τρεις μόνο παραστάσεις στο BIOS.TESLA Main και μιλά στην Popaganda για την παράσταση που έχει λάβει διθυραμβικές κριτικές από τον διεθνή τύπο.

Πως μπορεί κάποιος να βγάλει γέλιο από μια κατάσταση πολέμου; Το βιβλίο και κατά συνέπεια η παράσταση αναφέρεται στην καθημερινότητα των ανθρώπων που βιώνουν μια κατάσταση πολέμου. Για το πως επιβιώνουν, όχι τόσο οι  στρατιώτες- όσο οι πρακτικά αμέτοχοι σε αυτόν. Σε τέτοιου είδους καταστάσεις, το χιούμορ λειτουργεί ως ένας τρόπος άμυνας. Το ενδιαφέρον στην ιστορία των δύο αγοριών του έργου είναι ότι δεν έχουν ακριβώς την αίσθησή του, παρά έχουν μία αφελή αντίληψη για τον κόσμο και η δική τους ιδιαίτερη οπτική μοιάζει αστεία στα μάτια ενός θεατή. Για παράδειγμα, όταν αποφασίζουν ότι πρέπει να αγοράσουν ένα τετράδιο πηγαίνουν στο βιβλιοπωλείο λέγοντας στον ιδιοκτήτη ότι δεν έχουν λεφτά αλλά πως το χρειάζονται οπωσδήποτε, λες και αυτό αρκεί για να το αποκτήσουν. Η αντιμετώπισή τους απέναντι στα πράγματα αποδεικνύει πως σε όλες τις παράλογες καταστάσεις, το χιούμορ είναι ο κατάλληλος τρόπος για να επιβιώσεις.

Βλέπετε ομοιότητες ανάμεσα στην σημερινή Ευρώπη και σε αυτήν που περιγράφεται στο “The Notebook”; Νομίζω ότι το κοινό στοιχείο ανάμεσα στο βιβλίο και στην τωρινή κατάσταση είναι η εικόνα της σύγκρουσης, ένα μάτσο ανθρώπων που έχουν παγιδευτεί εξαιτίας της και προσπαθούν να καταφύγουν στην Ευρώπη. Τραγική ειρωνεία αποτελεί το γεγονός πως η συγγραφέας κατάγεται από την Ουγγαρία, από εκεί δηλαδή που σήμερα τα σύνορα «υψώνονται» προκειμένου να περιοριστεί η προσφυγική ροή. Η γλώσσα του βιβλίου -παρότι είναι απλή- δημιουργεί ισχυρές κινηματογραφικές εικόνες ανθρώπων σε φυγή και καθώς δεν αναφέρεται ποτέ σε ποια χώρα λαμβάνει χώρα η ιστορία ή σε ποιο πόλεμο, η ιστορία μοιάζει με παραβολή, νιώθεις που θα μπορούσε να περιγράφει κάθε τόπο και χρόνο ακόμη και τα πλάνα που βλέπουμε στην τηλεόραση αυτές τις μέρες.

Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε για πρώτη φορά με μια νουβέλα; Τι είναι αυτό που σας κέρδισε στο κείμενο της Kristof; Αυτό που μας κέρδισε στο κείμενο είναι η απογυμνωμένη του γραφή. Παρότι λοιπόν είχαμε ξεκινήσει να δουλεύουμε κάτι άλλο, με έναν περίεργο τρόπο οδηγηθήκαμε στο “The Notebook”, γιατί μας ενδιέφερε το πώς μπορεί να ζουν δύο άνθρωποι κοινωνικά απομονωμένοι, εξορισμένοι από το σπίτι τους που συμπεριφέρονται σαν παιδιά και μιλούν ταυτόχρονα δίχως να έχουν την αίσθηση της ατομικής ταυτότητας. Οι πρωταγωνιστές ανταποκρίνονται σε ό,τι βλέπουν γύρω τους καταγράφοντάς τα σε ένα τετράδιο και  νομίζοντας πως η κακομεταχείριση είναι ένα δεδομένο της ζωής. Πρόκειται για δύο απόκληρους της κοινωνίας που μας γοητεύουν παλεύοντας με τις ίδιες τους τις λέξεις.

Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που συνθέτουν τελικά αυτό που αποκαλείτε “devised theatre”; Δουλεύουμε μαζί ως ομάδα πάνω από 30 χρόνια. Βρισκόμαστε για πρόβα χρησιμοποιώντας θραύσματα πραγμάτων που αρέσουν στον καθένας μας για να δημιουργήσουμε ένα κείμενο, μία πρώτη εικόνα του πώς θα είναι η επόμενή μας παράσταση. Περνάμε πολύ χρόνο παίζοντας, μπερδεύοντας διαφορετικές ιδέες, συζητώντας και βασιζόμαστε αρκετά στον αυτοσχεδιασμό αφού οι παραστάσεις μας δεν έχουν συγγραφέα. Το τελικό αποτέλεσμα προκύπτει όπως όταν φτιάχνεις ένα παζλ κομμάτι-κομμάτι μέσα όμως από μία συλλογική διαδικασία.

Γράφουν για εσάς πως είσαστε  “η διασημότερη εταιρεία του βρετανικού avant-garde θεάτρου, η οποία δημιουργεί performance που σπρώχνουν τα όρια του θεάτρου από το 1983”. Δημιουργήσαμε την ομάδα όταν ήμασταν 23 ετών. Ως φοιτητές βλέπαμε καλλιτεχνικές δουλειές που μας άρεσαν και θέλαμε να ανεβάσουμε τις δικές μας παραστάσεις. Έτσι ξεκινήσαμε και σίγουρα δεν σχεδιάζαμε τότε ότι θα το κάναμε για τόσο πολύ καιρό! Είναι μια οργανική διαδικασία για μας, και μάλλον το γεγονός ότι συνεχίζουμε να δουλεύουμε μαζί όλα αυτά τα χρόνια, φανερώνει ότι υπάρχει ακόμη υλικό. Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε σε μικρά στούντιο, πήγαμε σε μεγάλα θέατρα, δημιουργήσαμε site – specific παραστάσεις, συνεργαστήκαμε με πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους που μας αναζωογόνησαν με τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντά τους.

Είναι η πέμπτη φορά που βρίσκεστε στην Αθήνα ως προσκεκλημένοι του BIOS; Τι γνωρίζετε γι’ αυτήν, τι θέλετε να μάθετε και ποια είναι η γνώμη σας για το αθηναϊκό κοινό;  Ίσως ξέρω περισσότερα απ΄όσα νομίζω γι’ αυτή την πόλη, παρακολουθώ τις πολιτικές εξελίξεις που διαδραματίζονται εδώ, αλλά από μακριά, δεν είμαι ειδικός. Όταν ταξιδεύεις πολύ και σε διαφορετικά μεταξύ τους μέρη, αυτό που σου μένει είναι οι άνθρωποι. Στο BIOS έχουμε νιώσει τεράστια υποστήριξη, είναι υπέροχο μέρος να παίζεις γιατί αισθάνεσαι πως έχει απέναντί σου ένα κοινό ενθουσιασμένο, διψασμένο για νέα πράγματα, αυτό το κοινό δηλαδή που είναι το ιδανικό να συναντάς.