Η Εμμανουήλ Μπενάκη είναι μια αστική κλωστή που με αφετηρία της την οδό Σταδίου σκαρφαλώνει μέχρι τις παρυφές του λόφου Στρέφη και πάνω της κρέμονται ένα σωρό στολίδια, από το Cafe 67, το Αλεξανδρινό και το Raraou, μέχρι την πολίτικη κουζίνα AYLAK, το κρητικό τσικουδάδικο Όξο Νου και το Palestina Meze Bar. Ανάμεσα σε αυτό το πολύχρωμο και πολυπολιτισμικό μωσαϊκό γεύσεων και αισθήσεων, κάπου ανάμεσα στο ουζερί «Η Λέσβος» και το Sorolop, βρίσκεται ένα μπαρ αρκετά κρυμμένο για ένα μεγάλο μέρος του κόσμου, αλλά αρκετά γνωστό για όσους ξέρουν και προτιμούν τα στέκια και τις κουλτούρες τους.
Είναι Πέμπτη βράδυ. Μπαίνω στο μαγαζί που τα τελευταία χρόνια θριάμβευε τις μεγάλες ώρες, γιατί έμπαινες μέσα του αφού είχες πιει ήδη το πρώτο και το δεύτερο ποτό σου κάπου τριγύρω και έβγαινες από αυτό αφού ο ήλιος είχε για τα καλά αναρριχηθεί στον αθηναϊκό ουρανό. Κάθομαι στην ξύλινη μπάρα λίγο αφότου ο Αντρέας Χρυσαφόπουλος, ο ιδιοκτήτης, έχει μόλις ανοίξει το μπαρ και το αίσθημα της οικειότητας αντικαθίσταται σε δευτερόλεπτα από ένα βραχυπρόθεσμο παραξένεμα, γιατί έναν χώρο που έχεις συνηθίσει να τον βλέπεις ολογεμάτο, τόσο που δεν χωράει να πέσει ούτε καρφίτσα, προ-πανδημίας, τον αντικρίζεις πρώτη φορά με δύο άτομα μέσα.
Όσο ο Αντρέας ετοιμάζει ένα τζιν τόνικ κι εγώ βγάζω χαρτί και στυλό, κάποιοι σταματούν για ένα γρήγορο σφηνάκι και κάποιοι κάθονται δίπλα μου για να πιουν χ αριθμό μπύρας, πότε μιλώντας με τον μπάρμαν που «είναι μεγάλη αξία», όπως μου ομολογεί ένας θαμώνας -για όλους- και πότε απολαμβάνοντας λίγη μαύρη μουσική.
Το 37 είναι το μπαρ που θα αποκαλέσεις στέκι από την πρώτη κιόλας φορά που θα το επισκεφτείς. Ο Αντρέας σε κάνει να νιώθεις σαν στο σπίτι σου, σου χαμογελά και η ευγένειά του ηλεκτρίζει το χώρο, ενώ όταν πιάσεις κουβέντα μαζί του, έχεις την αίσθηση ότι τον ξέρεις για καιρό. Ο κόσμος που μαζεύεται εκεί, εγγυημένα, θα έχει να σου πει μια ενδιαφέρουσα ιστορία κι ακριβώς επειδή ο χώρος είναι μικρός, ζεστός και φιλόξενος, μέσα σε λίγη ώρα σμίγουν οι παρέες και γίνονται όλες ένα σώμα. Τόσες μικρές ιστορίες έχω να διηγηθώ από ατελείωτα βράδια στο 37 που έγιναν πρωινές βόλτες στο λιμάνι του Πειραιά που θα μπορούσα να γράψω σίγουρα 37 διηγήματα για το 37. Ίσως και παραπάνω. Καλλιτέχνες, ηθοποιοί, μουσικοί και διανοούμενοι συχνάζουν εδώ και χρόνια στο μπάρ που βρίσκεται στη Μπενάκη 37 από το 2007.
Οι μελωδίες που φτάνουν στα αυτιά σου κυμαίνονται από funk, rock ‘n’ roll και blues μέχρι jazz που «μπορεί να ακούσει ο καθένας», μου λέει ο Αντρέας, ο οποίος επιμελείται των μουσικών επιλογών. «Χορεύουν συχνά το πρωί, όταν βάζω disco», συνεχίζει κι εγώ λησμονώ τις εποχές που δεν υπήρχε η σκιά της πανδημίας πάνω από τα κεφάλια μας και πάνω από τα σώματά μας και δεν χώραγε η πόρτα να ανοίξει από τον αριθμό των σωμάτων που λικνίζονταν μέσα στο 37. Η τζαμαρία ήταν πάντα το παράθυρο και η επικοινωνία με τον κόσμο απ’ έξω, κάνοντας συνήθως νοήματα για το αν χωράει ολόκληρη η παρέα τώρα ή πρέπει να ξαναπεράσεις αργότερα.
Πάνω από τα ποτά που αγκαλιάζονται από τον κρυφό φωτισμό, στέκεται ένα χειροποίητο κολάζ που έχει φιλοτεχνήσει ο εικαστικός Αλέξανδρος Βασμουλάκης, ή αλλιώς zap51, και τον ακριβώς απέναντι τοίχο στολίζουν μαύρα έργα τέχνης του David Garibaldi. Ό,τι υπάρχει μέσα στο 37 είναι είτε χειροποίητο, όπως με πληροφορεί ο Αντρέας, είτε το έχει συλλέξει ο ίδιος από γειτονικά μαγαζάκια στην περιοχή των Εξαρχείων. Παρατηρώ τον πίνακα “15th floor of joy”, όπου ο μαύρος performance painter απεικονίζει έναν μαύρο άντρα να προσπαθεί να δώσει ένα τριαντάφυλλο σε μια γυναίκα στο απέναντι κτίριο, η οποία χρησιμοποιεί μια κατσαρόλα για να το πιάσει. Ο ρομαντισμός ξεχειλίζει από το έργο και χύνεται στα πατώματα του 37, όπου έχουν γραφτεί αναρίθμητες ιστορίες έρωτα και πάθους.
Η ιστορία, ωστόσο, δείχνει ότι το 37 δεν είχε φτιαχτεί εξ αρχής για αφτεράδικο. «Πρώτα, άνοιγα από το μεσημέρι. Έφτιαχνα και καφέ», δηλώνει ο Αντρέας και με αφήνει εμβρόντητη. Τον ρωτάω για το αγαπημένο του σφηνάκι και μου λέει «Jack-Amaretto», ενώ κοιτάζω ξανά πίσω τα έργα του Garibaldi. “Bounce, Rock, Skate” είναι ο τίτλος του ενός και οι φιγούρες που χορεύουν με κάνουν να θέλω να ξεπηδήσω από το σκαμπό και να χορέψω στο bar που ο πιο αξιαγάπητος μπαρμαν στην ιστορία των αθηναϊκών μπαρ, ήθελε «να έχει σχέση με τη μαύρη μουσική».
Σε μια απόκρυφη γωνιά του ατμοσφαιρικού αυτού μπαρ που πλέον είναι καταγεγραμμένο ως στέκι ανάμεσα στη μακρά λίστα με τα απρόσωπα μπαρ, ένας τοίχος μαρτυρά αυτό που βροντοφωνάζει ολόκληρο το 37 και η φιλοσοφία του: “Love will win”.
