Το Ακίνητο Ποτάμι ως Ουτοπία

Η ιδέα ήταν να ακολουθήσουμε το θαύμα. Όχι να το πιστέψουμε αλλά να το εμπιστευτούμε. Σαν σιωπηλό οδηγό που μας κρατάει το χέρι μέσα στο σκοτάδι. Σαν μυστικό σημείο εκκίνησης και ισορροπίας του κόσμου. Η Άννα μένει έγκυος χωρίς να έχει έρθει σε επαφή με τον Πέτρο ή κάποιον άλλον άντρα. Αυτό είναι το αίνιγμα (το θαύμα;) της ταινίας. Τα πάντα αρθρώνονται γύρω του: το μολυσμένο ποτάμι, η εταιρεία μεταλλουργίας, οι ανταγωνιστές του Πέτρου, ο κολυμβητής με το σημάδι στο πρόσωπο, η δασκάλα των ρωσικών, η γυναίκα με τα κόκκινα μαλλιά, ο έφηβος Σάσα, η μπλε εκκλησία, το λευκό της Σιβηρίας, το σοβιετικό μετα-αποκαλυπτικό τοπίο.

Όλα είναι εκεί για να δώσουν πιθανότητες ερμηνείας στο ανεξήγητο. Ένας ορίζοντας από ομόκεντρους κύκλους που ξεκινά από ένα κλασικού τύπου whodunit και φτάνει μέχρι το βάθος του ουρανού ή τα έγκατα του κόσμου. Ο Πέτρος και η Άννα ξεκινούν μαζί από το σημείο μηδέν αλλά διαγράφουν αντίθετες πορείες. Ο δρόμος της θρησκευτικής πίστης και ο δρόμος του ορθού λόγου. Η αποδοχή κόντρα στην απόδειξη. Η αγάπη κόντρα στη γνώση. Η θεία χάρη κόντρα στο θρίαμβο της λογικής. Τα σχέδια της Άννας και του Πέτρου είναι απολύτως ανταγωνιστικά και εξίσου ουτοπικά. Φιλοδοξούν να νοηματοδοτήσουν όχι μόνο το θαύμα αλλά τον κόσμο ολόκληρο.

Η λογική στον άνθρωπο γεννήθηκε από τη μη λογική, λέει ο Νίτσε. Οι πιο διαδεδομένες πλάνες, αυτές που χρησίμευσαν στη διαιώνιση του είδους, έγιναν το θεμέλιο της λογικής. Η ανθρώπινη γνώση βασίστηκε σε πλανερά άρθρα πίστης, όπως ότι υπάρχουν πράγματα που διαρκούν ή ότι υπάρχει ελεύθερη βούληση ή ότι αυτό που είναι καλό για μένα είναι καλό καθ’ εαυτό.

Στην ιστορία της Άννας και του Πέτρου η πλάνη μεταμφιέζεται σε αλήθεια, το καλό γίνεται κακό, η πίστη πολεμάει την πίστη, το θαύμα διαστέλλεται στο άπειρο, ο John Gray χαμογελάει, το ακίνητο ποτάμι κινείται.

https://www.youtube.com/watch?v=L5uL3pHqGzI&feature=youtu.be