«Ο Κύκλος», ένα διήγημα του Λάκη Παπαστάθη

Το σπίτι του ήταν γεμάτο από δικές του ζωγραφιές που απεικόνιζαν νέους σε φυσικό μέγεθος. Κυρίως ποδοσφαιριστές με τα κοντά παντελονάκια και τις αθλητικές φανέλες. Στέκονταν όρθιοι με τα χέρια πίσω σαν να τον κοιτούσαν. Το σπίτι μύριζε λίγο κλεισούρα γιατί τα παράθυρα ήταν κλειστά και παντού υπήρχαν σταχτοδοχεία γεμάτα αποτσίγαρα. Μόλις τα άδειαζε ξαναγέμιζαν γρήγορα γιατί κάπνιζε συνεχώς και πετούσε πολύ μεγάλες γόπες επειδή πίστευε στη θεωρία πως έτσι θα έβαζε μέσα του λιγότερη νικοτίνη. Μιλούσε όπως κάπνιζε. Γρήγορα, χωρίς ηρεμία, θυμωμένος με όλα τα θέματα στα οποία αναφερόταν. Σαν να ήθελε να βρει το δίκιο του, ακόμα και από εμάς που τον επισκεφτήκαμε ένα απόγευμα, με φώτα και κινηματογραφική μηχανή.

– Για την τραγωδία θα μιλήσουμε;

– Ναι. Για τη σκηνογραφία και τα κοστούμια.

– Δεν έχει σημασία να σας πω λεπτομέρειες. Ένα είναι το βασικό. Καταστρέφουν τον κύκλο! Γιατί το κάνουν αυτό; Από αμορφωσιά, από έπαρση, τι θέλουν να καταστρέψουν, την ουσία του αρχαίου δράματος; Δεν ντρέπονται; (Απευθυνόμενος στον ηχολήπτη, τον Γιάννη τον Κνίτη) Νεαρέ, εσείς τι λέτε, δεν διαμαρτύρεσθε; Καταλάβατε τι σας είπα, καταστρέφουν τον κύκλο!

– Εγώ κοιτάζω το μαγνητόφωνο, να σας ηχογραφήσω, δεν ακούω το νόημα, ακούω μόνο την ποιότητα του ήχου.

– Εσείς νεαρέ μου; (Απευθύνεται στον οπερατέρ.) Τι λέτε;

Ο Δημήτρης ο οπερατέρ που έπιασε το νεύμα μου να συνεχίσει να τραβάει γιατί μου φαινόταν η σκηνή πολύ ζωντανή και αληθινή, χωρίς στήσιμο και καθωσπρέπει διάλογο, απαντάει με ευγένεια.

– Έχουν πολύ ενδιαφέρον οι απόψεις σας.

– Απλώς ενδιαφέρον! Καταστρέφουν τον κύκλο, τα ιερά και τα όσια! Κι εσείς μου λέτε πως έχουν ενδιαφέρον οι απόψεις μου; Δεν επαναστατείτε; (Απευθυνόμενος σε μένα) Εσείς κύριε;

– Μόνον εγώ είμαι κύριος; Γιατί όχι και ο νεαρός; Την ίδια ηλικία έχω με τα παιδιά.

– Εσείς μου φαίνεστε πιο μεγάλος γιατί είσθε ο επικεφαλής… Εσείς τι λέτε λοιπόν για τον κύκλο;

– Συμφωνώ μαζί σας και επαναστατώ, όπως λέτε. Σε ποιον όμως να διαμαρτυρηθώ;

– Παντού. Εμένα με αποκλείσανε από το Εθνικό Θέατρο, λίγα πράγματα δυστυχώς έκανα, γιατί είχαν πιάσει άλλοι τα πόστα, ο Κλώνης και ο Φωκάς, αυτούς ήθελε ο Μινωτής. Μόνον αυτοί δούλευαν, δεν χωρούσε άλλος. Παλιά το βούλωνα, τώρα όμως στα γεράματα διαμαρτύρομαι. Όπου μπορώ. Και στους μαθητές μου στη σχολή, τους μιλάω για την σημασία του κύκλου, που είναι το τέλος και η αρχή μαζί (αρχίζει να κλαίει), κάθε στιγμή είναι τέλος και αρχή, δεν υπάρχει θάνατος, υπάρχει μόνο η θεϊκή επανακύκληση. Κι αυτό είναι αιώνιο, αιώνιο, αιώνιο, όπως η τραγωδία. Τώρα εσείς νεαρέ με την κοτσίδα με καταλάβατε;

Προσπαθήστε να ερμηνεύσετε αυτόν τον καλλιτέχνη που βρίσκεται σε παροξυσμό και νοιώθει αδικημένος. Πείτε τα λόγια καθώς απευθύνεται στο κινηματογραφικό συνεργείο. Σαν να μην του δόθηκαν οι πολλές ευκαιρίες να δείξει τη δουλειά του στο θέατρο. Μιλήστε γρήγορα καπνίζοντας συνεχώς με βαθιές ρουφηξιές. Η μανία του για το τσιγάρο και το βιαστικό απρόσεχτο σβήσιμο της γόπας άναψε φωτιά στο σπίτι του και κάηκε κι ο ίδιος μαζί με τα έργα του. Πλησίαζε τα εβδομήντα.