Στις 04/03 του 2017 κλείνει τα 70 του χρόνια ένας πολύ ξεχωριστός άνθρωπος: ο νορβηγός σαξοφωνίστας Jan Garbarek, κορυφαία και εμβληματική μορφή της ευρωπαϊκής τζαζ. O χαρακτηριστικός ήχος του σαξόφωνου του Garbarek πέτυχε κάτι μοναδικό: να ενώσει όλες τς τάσεις και τις κατευθύνσεις της σύγχρονης τζαζ, διατηρώντας απολύτως ακόμα και τα τοπικά του χαρακτηριστικά. Συνοδοιπόρος του Keith Jarrett στο μυθικό ευρωπαϊκό του κουαρτέτο, αποτέλεσε παράδειγμα του πώς οι μεγάλοι μουσικοί της τζαζ από τις δύο μεριές του Ατλαντικού, την Αμερική, όπου βρίσκονται οι ρίζες του ιδιώματος, και την Ευρώπη, που χάρισε στο είδος την ανανέωση όταν αυτό άρχισε να εμφανίζει τα πρώτα σημάδια κόπωσης, μπορούν να συνυπάρξουν μέσα στο ίδιο σχήμα δημιουργώντας κάτι αληθινά νέο.
https://www.youtube.com/watch?v=_gpKq07kOqw
Παράλληλα, έχτισε το δικό του κόσμο, βασιζόμενος στις λαϊκές μελωδίες της χώρας του, αλλά και συνεργαζόμενος με επιφανείς μουσικούς από όλο τον κόσμο, και ειδικά από χώρες της Ανατολής (Trilok Gurtu, Ustad Fateh Ali Khan, Zakir Hussain), κι ακολουθώντας κατευθύνσεις εξαιρετικά τολμηρές και καινοτόμες σε μια εποχή όπου ακόμα και ο ατυχής και ισοπεδωτικός όρος world music δεν είχε καν εφευρεθεί ακόμα. Στην Ελλάδα έγινε ευρύτερα γνωστός ακόμα και εκτός των πιστών της τζαζ μετά τη συνεργασία του με την Ελένη Καραϊνδρου στη μουσική για την ταινία του Θεόδωρου Αγγελόπουλου Ο Μελισσοκόμος, αλλά και τη συμμετοχή του στις συναυλίες της.
Μη γνωρίζοντας όρια στις αναζητήσεις του, τη δεκαετία του ’90 ενδιαφέρθηκε για το γρηγοριανό μέλος και συνεργάστηκε με το περίφημο φωνητικό σύνολο Hilliard Ensemble. Παρόλο το φαινομενικά αταίριαστο και απρόσμενο του συνδυασμού, το άλμπουμ τους Officium μπήκε ακόμα και στα pop charts πολλών χωρών της Ευρώπης!
Παραμένοντας πιστός σχεδόν αποκλειστικά στην ECM από την αρχή της καριέρας του μέχρι σήμερα, συνεργάστηκε με πολλούς άλλους καλλιτέχνες της εταιρίας, δημιουργώντας διαρκώς καινούρια πράγματα, αλλά και καθιερώνοντας την Ευρώπη, τη Σκανδιναβία, αλλά και την ίδια τη Νορβηγία ως σημαντικές δυνάμεις στο χώρο της τζαζ, σε μια εποχή που κάτι τέτοιο δεν ήταν διόλου αυτονόητο – κάποια στιγμή θα άξιζε να μελετηθεί το πώς ο Garbarek και ο Terje Rypdal, που ξεκίνησαν μαζί και σχεδόν ταυτόχρονα στα τέλη της δεκαετίας του 60, κατάφεραν και κατέστησαν σχεδόν τοπικό στη χώρα τους ένα μουσικό είδος ερχόμενο από τόσο μακριά, αποκτώντας πλήθος σημαντικών συνεργατών, αλλά και δημιουργώντας γενιές επιγόνων που έβαλαν τη χώρα τους στον παγκόσμιο χάρτη της τζαζ.
https://www.youtube.com/watch?v=YE9bZkRbIV0
Αρχετυπικός σκανδιναβός ο ίδιος, συνδυάζει την ήρεμη, σχεδόν απόμακρη τυπική ευγένεια των συμπατριωτών του με μια αφοπλιστική ζεστασιά όταν η οικειότητα έχει κατακτηθεί. Όποιος έχει την τύχη να τον έχει απολαύσει σε συναυλία, δεν θα ξεχάσει την εμπειρία ποτέ στη ζωή του: κάθε φορά, πρόκειται για ένα απρόβλεπτο, μαγικό ταξίδι με άγνωστο προορισμό.
Χρόνια πολλά, Jan! Ευχαριστούμε για όσα μας έχεις χαρίσει!
