Μπορεί τα ηφαίστεια να βρίσκονται σε έξαρση τελευταία στον πλανήτη, όμως η «Ηφαιστειάδα» στην όμορφη Νίσυρο μόνο δροσιά και καλό σινεμά προσφέρει σε όσους την απολαύσουν πάλι, κοντά στο κλείσιμο του καλοκαιριού -μετά την «Καλή Παναγιά» όπως λένε στο νησί, γνωστό και για το πανηγύρι της Παναγιάς της Σπηλιανής το Δεκαπενταύγουστο. Η εβδομάδα προβολών που διοργανώνει αφιλοκερδώς εδώ και εννιά χρόνια η σκηνοθέτιδα Ελένη Αλεξανδράκη είναι «γεμάτη αγάπη για τον τόπο και τον κινηματογράφο, μεράκι, κέφι και τη γοητεία του αυτοσχεδιασμού», χαμογελάει, μιλώντας για τη χαρά που νιώθει κάθε φορά στις γεμάτες κόσμο προβολές, οι οποίες φέτος ξεκινούν αύριο Κυριακή 18 Αυγούστου.
Η ιδέα της δημιουργού, το 2015, να προβάλει ταινίες για ηφαίστεια “στη σκιά” του κρατήρα του Στεφάνου, άναψε τη σπίθα της γιορτής που απλώθηκε στα επόμενα χρόνια σε διάφορα θέματα και αφιερώματα, στον Παζολίνι, στα μιούζικαλ, στα ντοκιμαντέρ, στην Τώνια Μαρκετάκη πέρσι. Οι ωραίες βραδιές άλλωστε δεν χρειάζονται πολλά μέσα για να γίνουν πραγματικότητα, ειδικά όταν βρίσκεσαι σε τέτοιο υπέροχο περιβάλλον. Η αμέριστη συμβολή του Δήμου που αγκάλιασε το εγχείρημα και συνέβαλε καθοριστικά από την πρώτη στιγμή, παρέχοντας τα τεχνικά μέσα -προτζέκτορα, οθόνη, ηχεία, λεωφορείο και ότι άλλο- και θέτοντας τη δράση υπό την αιγίδα του, με δωρεάν είσοδο στο κοινό, έκανε τα πράγματα ακόμη πιο απλά. «Ευχαριστώ πολύ τον Δήμο Νισυρίων για αυτό, καθώς χωρίς την βοήθειά του η «Ηφαιστειάδα» δεν θα μπορούσε να γίνει. Και ιδιαίτερα τους Γιάννη Τριανταφύλλου και Δημήτρη Μίχαλο», σημειώνει η Ελένη Αλεξανδράκη.
Οι προβολές της “Ηφαιστειάδας” γίνονται στην υπέροχη αυλή του Παρατηρητηρίου του Ηφαιστείου της Νισύρου, στον Εμπορειό.
Όμως οι ωραίες βραδιές στην υπέροχη αυλή του Παρατηρητηρίου του Ηφαιστείου της Νισύρου στον Εμπορειό, αφήνουν μέσα σου ακόμη περισσότερα όταν σου δίνουν τροφή για σκέψη σε έναν κόσμο που οι άγριες δίνες του δεν σε αφήνουν να χαρείς ούτε καν την καλοκαιρινή ραστώνη. Φέτος, η «Ηφαιστειάδα» είναι αφιερωμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα, με επίκεντρο την Παλαιστίνη. «Δεν θα μπορούσε να είναι άλλο το φετινό μας θέμα. Συντελείται μια άνευ προηγουμένου γενοκτονία εκεί, στην Παλαιστίνη», τονίζει η δημιουργός και το «εκεί» είναι τελικά τόσο κοντά… «Νιώθω ότι αυτό το αφιέρωμα είναι ένα ελάχιστο λιθαράκι στην ευαισθητοποίηση όλων μας για τον πολύπαθο λαό της Παλαιστίνης που υφίσταται τα πάνδεινα εδώ και πολλούς μήνες. Άλλωστε και ως μέλος των Filmmakers for Palestine αισθάνομαι ότι αυτό έπρεπε να κάνω φέτος», υπογραμμίζει. «Σε συνδυασμό με τις τέσσερεις παλαιστινιακές ταινίες που έχουμε, θα προβληθούν και δύο ελληνικές που μιλάνε για τα ανθρώπινα δικαιώματα», λέει και προσθέτει πως το αφιέρωμα δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς την πολύτιμη συνδρομή της Carol Sansour, ποιήτριας και διευθύντριας του φεστιβάλ Παλαιστινιακών ταινιών της Αθήνας (Athens Palestine Film Festival), αλλά και της Σοφίας Πουλουπάτη και της Τζίνας Πετροπούλου από το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου, καθώς και της Όλιας Βερροιοπούλου, επιμελήτριας προγράμματος του Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου. Σε μία αυτοσχέδια κατάσταση βγαλμένη από την καρδιά, κάθε συμμετοχή και συνεργασία είναι πολύτιμη.
«Τροφοσυλλέκτες» της Jumana Manna
Οι παλαιστινιακές ταινίες που θα προβληθούν είναι: το βραβευμένο στο Βερολίνο ντοκιμαντέρ «Κυνήγι Φαντασμάτων» του Raed Andoni («Ghost Hunting», 2017), όπου ο σκηνοθέτης συγκεντρώνει, μέσω αγγελίας, Παλαιστίνιους πρώην πολιτικούς κρατούμενους σε ανακριτικό κέντρο στην Ιερουσαλήμ και τους βάζει να ξαναχτίσουν την πρώην φυλακή τους, ξαναζώντας τις εμπειρίες τους από τις ανακρίσεις και τα βασανιστήρια.
Oι «Τροφοσυλλέκτες» της εικαστικού και σκηνοθέτιδας Jumana Manna («Foragers», 2022) που συνδυάζει τεκμηρίωση με μυθοπλασία για να αφηγηθεί τη σύγκρουση μεταξύ των Ισραηλινών αρχών για την προστασία της φύσης και των Παλαιστίνιων κτηνοτρόφων.
«H Αΐντα επιστρέφει» της σκηνοθέτιδας και ποιήτριας Carol Mansour («Aida returns», 2023), ντοκιμαντέρ που ακολουθεί την γεννημένη στη Γιάφα τον Μάρτιο του 1927, εξόριστη μητέρα της δημιουργού, Aida, που επιστρέφει, έστω και μετά θάνατον, στην πατρίδα της.
Και το βραβευμένο ντοκιμαντέρ «Οι 18 Καταζητούμενες» των Paul Cowan & Amer Shomali («The wanted 18», 2014), που καταγράφει με χιούμορ και πάθος, το πνεύμα της πρώτης παλαιστινιακής εξέγερσης στο 1987 στη Δυτική Όχθη, μέσα από τις προσωπικές εμπειρίες αυτών που την έζησαν.
Οι δύο ελληνικές ταινίες που θα προβληθούν είναι: Οι «Ξεριζωμένοι» (2022), ένα ιδιαίτερα συγκινητικό ντοκιμαντέρ της Ελένης Αλεξανδράκη που πραγματεύεται επτά ιστορίες ξεριζωμών. Άνθρωποι από διαφορετικές χώρες και εποχές καταθέτουν μαρτυρίες-εξομολογήσεις για το πώς ξεριζώθηκαν μικρά παιδιά από το φυσικό τους περιβάλλον και αποσπάστηκαν από τους γονείς τους για να υποστούν ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή στο χώρο και στο χρόνο της ανελέητης πολιτικής. Το θέμα άλλωστε των απροστάτευτων, ξεριζωμένων, από τους τόπους ή τους γονείς τους, παιδιών, απασχολεί την σκηνοθέτιδα και στη νέα της ταινία, «Θολός Βυθός», που ολοκληρώνει αυτόν τον καιρό. Μια ελεύθερη διασκευή του ομώνυμου βιβλίου του Γιάννη Ατζακά όπου καταγράφει την προσωπική του ιστορία και εμπειρία από τα παιδικά χρόνια που πέρασε στις «Παιδοπόλεις» -τα ορφανοτροφεία της Φρειδερίκης για τα παιδιά του εμφυλίου-, καθώς ήταν γιος αντάρτη. «Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ιστορία του και είναι αποκαλυπτική -ειδικά στα σημερινά χρόνια που είναι κι αυτά αρκετά σκοτεινά, κυρίως για τα απροστάτευτα ανήλικα παιδιά», τονίζει η δημιουργός.
“Αδέσποτα Κορμιά” της Ελίνας Ψύκου
Η δεύτερη ελληνική ταινία που θα προβληθεί είναι τα «Αδέσποτα Κορμιά» της Ελίνας Ψύκου. Ταινία την οποία έδωσε στο αφιέρωμα απευθείας η ίδια η δημιουργός, χωρίς διαμεσολάβηση τρίτων. Το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ που πρωτοπροβλήθηκε στο περσινό φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης προκαλώντας το μένος του ακραίου συντηρητισμού τόσο για την αφίσα του όσο και για το θέμα του, εξερευνά το δικαίωμα της σωματικής αυτονομίας στην Ευρώπη, επικεντρωμένο στο δικαίωμα της άμβλωσης, της εξωσωματικής γονιμοποίησης και της ευθανασίας. Μια Ευρώπη, όπου επιτρέπεται να ταξιδέψεις, να εργαστείς και να καταναλώσεις ελεύθερα αλλά όχι πάντα να ζήσεις ή να πεθάνεις όπως επιθυμείς, αναφέρει η δημιουργός.
Η Ελένη Αλεξανδράκη στη Νίσυρο
«Μπορεί αυτές οι δύο ταινίες να μην έχουν θέμα τους την Παλαιστίνη, αλλά μιλάνε για τα ανθρώπινα δικαιώματα και καταγράφουν ζητήματα και προβλήματα που είναι επίσης πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε, να συνειδητοποιήσουμε και να προσπαθήσουμε να επιλύσουμε», τονίζει η Ελένη Αλεξανδράκη. «Επίσης, ούτως ή άλλως, να αναφέρω ότι η Ελίνα κι εγώ είμαστε πολλαπλά συνδεδεμένες με την Νίσυρο. Η μεν Ελίνα είναι εξ αίματος κατά το ήμισυ Νισυριά κι εγώ Νισυριά από επιλογή με όλη μου την καρδιά, εδώ και 35 χρόνια», καταλήγει και το εννοεί βαθιά.
Τελικά, θα έλεγα, αυτό το πραγματικά ξεχωριστό νησί συνδέει γυναίκες δημιουργούς με τον δικό του τρόπο… Και η περσινή «Ηφαιστειάδα»-αφιέρωμα στη σπουδαία Τώνια Μαρκετάκη -“προπομπός” της 30χρονης φετινής επετείου από τον ξαφνικό θάνατό της το 1994-, είχε πάλι ένα ιδιαίτερο σημάδι του νησιού πάνω της, αφού η αξέχαστη δημιουργός είχε κάνει ντοκιμαντέρ για τη Νίσυρο που γνώρισε και αγάπησε από μια φίλη της (και το οποίο δυστυχώς χάθηκε). Ενώ από την άλλη, η «Νισυριά» Ελένη Αλεξανδράκη είχε κάνει το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους «Τώνια Μαρκετάκη / Μεταθανάτιο Πορτραίτο» (1994) που προβλήθηκε στο αφιέρωμα.
ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΔΑ 2024
ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ / ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ
18 – 24 Αυγούστου
Παρατηρητήριο Ηφαιστείου Νισύρου – Εμπορειός
Ώρα προβολών: 20.30
Πρόγραμμα προβολών:
Κυριακή 18/8: ΚΥΝΗΓΙ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΩΝ του RAED AΝDONI
(2017 – 94’ | γλώσσα: αραβικά / υπότιτλοι: αγγλικοί & ελληνικοί)
Δευτέρα 19/8: ΤΡΟΦΟΣΥΛΛΕΚΤΕΣ της JUMANA MANNA
(2022 – 64’ | γλώσσα: αραβικά / υπότιτλοι: αγγλικοί & ελληνικοί)
Τρίτη 20/8: H AÏNTA ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ της CAROL MANSOUR
(2023 – 77’ | γλώσσα: αραβικά, αγγλικά, γαλλικά / υπότιτλοι αγγλικοί & ελληνικοί)
Τετάρτη 21/8: ΟΙ 18 ΚΑΤΑΖΗΤΟΥΜΕΝΕΣ των PAUL COWAN & AMER SHOMALI
(2014 – 75’ | γλώσσα: αραβικά / υπότιτλοι: αγγλικοί & ελληνικοί)
Παρασκευή 23/8: ΞΕΡΙΖΩΜΕΝΟΙ της ΕΛΕΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗ
(2022 – 98’ | γλώσσα: ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, ρωσικά / υπότιτλοι: ελληνικοί)
Σάββατο 24/8: ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ της ΕΛΙΝΑΣ ΨΥΚΟΥ
(2024 – 109’ | γλώσσα: μαλτέζικα, αγγλικά, ελβετικά, γερμανικά, ιταλικά, γαλλικά / υπότιτλοι: ελληνικοί)
