Ο πειραματισμός στην τέχνη έχει αποδείξει ανά τα χρόνια ότι δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να φλερτάρει δημιουργικά με τα όρια, να τα σπάει και ενίοτε να δημιουργεί ακόμη και ολόκληρα κινήματα και νέες τάσεις. Τα τελευταία οκτώ χρόνια, μία δραστήρια ομάδα ανθρώπων στην Αθήνα, διοργανώνει μία μεγάλη γιορτή προσπαθώντας να ανακαλύψει και να προβάλλει μουσικούς που βάζουν, ο καθένας με τον τρόπο του, το δικό τους λιθαράκι και οπτική στον ευρύτερο όρο του πειραματισμού. Και το όνομα αυτού -τι άλλο;- Borderline Festival.
Το φεστιβάλ επιστρέφει δυναμικά και φέτος στη Στέγη από 18 έως 20 Απριλίου, αλλά και σε χώρους εκτός αυτής και περιλαμβάνει από περφόρμανς που προσπαθεί να προσεγγίσει τα όρια της τεχνολογίας, μέχρι μεσαιωνικούς indie τροβαδούρους όπως ο Richard Dawson και electro από καλλιτέχνες όπως ο Babyfather. Μιλήσαμε με τον επιμελητή του φεστιβάλ, Μιχάλη Μοσχούτη, για το φεστιβάλ αλλά και για την ίδια τη φύση του πειραματισμού.
To Borderline Festival διοργανώνεται φέτος για όγδοη χρονιά. Πόσα από τα πράγματα που είχατε αρχικά στο μυαλό σας έχουν ήδη πραγματοποιηθεί και ποιες ιδέες ακόμη θέλετε να υλοποιηθούν στο πλαίσιο του φεστιβάλ στο μέλλον; Κατ’αρχάς να πω ότι είναι η πρώτη χρονιά που αναλαμβάνω την επιμέλεια του φεστιβάλ. Ο χαρακτήρας και το ύφος του φεστιβάλ έχει διαμορφωθεί από τον Θοδωρή Παπαδάκη, ο οποίος είχε επιμεληθεί το Borderline για επτά συνεχόμενες χρονιές. Μέσα σε αυτά τα επτά χρόνια έχουν γίνει πολλές ευφάνταστες δράσεις, από υποβρύχιες ηχητικές περφόρμανς μέχρι sound walks και club nights, ενώ έχουν φιλοξενηθεί ίσως τα σπουδαιότερα ονόματα της πειραματικής ηλεκτρονικής μουσικής. Είναι μια μεγάλη πρόκληση για μένα να καταφέρω να συνεχίσω και ενδεχομένως να εξελίξω προς άλλες κατευθύνσεις την θεματική, εξερευνητική και πιθανώς αφηγηματική πορεία αυτού του μεγάλου φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής. Με τιμά και με ευχαριστεί ιδιαίτερα που μου έχει δοθεί αυτή η ευκαιρία. Ιδέες για το μέλλον πάντα υπάρχουν και θα συνεχίζουν να υπάρχουν, καθώς στον χώρο της σύγχρονης μουσικής και της sound art συνεχώς αναπτύσσονται νέες τάσεις, μέσα και πρακτικές.
Το φεστιβάλ διοργανώνεται σε χώρους εντός και εκτός Στέγης. Με ποιο κίνητρο επιλέγονται αυτοί οι χώροι και τι πιστεύετε ότι μπορεί να προσδώσει η διαλεκτική του χώρου με τον ήχο; Πολύ συχνά οι ο κατάλληλος χώρος είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση για μια ηχητική δράση. Για παράδειγμα, κεντρική θέση στο φετινό φεστιβάλ θα έχουν οι δράσεις του Pierre Berthet στην Γεωπονική Σχολή που πραγματοποιούνται σε συνεργασία με την έκθεση Γεωμετρίες. Ο Berthet θα κατασκευάσει στον πανέμορφο αμπελώνα του Γεωπονικού μια εγκατάσταση από αιολικές άρπες και θα κάνει και μια σειρά από ηχητικές περφόρμανς. Ήταν εξαρχής ζητούμενο του να κάνει κάτι σε ανοικτό χώρο και είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που προέκυψε αυτή η ενδιαφέρουσα συνεργεία με τις Γεωμετρίες.
O Pierre Berthet θα κατασκευάσει στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο μια εγκατάσταση από αιολικές άρπες και θα κάνει μια σειρά από ηχητικές περφόρμανς.
Πρόκειται για ένα φεστιβάλ σχετικά «δύσβατο» στον μέσο ακροατή. Ποιά η σύσταση του κοινού στο Borderline; Είναι άνθρωποι που έρχονται υποψιασμένοι ή άτομα που έρχονται με μία διάθεση ανακάλυψης; Το εγχώριο κοινό γνωρίζει πια το Borderline και ξέρει περίπου τι να περιμένει. Παρ’όλα αυτά όμως, η σύνθεση του κοινό που τελικά παρευρίσκεται σε ένα φεστιβάλ πάντα μας εκπλήσσει. Αυτός είναι και ένας λόγος που κάθε φεστιβάλ έχει μια ξεχωριστή δυναμική. Είτε σαν διοργανωτής, είτε σαν μουσικός, παίρνω πάντα τεράστια ικανοποίηση όταν βλέπω κάποιο άτομο να έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με κάποιο μουσικό είδος. Είτε τον εκπλήξει, συνεπάρει ή προβληματίσει. Πιθανώς να ανοίξει μια νέα πόρτα για έναν διαφορετικό τρόπο αντίληψης του ήχου και της μουσικής.
Πες έναν λόγο για κάθε event του φετινού Borderline για τον οποίο δεν πρέπει κανείς να το χάσει. Το Borderline φιλοξενεί φέτος γύρω στα 20 διαφορετικά events. Αυτό που μπορώ να πω ότι είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους και ότι και όλα να παρακολουθήσετε, σίγουρα δεν θα βαρεθείτε.
Στις δύο πρώτες ημέρες της φετινής διοργάνωσης βλέπουμε μία εστίαση στην έννοια της ψηφιακής τεχνολογίας. Ως αναπόσπαστο πλέον μέσο της καθημερινής ζωής, πιστεύεις ότι ωθεί τον πειραματισμό ή τελικά, το πληροφοριακό χάος που δημιουργεί, στενεύει τα όρια; Μέσα από την τέχνη, ως καλλιτέχνες, θεατές και ακροατές, μαθαίνουμε καλύτερα την πραγματικότητά μας. Αυτό ισχύει και για την σχέση μας με την τεχνολογία που είναι όλο και πιο κυρίαρχη στην ζωή μας. Όταν γυρίσω σπίτι μου μετά την πρώτη μέρα του φεστιβάλ, ίσως δω λίγο διαφορετικά το μόντεμ, αφού θα έχω ακούσει τους ήχους που κρύβει μέσα του. Πριν την εξέλιξη της τεχνολογίας, χάος για τον άνθρωπο ήταν η άβυσσος της θάλασσας, το διάστημα και οι γαλαξίες. Τώρα ανοίγουμε την πόρτα του σπιτιού μας και είναι το λευκό κουτάκι πάνω στο τραπέζι με τα λαμπάκια που αναβοσβήνουν. Προσωπικά βρίσκω μια ηρεμία όταν σκέφτομαι ότι όλη αυτή η πληροφορία υπάρχει και ως στέρεα ύλη σε κάποιο εργοστάσιο της google. Αυτές οι αντιφάσεις οφείλουν να βρίσκονται στο επίκεντρο της τέχνης, σε θεωρία και σε πράξη. Έτσι και την δεύτερη μέρα του φεστιβάλ θα αναρωτηθούμε πως ακριβώς θα ήταν ο σημερινός Νάρκισσος όπου καθρέφτης πια είναι η οθόνη.
Στο φεστιβάλ συμμετέχουν καλλιτέχνες όπως ο Richard Dawson, μουσικός που κινείται στην ευρεία ομπρέλα του indie αλλά με μουσικές αναφορές που φτάνουν στον Μεσαίωνα. Ο πειραματισμός τελικά κοιτάει μπροστά και γεννά κάτι καινούργιο ή πολλές φορές απλά αναδημιουργεί με υλικά του παρελθόντος; Ο Richard Dawson αποτελεί μια μοναδική και εντελώς αταξινόμητη φιγούρα της σύγχρονης μουσικής. Είτε παίζει μεσαιωνικά τραγούδια, είτε χτυπιέται στην σκηνή με μια κιθάρα θυμίζοντας έναν μεθυσμένο busker που κατά λάθος βρέθηκε στην Μικρή Σκηνή της Στέγης αντί για το tube του Λονδίνου, είτε παίζει concrete ηλεκτροακουστική μουσική με τον αρπίστα Rhodri Davies, διατηρεί την προσωπική του «φωνή» που διαπερνά είδη και εποχές. Είμαι πραγματικά ενθουσιασμένος που θα παίξει στο Borderline και που θα έχω την τύχη να τον γνωρίσω.
Συχνά ο πειραματισμός αγγίζει τέτοια άκρα που δίνει την αίσθηση του αυτοσκοπού. Για σένα, έχει να κάνει με τον τρόπο που θέλει να περάσει τελικά ένα μήνυμα ή η ίδια η μορφή είναι το μήνυμα; Εξαρτάται από τι εννοούμε όταν λέμε σκοπός η στόχος στην μουσική. Αν υπάρχει μια συγκεκριμένη λειτουργία ή ρόλος που πρέπει να παίξει η μουσική, τότε ναι, η πειραματική μουσική ίσως ακούγεται άσκοπη και απλά ως ένας αυτοσκοπός. Πιθανώς να μην σε κάνει να χορέψεις, να θυμηθείς τον πρώτο σου έρωτα, την θάλασσα και το καλοκαίρι, ή η μην να κάνει τρομακτική μια σκηνή στον κινηματογράφο. Μπορεί να μην σου πει ούτε καν μια ιστορία και να μην σου φέρει στο νου καμία εικόνα. Παρόλα αυτά, μπορεί να σε συνεπάρει, να σε ενθουσιάσει και να σε συγκινήσει. Αρκεί απλά να είμαστε ανοιχτοί προς κάτι νέο και διαφορετικό.
Τελικά, υπάρχουν όρια στον πειραματισμό; Τα όρια είναι σχετικά και συνεχώς μεταβαλλόμενα. Αλλά θα προτιμήσω να σταματήσω εδώ γιατί έχω μπει σε αρκετά ποιητικό mood.. Απλά ελάτε στο Borderline! Αξίζει!
