Η μόδα που κατακλύζει τους τελευταίους κάμποσους μήνες το διαδίκτυο είναι αδιαμφισβήτητα τα selfies. Οι φωτογραφίες που απεικονίζουν τον φωτογράφο σε μια καθ’ όλα «αυθόρμητη» πόζα, συνήθως στο μπάνιο και με τον βραχίονα του «καλού» του χεριού να εκτείνεται στο άπειρο, είναι «must» για κάθε χρήστη social υπηρεσίας: Instagram, Flickr, Facebook, Twitter, δεν έχει σημασία που έχουμε λογαριασμό, μία selfie οφείλουμε να την τραβήξουμε! Ελάτε που όμως δεν πρόκειται για νέα μόδα.
Αρκετούς αιώνες πριν, οι μεγαλύτεροι ζωγράφοι μας άφηναν τις αυτοπροσωπογραφίες τους για να ‘χουμε να ασχολούμαστε στην πορεία. Η τέχνη του «αυτοπορτραίτου» υφίσταται εδώ και πολλούς αιώνες, ωστόσο διαδόθηκε στα πρώτα χρόνια της περιόδου της Αναγέννησης και συγκεκριμένα στα μέσα του 15ου Αιώνα. Ο Albrecht Dürer θεωρείται εκείνος που καθιέρωσε την τεχνική και παράλληλα ένας από τους κυριότερους εκφραστές του ρεύματος, για να τον ακολουθήσουν μερικούς αιώνες αργότερα ο Rubens, o Rembrandt, ο Van Gogh και άλλοι. Όχι φυσικά πως μπορεί να αντιπαραθέσει κανείς όλα αυτά απέναντι στα «φτηνά» selfies του σήμερα.
Η αυτοπροσωπογραφία εξυπηρετεί κατά τους ζωγράφους έναν συγκεκριμένο σκοπό. «Αν δεν μπορείς να συλλάβεις την ουσία του ίδιου σου του εαυτού, τότε πώς θα το κάνεις για κάποιον άλλο», είναι μία εκδοχή, την ώρα που δεν λείπουν και οι πιο πρακτικές προσεγγίσεις (ο ίδιος ο καλλιτέχνης είναι πάντα διαθέσιμος για τον ίδιο). Επιπρόσθετα με τον τρόπο αυτό μπορεί να δείξει στους άλλους το πώς αντιλαμβάνεται ο ίδιος τον εαυτό του αλλά και το περιβάλλον γύρω του. Η κατάσταση στις selfies δεν διαθέτει τόσο βάθος. Η όλη φάση προσεγγίζει περισσότερο τη λογική του «να μωρέ, εδώ, δεν είχαμε τι να κάνουμε κι είπαμε να βγάλουμε και μια selfie χωρίς κανέναν ιδιαίτερο λόγο». Εξ’ άλλου μια selfie για να βγει χρειάζεται 3-4 δευτερόλεπτα μαζί με την πόζα. Το πορτραίτο όσο να ‘ναι είναι κομματάκι περισσότερο απαιτητικό.
Ο άνθρωπος είναι ον αυτάρεσκο. Θέλει να βλέπει τον εαυτό του, να τον καμαρώνει, να τον φαντάζεται ποικιλοτρόπως και μέσα απ’ αυτό τρέφει το αίσθημα του θαυμασμού προς τον ίδιο και τονώνει την αυτοπεποίθησή του. Καλός ο καθρέφτης όμως αν δεν είναι κανείς μοντέλος, δύσκολα μπορεί να περάσει τη μέρα του μπροστά από έναν τέτοιον. Οπότε; Μια selfie στο Instagram να πάει καλά η μέρα, να θαυμάσει τη γοητεία του και να μαζέψει και κάνα like μέχρι το μεσημέρι που θα ‘ρθει η ώρα της #foodporn δημοσίευσης. Ο Rembrandt θα ήταν περήφανος.
