Ο Γ. είχε φτάσει στο γραφείο της ψυχιάτρου Χρύσας Καλαϊτζή με μια «κακοφορμισμένη κατάθλιψη», όπως θα την χαρακτήριζε αργότερα η ίδια. Τα τελευταία χρόνια είχε αλλάξει πολλούς ψυχιάτρους, χωρίς αποτέλεσμα. Τα φάρμακα του έκαναν καλό, αλλά «καλά» δεν γινόταν. «Ήταν λογικό, δεν είχε ποτέ τολμήσει να μιλήσει για αυτό που είχε συμβεί». Αυτό που του είχε συμβεί ήταν ότι στα 22 του είχε βιαστεί από ομάδα ανδρών. Είχαν περάσει από τότε έξι χρόνια. Το περιστατικό είχε συμβεί ένα βράδυ σε ένα στενό κοντά στο σπίτι του στην Αθήνα. «Ήταν πολύ βίαιη επίθεση. Είχε τα χαρακτηριστικά εκδίκησης, τιμωρίας». Έκτοτε ο Γ. βασανιζόταν από έναν παραλυτικό φόβο τον οποίο δεν μπορούσε ακριβώς να ονομάσει. Πέρασε καιρός έως ότου αποκαλυφθεί ότι «φοβόταν» ότι είναι ομοφυλόφιλος, κάτι άλλο τέλος πάντων από αυτό που ήξερε για τον εαυτό του. Η αιτία ήταν ότι την ώρα της παραβίασης είχε εκσπερματίσει. Για χρόνια πίστευε ότι εφόσον του «άρεσε», άξιζε και να το πάθει. «Δεν γνώριζε, όπως δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι, ότι η στύση και η εκσπερμάτιση είναι μια αντανακλαστική αντίδραση του οργανισμού σε συνθήκες τρόμου και ακραίου στρες» λέει η κ. Καλαϊτζή. Αυτή η είδηση του άλλαξε τη ζωή.
Ο ανδρικός βιασμός συνοδεύεται από διάφορους τέτοιους μύθους. Χειρότερα: στο μυαλό των περισσοτέρων είναι από μόνος του ένας μεγάλος μύθος. Κάντε ένα μικρό γκάλοπ. Αρκετοί θα πουν ότι το φαινόμενο περιορίζεται στη φυλακή (αντιμετωπίζεται σαν μια περίεργη εθιμοτυπία μεταξύ κρατουμένων), άλλοι ότι δράστες και θύματα (πρέπει να) είναι ομοφυλόφιλοι, και οι περισσότεροι ότι ο βιασμός άνδρα από γυναίκα είναι απλά αδύνατος.
Κι όμως. Όπως αναφέρει ο ψυχίατρος Ορέστης Γιωτάκος στο βιβλίο του Βιασμός (Αρχιπέλαγος, 2008), η άσκηση βίας στους άνδρες με τη μορφή της σεξουαλικής κακοποίησης συμβαίνει πολύ συχνότερα από ό,τι πιστεύεται. Μέχρι την ηλικία των 12 ετών μάλιστα τα ποσοστά της σεξουαλικής κακοποίησης είναι σχεδόν ίδια για αγόρια και κορίτσια. Για τον ενήλικο πληθυσμό (περιλαμβανομένου και του πληθυσμού των φυλακών), εκτιμάται ότι ένας στους έξι άνδρες έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι το 3-7% των ανδρών, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού, έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής επίθεσης στην ενήλικη ζωή τους (η αντίστοιχη συχνότητα για τις γυναίκες είναι 13,5-22%). Επιπλέον, αντίθετα με ό,τι πιστεύεται ευρέως, οι δράστες είναι κυρίως ετεροφυλόφιλοι άνδρες, ενώ υπολογίζεται ότι στο 24% των σεξουαλικών εγκλημάτων κατά ανδρών δράστες είναι γυναίκες.
ο Γ. βασανιζόταν από έναν παραλυτικό φόβο τον οποίο δεν μπορούσε ακριβώς να ονομάσει. Πέρασε καιρός έως ότου αποκαλυφθεί ότι «φοβόταν» ότι είναι ομοφυλόφιλος, κάτι άλλο τέλος πάντων από αυτό που ήξερε για τον εαυτό του. Η αιτία ήταν ότι την ώρα της παραβίασης είχε εκσπερματίσει. Για χρόνια πίστευε ότι εφόσον του «άρεσε», άξιζε και να το πάθει.
Ο ανδρικός βιασμός βρίσκεται στη σκοτεινή πλευρά της εγκληματικότητας. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων το έγκλημα παραμένει κρυφό και άρα ατιμώρητο. Μόλις μία στις δέκα υποθέσεις φτάνουν στην αστυνομία, σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, ενώ στην Ελλάδα εκτιμάται ότι το ποσοστό είναι ακόμα μικρότερο. Το κοινωνικό στίγμα είναι δυσβάσταχτο για τα θύματα. Για τους περισσότερους η επίθεση που δέχθηκαν είναι πλήγμα για τον ανδρισμό, την υπόστασή τους. Επιπλέον, θεωρούν ότι εάν καταγγείλουν την κακοποίησή τους θα κριθούν αυστηρά τόσο από τις αρχές όσο και από τον περίγυρό τους. Πράγματι, μαρτυρίες αναφέρουν ότι η αντιμετώπιση από την αστυνομία συμπυκνώνεται στο «τα ‘θελες και τα ‘παθες», στην περίπτωση του βιασμού από άνδρα, και στο «σιγά και τι έπαθες;», όταν ο θύτης είναι γυναίκα. Χαρακτηριστική είναι συζήτηση σε ελληνικό φόρουμ: «Πώς τον βίασε; Με strap on; Του έδωσε viagra; Γενικά πώς γίνεται να βιάσεις άντρα χωρίς να είσαι άντρας;» γράφει κάποιος. «Πρέπει να ‘χει κάνει bodybuilding η άλλη για να μην μπορέσεις να αντισταθείς» συμπληρώνει κάποιος άλλος. «Το πιθανότερο είναι ότι πρόκειται για απειλή “ή μου κάθεσαι ή δεν παίρνεις προαγωγή”. Αλλά το να πάρεις προαγωγή και να πηδήξεις σε μια μέρα, ε εγώ θα κερνούσα μπύρες», ο τρίτος.
Αυτός ο φόβος ήταν που είχε κάνει το Γ. να κρατήσει τόσα χρόνια μυστικό το βιασμό του. «Εντελώς τυχαία, οι ψυχίατροι που είχε δει ήταν όλοι άνδρες. Πίστευε ότι δεν θα τον καταλάβαιναν, ντρεπόταν», λέει η κ. Καλαϊτζή. «Το στίγμα είναι πολύ μεγάλο». Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν λειτουργεί στην Ελλάδα ειδική δομή για κακοποίηση ανδρών, ενώ καμία από τις γραμμές υποστήριξης για κακοποίηση που λειτουργούν στην Ελλάδα δεν έχει δεχθεί κλήση από άνδρες. «Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν τέτοια περιστατικά, αντίθετα δείχνει πόσο μεγάλο είναι το ταμπού» αναφέρει η κ. Θεοδώρα Γιαννή, υπεύθυνη της συμβουλευτικής γραμμής του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης. «Εμείς πιστεύουμε για παράδειγμα ότι πολλοί άνδρες υφίστανται κακοποίηση μέσα στην οικογένεια, αλλά ντρέπονται να μιλήσουν».
Η θεμελιώδης αυτή παρανόηση αποτυπωνόταν μέχρι πρόσφατα και στο νόμο. Εως το 1984, ο νομοθέτης προστάτευε μόνο τις γυναίκες θύματα βιασμού. Σήμερα, είναι πλέον αποδεκτό από το νόμο (336 ΠΚ) ότι οι άνδρες μπορούν να υποστούν σεξουαλική κακοποίηση, ενώ δεν γίνεται διαχωρισμός ως προς το φύλο του δράστη. Αν και η νομολογία στην Ελλάδα είναι περιορισμένη, θεωρείται ότι μια γυναίκα μπορεί να βιάσει έναν άνδρα είτε με την επιβολή της κολπικής συνουσίας είτε με πρωκτική παραβίαση με δονητές ή άλλα αντικείμενα. Έχουν καταγραφεί υποθέσεις επίσης όπου το δικαστήριο έχει κάνει δεκτή την κατηγορία του βιασμού και στην περίπτωση του εξαναγκασμένου αυνανισμού ή της εξαναγκασμένης πεολειχίας (όταν το θύμα είναι π.χ. δεμένο).
Χαρακτηριστική είναι συζήτηση σε ελληνικό φόρουμ: «Πώς τον βίασε; Με strap on; Του έδωσε viagra; Γενικά πώς γίνεται να βιάσεις άντρα χωρίς να είσαι άντρας;» γράφει κάποιος. «Πρέπει να ‘χει κάνει bodybuilding η άλλη για να μην μπορέσεις να αντισταθείς» συμπληρώνει κάποιος άλλος. «Το πιθανότερο είναι ότι πρόκειται για απειλή “ή μου κάθεσαι ή δεν παίρνεις προαγωγή”. Αλλά το να πάρεις προαγωγή και να πηδήξεις σε μια μέρα, ε εγώ θα κερνούσα μπύρες», ο τρίτος.
Μάλιστα, είναι συχνό φαινόμενο οι βιαστές ανδρών να προσπαθούν να κάνουν τα θύματά τους να εκσπερματίσουν (συνήθως με αυνανισμό). «Είναι μια προσπάθεια να αδράξουν τον τελικό έλεγχο του σώματός τους ή να επιβεβαιώσουν τη φαντασίωσή τους ότι το θύμα ήθελε αυτή την επίθεση» γράφει η Χρύσα Καλαϊτζή σε σχετικό άρθρο. (Όπως μας λέει η ίδια, ήταν επιθυμία του Γ. να γράψει αναλυτικά ένα άρθρο για τους μύθους γύρω από τον ανδρικό βιασμό ώστε να μην περάσουν κι άλλοι τα ίδια με εκείνον.) Όπως διευκρινίζει, η σεξουαλική διέγερση δεν ελέγχεται πάντα με τη λογική μας –μέρος των νευρικών αντανακλαστικών που προκαλούν τη στύση και την εκσπερμάτιση είναι απολύτως αυτόνομα και ανεξάρτητα του συναισθηματικού μας ελέγχου. «Άλλωστε ο βιασμός δεν έχει σχέση με τη σεξουαλική ικανοποίηση τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Πρόκειται για πράξη επιβολής, εκδίκησης, που απλώς γίνεται μέσω του σεξ» μας εξηγεί. Ωστόσο, όπως γράφει στο άρθρο, «τα θύματα που εκτός από την ατυχία να βιαστούν είχαν και την ατυχία να έχουν στύση ή και να εκσπερματίσουν κατά το βιασμό τους, έχουν να ζήσουν με το αίσθημα της προσωπικής τους αξιοπρέπειας θιγμένο διπλά, καθώς βίωσαν και την προδοσία του κορμιού τους. Πολλοί από αυτούς φαντάζομαι πως, όπως και ο Γ., μπήκαν στη διαδικασία να αμφισβητήσουν ακόμα και την παγιωμένη σεξουαλική τους ταυτότητα, μπλεγμένοι στο γνωστό κουβάρι ενοχών που αναπτύσσουν τα θύματα του βιασμού».
Εως το 1984, ο νομοθέτης προστάτευε μόνο τις γυναίκες θύματα βιασμού. Σήμερα, είναι πλέον αποδεκτό από το νόμο (336 ΠΚ) ότι οι άνδρες μπορούν να υποστούν σεξουαλική κακοποίηση, ενώ δεν γίνεται διαχωρισμός ως προς το φύλο του δράστη.
Οι επιπτώσεις του βιασμού είναι οι ίδιες για άνδρες και γυναίκες. «Δεν διαφέρουν πουθενά, με μόνη εξαίρεση ότι δεν υπάρχει το θέμα της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης» τονίζει η ψυχίατρος. Συναισθηματικές διαταραχές, άγχος σεξουαλικής επίδοσης, συναισθήματα ανεπάρκειας, σεξουαλικά προβλήματα, προβλήματα αυτοεκτίμησης, που κινδυνεύουν να γιγαντωθούν όσο οι άνδρες δεν μιλάνε για την επίθεση που έχουν δεχτεί. «Εκτός από τον Γ., χειρίστηκα και μια άλλη περίπτωση ανδρικού βιασμού. Ηταν ένας μετανάστης, που είχε δεχθεί επίθεση από άνδρα. Εκείνος μίλησε άμεσα, ζήτησε βοήθεια από ειδικούς, γεγονός που έκανε μεγάλη διαφορά στην ανάρρωσή του. Ωστόσο, δεν το κατήγγειλε ποτέ στην αστυνομία, γιατί δεν βρισκόταν τότε νόμιμα στη χώρα».
