«Μπορεί να υπάρξουν καλύτερες εποχές αλλά αυτή εδώ είναι η δική μας». Η εμβληματική φράση του Ζαν Πολ Σαρτρ ανασύρθηκε από τις βιβλιοθήκες του γαλλικού υπαρξισμού και οικειοποιήθηκε ως συλλογικός, σπαρακτικός αλλά και αφοπλιστικός, ψίθυρος της νέας γενιάς της Ελλάδας. Οι νέοι που ξεφορτώθηκαν πολύ πρόσφατα την ταμπέλα του «παιδιού» δεν είναι τυχεροί.
Ενηλικιώθηκαν στο δυστοπικό περιβάλλον της παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης, της ακραίας λιτότητας, της γενικευμένης επισφάλειας , της πολιτικής απαξίωσης και της ανάδυσης του νέου σκοταδισμού. Οι μνήμες της -έστω πλαστής- ευημερίας και της ανεμελιάς είναι τόσο μακρινές και συνδεδεμένες με τα πρώτα τους αναπτυξιακά στάδια που έχουν ξεθωριάσει. Η δική τους αλήθεια εμπεριέχει όλα τα τραυματικά γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας μαζί μ’ ένα ατίθασο πάθος για ζωή.
Ήταν μαθητές δημοτικού όταν δολοφονήθηκε ο λίγο μεγαλύτερος τους 15χρονος μαθητής Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος από το όπλο του αστυνομικού Επαμεινώνδα Κορκονέα το Δεκέμβρη του 2008 , πυροδοτώντας την αυθόρμητη εξέγερση της νεολαίας ενάντια στην καταστολή και την αυταρχικοποίηση της ζωής. Τότε ενδεχομένως σκέφτηκαν για πρώτη φορά ότι έξω από την παραμυθένια γυάλα των σχολικών και γονεϊκών αφηγήσεων, υπάρχει δράκος.
Πριν καλά – καλά συμπληρώσουν διψήφιο νούμερο στην ηλικία τους μπήκε στο λεξιλόγιο της καθημερινότητας τους – η άγνωστη στις προηγούμενες γενιές – ορολογία του «Μνημονίου». Δε μπορούσαν ακόμα να ερμηνεύσουν αυτή την τομή με τους τεχνοκρατικούς και άψυχους όρους της αγοράς αλλά τη βίωναν. Έβλεπαν τους γονείς τους να σκυθρωπιάζουν, να αγχώνονται, να τσακώνονται, να περιορίζονται και μαζί περιορίζονταν κι οι ίδιοι. Διένυσαν την εφηβεία τους με στερήσεις, είδαν να πέφτουν οι κυβερνήσεις ή μια μετά την άλλη, παρακολούθησαν στην ελληνική Βουλή θορυβώδεις και αδιάφορους μονολόγους, μύρισαν δακρυγόνο στο κέντρο της Αθήνας και ένα βράδυ συνειδητοποίησαν ότι αν είσαι νέος και ελεύθερος μπορεί να δολοφονηθείς όχι μόνο από όπλο μπάτσου αλλά κι από μαχαίρι φασίστα.
Το Σεπτέμβρη του 2013 δολοφονήθηκε ο Παύλος Φύσσας από τον χρυσαυγίτη Γιώργο Ρουπακιά, επιβεβαιώνοντας με τον πιο τραγικό τρόπο ότι σ’ αυτή τη μεταιχμιακή εποχή των «τεράτων» ξεμυτίζει πάλι το φάντασμα του φασισμού. Μεγαλώνουν με μια βίαιη πρόσκρουση στο τοξικό σύμπαν της πατριαρχίας και της ομοφοβίας που αφήνει δολοφονημένα κορμιά στην Γλάδστωνος , στη Ρόδο και στην Κέρκυρα. Η στυγνή δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου και οι συχνές γυναικοκτονίες φανέρωσαν το πιο αποκρουστικό είδωλο ενός συστήματος εμφυλίων ιεραρχήσεων και αφόρητης κανονικότητας που επιδιώκουν να ρυθμίσουν τη ζωή και την επιθυμία.
450.000 βαλίτσες νέων κυρίως και υψηλά καταρτισμένων ανθρώπων έβγαλαν ένα αεροπορικό εισιτήριο χωρίς επιστροφή.
Η αγωνία τους αριθμοποιήθηκε. Έγινε το υψηλότερο ποσοστό νεανικής ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (39,5% σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat) και 450.000 βαλίτσες νέων κυρίως και υψηλά καταρτισμένων ανθρώπων που έβγαλαν ένα αεροπορικό εισιτήριο χωρίς επιστροφή.
Τους κόλλησαν τον προσδιορισμό της «χαμένης γενιάς», βγαλμένο από τις κωδικοποιήσεις του Έρνεστ Χέμινγουει για τη γενιά του Μεσοπολέμου. Έτσι, λοιπόν σε καιρούς ειρήνης, αυτή η γενιά προορίζεται να ζήσει χειρότερα από την προηγούμενη, καλείται να συναινέσει στην υλική και υπαρξιακή ακύρωση του μέλλοντος της , να στενέψει τα όνειρα της ώστε να χωράνε σε α λα καρτ επιδόματα και συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Υπάρχει, όμως, μια εκδοχή αυτής της γενιάς που – με τον καιρό να ναι κόντρα – αρνείται να κάτσει ήσυχα. Δε θέλει το τραγούδι της να μοιάζει με μοιρολόι ή με ρέκβιεμ ηττημένων αγώνων.
Έχει επιλέξει για τον εαυτό της τον ήχο της αμφισβήτησης. Διέρρηξε από πολύ νωρίς τους δεσμούς εμπιστοσύνης της με τους παραδοσιακούς θεσμούς της οικογένειας, του εκπαιδευτικού συστήματος, των media, της Εκκλησίας, των πολιτικών κομμάτων και απαγκιστρωμένη πλέον χαράζει το δικό της δρόμο πολιτικοποίησης και ριζοσπαστικοποίησης. Όχι όλες και όλοι αλλά μπορούμε να γνωρίσουμε παιδιά 19 και 20 χρονών που το εκφράζουν ανοιχτά.
Σ.: «Θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου ως ελευθεριακό κομμουνιστή.»
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα. Ανήκω σε μια γενιά που δύσκολα μπορεί να ανακαλέσει την εμπειρία από τη φούσκα της «ευημερίας». Όσα ακολούθησαν μας καθόρισαν με σαρωτικό τρόπο. Εγώ σήμερα εργάζομαι – με όρους επισφάλειας – σε τρεις δουλειές. Ήδη από την ηλικία των 15-16 ετών εργαζόμουν περιστασιακά είτε στη διανομή φυλλαδίων, είτε στο μαγαζί κάποιου συγγενή. Το καλοκαίρι που τελείωσα το Λύκειο ξεκίνησα να δουλεύω κανονικά. Είχα τη λογική ότι ακόμα κι αν περάσω σε κάποια σχολή – που τελικά δεν επεδίωξα να το κάνω – πρέπει να μπω νωρίς στο δρόμο της εργατικής τάξης. Το να βγαίνεις στην αγορά εργασίας της Ελλάδας στα 18 σου δε σημαίνει κυρίως ότι είναι δύσκολο να βρεις δουλειά, όσο να κρατήσεις αυτή τη δουλειά και να μπορείς να ζεις αξιοπρεπώς. Εγώ είμαι ανασφάλιστος. Ήταν η πρόταση του αφεντικού μου και οι κύριοι όροι μπαίνουν από τα αφεντικά, όπως συμβαίνει σε κάθε έκφανση της ζωής σου που δεν έχεις το πάνω χέρι.
Ήμουν οχτώ ετών όταν δολοφονήθηκε ο Αλέξης Γρηγορόπουλος. Μ’ έναν τρόπο λίγο συγκεχυμένο και ακαθόριστο ακόμα, μ’ έκανε να αντιληφθώ για πρώτη φορά ότι εκεί έξω είναι μια ζούγκλα. Ήμασταν μαθητές δημοτικού και κάναμε συζητήσεις που είχαν ψήγματα πολιτικής μέσα. Ίσως πιο αυθεντικές από αυτές που έκαναν οι τότε 30αρηδες. Μας δημιούργησε ένα αίσθημα αδικίας το οποίο όμως κατευθυνόταν σ’ ένα αδιέξοδο. Το ίδιο ερώτημα που είχα τότε ως παιδάκι ότι «πρέπει να γίνει κάτι, αλλά τι;» αναβιώνω και τώρα στις εκδηλώσεις μνήμης για την επέτειο της δολοφονίας.
Αυτό ήταν το πρώτο γερό χαστούκι. Το επόμενο ήταν το Μνημόνιο. Όταν ξέσπασαν οι πρώτες συζητήσεις, διαισθανόμασταν ότι κάτι κακό έρχεται. Θυμάμαι ότι όταν πήγαινα στην 6η δημοτικού η μητέρα ενός συμμαθητή μου αυτοκτόνησε, επειδή έμεινε άνεργη. Σιγά – σιγά μπαίναμε στο κλίμα. Οι καθηγητές μας έκαναν πολυήμερες απεργίες κι εμείς δεν αντιδρούσαμε, το καταλαβαίναμε ότι διακυβευόταν κάτι σημαντικό γι’ αυτούς.
Όταν φτάσαμε στα 15-16 που το μυαλό αρχίζει και στρώνει, συνειδητοποιήσαμε ότι όχι απλά οι γονείς μας θα δυσκολευτούν να τα βγάλουν πέρα αλλά και εμείς οι ίδιοι θα δυσκολευτούμε να τα βγάλουμε πέρα. Προφανώς είναι πολύ θλιβερό αυτό που ζούμε. Δημιουργεί μια συνθήκη ματαιότητας, όπου πρέπει κάθε μέρα να σκέφτεσαι τι θα κάνεις αύριο και πως θα περάσει ο μήνας. Υπάρχουν , όμως, και ορισμένα θετικά σε όλο αυτό. Κάθε άνθρωπος είναι σημαντικό να αναμετριέται με δυσκολίες. Αν τα βρεις όλα έτοιμα, μάλλον θα γίνεις μαλθακός.
Όλα αυτά σίγουρα συνέτειναν στην πολιτικοποίηση μου. Δεν είχα κάποια επιρροή από το συγγενικό μου περιβάλλον, πέρα από κάποιους παππούδες μου που ανήκαν στο ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Άρχισα μόνος μου να ψάχνομαι και να κατεβαίνω σε πορείες. Το μεγάλο έναυσμα ήταν το δημοψήφισμα. Διέτρεξε οριζόντια την κοινωνία. Τώρα που ξέρω και τη συνέχεια του έργου, μπορεί να το αντιμετώπιζα διαφορετικά αλλά και πάλι υπέρ του ΟΧΙ θα ήμουν. Δεν πίστεψα ποτέ ότι ο Τσίπρας θα επιβάλλει τη βούληση του ελληνικού λαού. Διαλύθηκαν κάποιες αυταπάτες αλλά αν είχε επικρατήσει το ΝΑΙ, θα ήταν μια πολιτική ηγεμονία της δεξιάς και του μικροαστισμού. Απογοητεύτηκα μετά αλλά δεν ήταν η απογοήτευση του ανθρώπου που πέφτει από τα σύννεφα , όσο η απογοήτευση που περιμένεις να συμβεί κάτι κακό και δυστυχώς επιβεβαιώνεσαι.
Θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου ως ελευθεριακό κομμουνιστή. Δηλαδή στο τέλος της ημέρας, πιστεύω ότι η λύση παραμένει ο κομμουνισμός αλλά με πιο ανοιχτές μεθόδους τόσο στην ανάδειξη των ιδεών , όσο και στην οργάνωση του αγώνα. Συμμετέχω σε μια αναρχική συλλογικότητα που συνδυάζει το μαχητικό ακτιβισμό με τη μαζική απεύθυνση. Με εκφράζει αυτή η δράση γιατί απεγκλωβίζει άτομα που είχαν βουλιάξει στην αδράνεια , πετυχαίνει αποτελέσματα με τις παρεμβάσεις της και δημιουργεί ρωγμές στην πολιτική κανονικότητα
Η αναρχία κουβαλάει ένα υπόδειγμα ηθικής που δε μπορεί κανείς να το παραγνωρίσει. Ο Νίκος Ρωμανός όταν τον συνέλαβαν που γνώριζε ότι η νεανική του ζωή θα χανόταν και παρά το ξύλο που έφαγε από τους μπάτσους, φώναζε «Ζήτω η Αναρχία». Οι χρυσαυγίτες όταν τους συνέλαβαν κρύφτηκαν, έκλαιγαν, έδινε ο ένας τον άλλον. Αυτό το ρουφιανιλίκι δεν υπάρχει στην αναρχία. Γι’ αυτό λοιπόν, παρά το τρομολαγνικό κλίμα που καλλιεργεί η πλειονότητα των ελληνικών media ενάντια στους αναρχικούς και παρά την καταστολή, όσο νιώθεις σίγουρος για το δίκαιο των πράξεων σου, αγνοείς το φόβο και συνεχίζεις. Έχω τη συνείδηση μου καθαρή ότι προσπαθώ. Πιστεύω σ’ αυτό. Δεν το κάνω για το τι θα πω στα παιδιά μου. Το κάνω γιατί δε μπορώ να αντέξω συνειδησιακά αυτό που υπάρχει σήμερα. Δε μπορώ να συμβιβαστώ με την ιδέα ότι θα υπάρχουν πάντα κάποιοι που θα εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενους, που θα βαράνε διαδηλωτές στο δρόμο, που θα καταστρέφουν λαούς ολόκληρους, που θα προμοτάρουν το φασισμό.
Δε μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου σε μια άλλη κοινωνία, γιατί κουβαλάω το χνάρι αυτού του κόσμου και ενδεχομένως θα ήμουν βάρος για την κοινωνία που οραματίζομαι. Η επανάσταση, όμως, είναι ένα τωρινό στοίχημα με την έννοια ότι πρέπει η επιτυχία της να προετοιμάζεται από τώρα. Η επανάσταση χτίζεται στο σήμερα. Τις συνθήκες θα τις φτιάξουμε εμείς. Είμαι αισιόδοξος , λοιπόν, και γιατί ο ελληνικός λαός έχει ισχυρές παραδόσεις κινημάτων και γιατί η γενιά μου – παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει – είναι πιο ανοιχτή, πιο ριζοσπαστική σε σχέση με τις παλιότερες γενιές.
Κωστής Ιωαννίδης: «Η εικόνα του ελληνικού κοινοβουλίου είναι απογοητευτική»
Είμαι φοιτητής στο τμήμα Οικονομικής Επιστήμης της ΑΣΣΟΕ. Το βασικό μου άγχος είναι «εντάξει, μπήκα στο Πανεπιστήμιο, μετά τι θα γίνει;». Δεν υπάρχει καμία σχολή πλέον που να μπορεί να σε εξασφαλίζει εργασιακά. Η ανεργία στους νέους έχει πολύ υψηλά ποσοστά. Ακόμα και η επιλογή της σχολής έγινε με κριτήριο την πιθανότητα επαγγελματικής αποκατάστασης. Η κρίση γέννησε μια νέα πραγματικότητα για όλους μας. Ήδη από το σχολείο πολλοί μαθητές είχαν αρχίσει να δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν είτε σε εκδρομές, είτε ακόμα και σε καθημερινά έξοδα. Οι γονείς μου συμμετείχαν στις πορείες κατά του Μνημονίου γιατί τα πακέτα μέτρων τους ακουμπούσαν άμεσα. Εγώ τότε διένυα τα πρώτα στάδια της συνειδητοποίησης μου. Το δημοψήφισμα και το έντονο κλίμα εκφοβισμού και τρομοκρατίας που προηγήθηκε ήταν μια τομή για όλους μας. Η συγκέντρωση στο Σύνταγμα μια μέρα πριν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος ήταν από τις πρώτες μου και σίγουρα η μεγαλύτερη που έχω πάει ποτέ.
Έτσι, η εισαγωγή μου στο Πανεπιστήμιο σηματοδότησε μια διαδικασία πολιτικοποίησης. Παρατηρούσα ότι οι καθεστωτικές παρατάξεις (η ΔΑΠ και η ΠΑΣΠ) συγκροτούσαν πελατειακές σχέσεις με τους φοιτητές με αντάλλαγμα την ψήφο στις εκλογές. Όλο αυτό με απωθούσε από άποψη αισθητικής και κουλτούρας. Αντικατόπτριζε μια λογική ανάθεσης που αντιστοιχούσε στην εποχή προ Μνημονίου, έτσι λειτουργούσαν και οι ίδιες οι κυβερνήσεις της χώρας. Εγώ πιστεύω ότι ο κάθε φοιτητής και φοιτήτρια πρέπει να συμμετέχει και να έχει λόγο στα δρώμενα της σχολής. Ήρθα σε επαφή με τα ΕΑΑΚ. Τα ΕΑΑΚ είναι μια δικτύωση φοιτητικών σχημάτων της ριζοσπαστικής εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Από τις αρχές του 90 που συγκροτήθηκαν μέχρι και σήμερα αποτελούν βασικό μοχλό των φοιτητικών κινητοποιήσεων. Γενικά η Ελλάδα έχει μια ισχυρή παράδοση φοιτητικών κινημάτων με αποκορύφωμα ίσως το φοιτητικό κίνημα του 2006-2007 που κατάφερε να μπλοκάρει τη συνταγματική αναθεώρηση και κατ’ επέκταση την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Έτσι, δεν έχουν προωθηθεί στα ελληνικά πανεπιστήμια σημαντικές όψεις της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης. Η νεοφιλελεύθερη στρατηγική στα πανεπιστήμια αποσκοπεί στην προετοιμασία ενός εργατικού δυναμικού που θα είναι ευέλικτο, επισφαλές και ιδεολογικά πειθαρχημένο. Ο δικός μας αγώνας λοιπόν, ξεκινάει από το αμφιθέατρο. Προσπαθούμε να έχουμε ισχυρά και ενιαία πτυχία για να διαπραγματευτούμε καλύτερα αύριο την είσοδο μας στην αγορά εργασίας. Παλεύουμε να διατηρήσουμε το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης και βασικά δημοκρατικά κεκτημένα, όπως είναι το πανεπιστημιακό άσυλο.
Δε σταματά όμως εκεί. Στη σχολή μου ,για παράδειγμα, είχαμε φτιάξει παλιότερα μια πρωτοβουλία αλληλεγγύης στους πρόσφυγες που έμεναν στην Πλατεία Βικτωρίας και προσπαθούσαμε να τους βοηθήσουμε. Σήμερα αρκετοί από μας στηρίζουν στην κατάληψη φιλοξενίας προσφύγων του City Plaza. Είναι σημαντικό οι άνθρωποι αυτοί που έχουν υποστεί πόλεμο και διώξεις, να νιώσουν ασφαλείς στη χώρα μας και να μην εγκλωβίζονται σε άθλιες συνθήκες στους προσφυγικούς καταυλισμούς που υπάρχουν στα νησιά. Υπάρχουν πολλά κοινωνικά μέτωπα, ο ρατσισμός, ο σεξισμός, η καταστολή που αντιμετωπίζουμε στο δρόμο. Είναι ενδεικτικό πως το κίνημα κατά των πλειστηριασμών δέχεται τη βία της Αστυνομίας κάθε Τετάρτη. Εγώ αυτά δεν τα αντιλαμβάνομαι ως ξέχωρα ζητήματα αλλά ως κομμάτι μιας ανυπόφορης ολότητας.
Μια σειρά από θεσμοί είναι απαξιωμένοι στη συνείδηση μου. Η εικόνα του ελληνικού κοινοβουλίου είναι απογοητευτική. Όλες οι δυνάμεις πλην ΚΚΕ, θέλουν να εφαρμόσουν την ίδια πολιτική λιτότητας που εκπορεύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πιστεύω ότι εμπνέει κανέναν, ειδικά τους νέους που έχουν μπροστά τους έναν ορίζοντα αβεβαιότητας. Βέβαια, διαχωρίζω τον εαυτό μου από το δεξιό ευρωσκεπτικισμό. Άλλο πράγμα οι ηγεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άλλο πράγμα οι λαοί της Ευρώπης. Απλά η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συστημικό πρόβλημα. Δε μετασχηματίζεται.
Παρατηρώ την τάση των ανθρώπων για απόσυρση. Σκέφτεσαι ότι αν στραφείς στον εαυτό σου, θα μειώσεις τις απώλειες. Δεν απαντάει στο πρόβλημα. Ο καθένας και η καθεμία μόνος του δε μπορεί να κάνει τίποτα. Πρέπει να υπάρξει ένα καινούργιο όραμα για να σπάσει τη μελαγχολία. Ο καπιταλισμός μόνο φτώχεια και πόλεμο προσφέρει. Εγώ πιστεύω ότι ένας άλλος δρόμος είναι εφικτός, χωρίς ανισότητες και κοινωνική αδικία. Πρέπει να συλλογικοποιήσουμε τους προβληματισμούς μας και να μαζικοποιήσουμε τις αντιστάσεις μας. Η αριστερά μπορεί να χαράξει αυτό το δρόμο, αρκεί να κοιτάξει τον εαυτό της στον καθρέφτη, να κάνει την αυτοκριτική της και να λειτουργήσει ξανά ως δύναμη χειραφέτησης.
Space Manifesto: «Δε θεωρώ κακό το να αισθάνεται κάποιος «γυναίκα» ή «άνδρας». Θεωρώ κακό και τραυματικό το να στο επιβάλλουν.»
Είμαι φοιτητής στην ΑΣΚΤ και θα έλεγα ότι ανήκω στο φάσμα του non binary. Αν αναφερθεί κάποιος σε μένα ως «άνδρα», το βρίσκω βαρύ γιατί είναι ένας προσδιορισμός που δεν τον επέλεξα εγώ. Υπήρχαν συμπεριφορές από το συγγενικό ή το σχολικό μου περιβάλλον που με ενοχλούσαν από πολύ νωρίς. Ένιωθα ότι με εγκαλούσαν σ’ ένα πρότυπο που δε με εξέφραζε. Από νεαρή ηλικία βιώνω αυτή την καταπίεση. Στο δημοτικό ήμουν πιο θηλυπρεπές παιδί και δεχόμουν κοροϊδευτικά σχόλια. Στο γυμνάσιο έπαθα ένα μεγάλο σοκ όταν ένας συμμαθητής μου είχε φτιάξει ομοφοβικό γκρουπ στο facebook εναντίον μου. Μέχρι και το Λύκειο προσπαθούσα να αυτολογοκριθώ. Στη συνέχεια όταν ήρθα σε επαφή με άλλα queer υποκείμενα, άρχισαν να ντύνονται με λέξεις όλα αυτά που αισθανόμουν και δεν ήξερα πώς να τα πω. Η έννοια του gender fluid είναι πιο αντιπροσωπευτική για μένα, είναι συμπεριληπτική και καταδεικνύει τη ρευστότητα και την πολλαπλότητα της έκφρασης φύλου. Δε θεωρώ κακό το να αισθάνεται κάποιος «γυναίκα» ή «άνδρας». Θεωρώ κακό και τραυματικό το να στο επιβάλλουν.
Το ότι εγώ μεγάλωνα με πολλές στερήσεις, με έκανε να νευριάζω. Όπως επίσης και το ότι στις φοιτητικές εστίες δεν έχει ούτε ζεστό νερό να κάνω μπάνιο ή ότι αναγκάζομαι να δουλεύω από το πρωί μέχρι το βράδυ σκληρά και δε μπορώ να παρακολουθώ τα μαθήματα μου. Αναρωτιόμουν τι μπορούσα να κάνω για να τα αλλάξω αυτά. Απ’ το να κάθομαι σπίτι και να βλέπω τηλεόραση μόνος μου ή να ενεργοποιηθώ ακτιβιστικά (συλλογικά και ατομικά), διάλεξα το δεύτερο.
Η πολιτικοποίηση μου, λοιπόν, ξεκινάει από μένα, από το σώμα μου, τη σκέψη μου και την επιθυμία μου. Σχετίζεται άρρηκτα με τα βιώματα μου, με την καθημερινότητα μου, με τον πόνο και τη φτώχεια που αντικρίζω σ’ ένα απλό δρομολόγιο του λεωφορείου στο κέντρο της Αθήνας. Ως μαθητής ήδη ήμουν αρκετά ευαισθητοποιημένος γύρω από ζητήματα ανθρώπινων δικαιωμάτων. Αρχικά προσπάθησα να διοχετεύσω την ενέργεια μου σε εθελοντικές δράσεις θεσμικών φορέων όπως οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Γρήγορα διαπίστωσα ότι αυτό δεν πρόκειται να προκαλέσει καμία ρήξη με την υπάρχουσα πραγματικότητα. Στο Πανεπιστήμιο γνώρισα πολύ κόσμο. Ήμουν ανοιχτός σε μετωπικές και συγκρουσιακές δράσεις. Έτσι εντάχθηκα σε ένα αριστερό πολιτικό σχήμα και σε μια queer φεμινιστική συλλογικότητα και ένιωσα πολύ πιο ζωντανός. Είναι δύσκολο να αυτοπροσδιορίσω τον εαυτό μου πολιτικά, καθώς έχω αντλήσει στοιχεία από διάφορους χώρους. Συμφωνώ με πολλά κομμάτια του μαρξιστικού φεμινισμού και των queer θεωριών.
Τον τελευταίο χρόνο έχω επικεντρωθεί στο drag, έχοντας το alter ego μου, την κομμουνίστρια εξωγήινη Space Manifesto. Μέσα από τη Space και ατομικά ή συλλογικά projects, προσπαθώ να παράγω θετικό πολιτικό λόγο για τον κομμουνισμό, να δείξω εν ολίγοις ότι το να είσαι κομμουνίστρια μπορεί να είναι glam και fun. H Space είναι σίγουρα μια έκφραση του φύλου μου, αλλά και το μέσο μέσα από το οποίο μπορώ να εκφράζομαι καλλιτεχνικά και ακτιβιστικά.
Αναγνωρίζω ως εχθρούς μου την πατριαρχία και τον καπιταλισμό. Είναι ένα αλληλένδετο σύστημα καταπίεσης και εκμετάλλευσης που δε μπορείς να παλέψεις το ένα χωρίς να παλέψεις το άλλο. Υπάρχουν πολλοί νέοι που σκέφτονται ακόμα ατομικά και συμβατικά , που θέλουν να κάνουν οικογένεια, να βαφτίσουν τα παιδιά τους κλπ. Αυτός είναι ο κυρίαρχος τρόπος ζωής. Προσωπικά δεν έχω καμία εμπιστοσύνη στους παραδοσιακούς θεσμούς, όπως η θρησκεία και τα ΜΜΕ. Όλα αυτά λειτουργούν διαστρεβλωτικά και εξουσιαστικά.
Υπάρχει σεξισμός, ομοφοβία και τρανσφοβία και μας πληγώνουν καθημερινά. Αυτό αποδεικνύεται και από τη δολοφονία της Zackie Oh (και φυσικά και τη διαστρέβλωση της από τα ΜΜΕ) από τον κοσμηματοπώλη, τον μεσίτη (οργανωμένο μέλος φασιστικής οργάνωσης) και την αστυνομία μπροστά στα μάτια δεκάδων ανθρώπων και καμερών. Ο Ζακ/Η Zackie ήταν ένα ανοιχτά queer οροθετικό άτομο, drag queen ακτιβίστρια, και η δολοφονία αυτή για μένα αποδεικνύει ότι αν και ψηφίστηκε το Σύμφωνο Συμβίωσης για ομόφυλα ζευγάρια, η νοοτροπία του κόσμου είναι αγκυλωμένη στα στερεότυπα. Όταν βγαίνω έξω, ξέρω ότι δε μπορώ να περπατήσω χέρι – χέρι με το άτομο που γουστάρω, γιατί αυτό δε συνάδει με το ετεροκανονιστικό μοντέλο. Από την άλλη δε δέχομαι να κάνω pink washing στο ΣΥΡΙΖΑ, επειδή πέρασε αυτούς τους νόμους. Η ίδια κυβέρνηση είναι που εφαρμόζει μέτρα λιτότητας και δεν προχωράει στο στοιχειώδη διαχωρισμό Εκκλησίας και Κράτους.
Δεν περιμένω να έρθει η αλλαγή μέσα από τη Βουλή. Θα έρθει όταν ο κόσμος βγει μαζικά στο δρόμο, όταν αλλάξουν συνειδήσεις. Στις ζώνες ελευθερίας που φτιάχνουμε σήμερα, όπως είναι οι queer χώροι και οι ριζοσπαστικές φεμινιστικές συλλογικότητες υπάρχει το πρόπλασμα ενός διαφορετικού κόσμου όπου μιλάμε και συμπεριφερόμαστε με τρόπους που δε φέρνουν κανένα άτομο σε άβολη θέση και παίρνουμε δύναμη από αυτό. Είναι μια μικρογραφία που πειραματιζόμαστε για τη μελλοντική κοινωνία. Αν με ρωτήσεις πως ονειρεύομαι τον κόσμο, θα σου πω χωρίς τάξεις, όπου όλα τα επιστημονικά επιτεύγματα θα λειτουργούν προς όφελος των κοινωνιών και όχι μιας μειοψηφίας, όπου η δουλειά θα είναι δημιουργία και όχι καταναγκασμός.
Ίσως μπορώ να το συμπυκνώσω σε μια μόνο εικόνα: δε θα χρειάζεται να αφήσεις τον άνθρωπο που είσαι ερωτευμένη το πρωί στο κρεβάτι επειδή χτύπησε το ξυπνητήρι. Μπορεί να ακούγεται πολύ νεφελώδες αλλά μέσα μου είναι τόσο δυνατό που είμαι διατεθειμένο να παλέψω γι’ αυτό και να πάρω τη ζωή μου στα χέρια μου. Ξέρω σίγουρα ότι κι αν χάσουμε, θα αφήσουμε μια παρακαταθήκη ορατότητας και αλληλεγγύης στις επόμενες γενιές. Το παιδί που θα πάει Λύκειο σε 5 ή 10 χρόνια δε θα χρειάζεται να κρύβεται, και σίγουρα δε θα χρειάζεται να ντρέπεται ούτε για το φύλο του, ούτε για τη σεξουαλικότητα του, ούτε για τη φυλή ή την τάξη του. Για αυτό παλεύουμε.
Φωτεινή Δριτσάκου: «Μ’ ενοχλεί που οι φασίστες ανασκουμπώνονται με διάφορες αφορμές»
Είμαι φοιτήτρια στο α’ έτος . Πολύ πρόσφατα πέρασα αυτή την ψυχοφθόρα διαδικασία που έπρεπε να δώσω εξετάσεις για να μπω στο Πανεπιστήμιο. Έπρεπε να διαβάζω διαρκώς πράγματα άσχετα με τα ενδιαφέροντα μου και με τις σπουδές που ήθελα να ακολουθήσω. Είναι ένα τεράστιο φορτίο αυτό για ένα παιδί που αντανακλά το πόσο ανούσια και βαρετά είναι δομημένο το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Βασίζεται στην άκαμπτη ιεραρχία, που είσαι υποχρεωμένη απλά να κάθεσαι στο θρανίο να ακούς τον καθηγητή γιατί δεν έχεις άλλη επιλογή και να στεγνώνεις τη φαντασία σου. Όλο αυτό συντείνει στην τυποποίηση και την αποχαύνωση. Βλέπεις μια γενιά καλωδιωμένη, τεχνολογικά εθισμένη που δεν αναπτύσσει τη δυνατότητα ανεξάρτητης και κριτικής σκέψης. Εμένα μου αρέσουν οι πολίτικες επιστήμες και η ιστορία, σα γνωστικό αντικείμενο, όχι από την άποψη της επαγγελματικής αποκατάστασης. Ούτως η άλλως στο σημερινό περιβάλλον φτώχειας και απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων, δεν έχει νόημα να κάνεις τόσο μακρόπνοα σχέδια.
Μεγάλωσα στον Πειραιά σε μια καθόλου συντηρητική οικογένεια με γιαγιάδες και παππούδες πρόσφυγες. Παρατηρώ γύρω μου μια καθημερινότητα εξαθλίωσης. Ο κόσμος είναι δυστυχισμένος. Δεν περνάει καλά. Αυτή η δυσφορία με έκανε να αναρωτηθώ γιατί συμβαίνει αυτό. Στη συνέχεια γνώρισα κάποιους ανθρώπους μεγαλύτερους που αφουγκράστηκαν τους προβληματισμούς μου και με βοήθησαν να βρω κανάλια έκφρασης και αντίδρασης. Σήμερα παρακολουθώ ορισμένες διαδικασίες στην Αντιεξουσιαστική Κίνηση και συμμετέχω στον Ελεύθερο Κοινωνικό Χώρο «Φαβέλα».
Οι γειτονιές του Πειραιά έχουν πληγεί από τη δράση της ακροδεξιάς με αποκορύφωμα τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα το Σεπτέμβρη του 2013. Ήταν από τις πρώτες διαδηλώσεις που συμμετείχα. Ήμουν εξοργισμένη που ένας νέος άνθρωπος δολοφονήθηκε από το μαχαίρι ενός φασίστα και που για καιρό κάποιοι επέλεγαν να δικαιολογούν ή να αγνοούν τη δράση της Χρυσής Αυγής. Έχοντας πλέον βρεθεί στο ίδιο δωμάτιο με πολύ κοντινούς ανθρώπους του Παύλου αντιλαμβάνομαι πόσο τραγικό ήταν αυτό που συνέβη. Όσο πιο κοντά βρίσκεσαι στο γεγονός, τόσο περισσότερο κατανοείς το μέγεθος του. Ταρακουνήθηκε μεν λίγο η κοινωνία αλλά με ενοχλεί που οι φασίστες ανασκουμπώνονται με διάφορες αφορμές, όπως είναι η συζήτηση για το «Μακεδονικό» και που δεν προβάλλεται όσο θα έπρεπε η δίκη της Χρυσής Αυγής.
Πέρσι αρχή της σχολικής χρονιάς είχαν βάψει κάποιοι με σπρέι το προαύλιο του σχολείου με το σύνθημα «Θέλουμε εθνικιστές καθηγητές και Έλληνες μαθητές». Προσπαθούν διαρκώς να βρουν απήχηση στη νεολαία. Υπάρχουν παιδιά που οι οικογένειες τους έχουν συντηρητικές καταβολές και παπαγαλίζουν ο,τι ακούν από τους γονείς τους και την τηλεόραση περί «εθνικής συνείδησης» και «πατριωτισμού». Το Φλεβάρη οι φασίστες έκαναν δολοφονική επίθεση στη Φαβέλα τραυματίζοντας ανθρώπους που βρίσκονταν μέσα , μεταξύ των οποίων και η δικηγόρος της οικογένειας Φύσσα. Έφτασα στο χώρο δέκα λεπτά αργότερα. Ήταν σοκαριστικό. Οι άνθρωποι αυτοί είναι σαν οικογένεια μου. Επικράτησε χάος για λίγο καιρό. Τώρα προσπαθούμε να ανασυγκροτηθούμε. Πάντως η πρόθεση τους που ήταν να μας τρομάξουν και να σταματήσουμε να ασχολούμαστε, δεν έπιασε. Αντίθετα συσπειρωθήκαμε ακόμα περισσότερο και θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας μέχρι να κλείσει και το τελευταίο γραφείο της Χρυσής Αυγής.
Ένα άλλο γεγονός που με επηρέασε παρά πολύ ήταν το κίνημα αλληλεγγύης που αναπτύχθηκε γύρω από τους πρόσφυγες που είχαν συγκεντρωθεί για μήνες στο Λιμάνι του Πειραιά. Πάντα ήμουν κατά της ξενοφοβίας. Όταν ,όμως, βλέπεις μπροστά σου πρόσφυγες είναι συγκλονιστική εμπειρία. Σπάνε τα στερεότυπα στην πράξη. Πιστεύω ότι αυτοί που έχουν ρατσιστικές προκαταλήψεις δεν έχουν έρθει ποτέ πρόσωπο με πρόσωπο μ’ έναν πρόσφυγα. Δε γίνεται να χαρακτηρίζεις και να διαχωρίζεις τους ανθρώπους με βάση την εθνότητα ή τη θρησκεία. Προσωπικά αποκαθήλωσα από νωρίς τα ιδεολογήματα της θρησκείας και της πατρίδας. Είναι αόριστες και μετέωρες έννοιες που αποπροσανατολίζουν τη σκέψη. Σε κάνουν κλειστό και φανατισμένο. Πρώτα απ’ όλα όμως αποδόμησα το σχήμα της πυρηνικής οικογένειας και τον ενσωματωμένο σεξισμό. Μεγάλωσα σε μια μονογονεική οικογένεια κι έβλεπα πως όλοι κατέκριναν τη μητέρα μου και την πίεζαν να βρει σύζυγο. Το κοινωνικό περιβάλλον περιμένει από τη στιγμή που είναι γυναίκα να υποδυθείς έναν συγκεκριμένο ρόλο κι αν αρνηθείς να το κάνεις, λειτουργεί πειθαρχικά πάνω σου. Από μικρή ξέφυγα από αυτό το πλαίσιο. Είναι σημαντικό οι ίδιες οι γυναίκες να μην εσωτερικεύουν την έμφυλη καταπίεση και να μη μπαίνουν σε ανταγωνισμό μεταξύ τους.
Είναι η εποχή των μεγάλων συγκρούσεων;
Ζούμε σε μια κοινωνία ετεροκατευθυνόμενη, ανελεύθερη, ταξική, ρατσιστική, σεξιστική, ομοφοβική που απορρίπτει ο,τι αποκλίνει από τη νόρμα και το βαφτίζει περιθωριακό. Η Δύση βουλιάζει στην αλαζονεία της, απαξιώνοντας τους άλλους πολιτισμούς και επιδιώκοντας μια ανάπτυξη που στηρίζεται στις ταξικές ανισότητες, τη λεηλασία του περιβάλλοντος και τη βάναυση εκμετάλλευση των άλλων ζώων. Δε βρίσκω τίποτα όμορφο σ’ αυτό. Είναι η εποχή των μεγάλων συγκρούσεων. Από τη μία υπάρχει ο Τραμπ, από την άλλη η Ροζάβα και οι Ζαπατίστας. Είμαι ξεκάθαρα με τα δεύτερα.
Δεν είναι ουτοπία ένας άλλος τρόπος ζωής. Εγώ έχω πεισθεί ιδεολογικά από τον αναρχικό/ αντιεξουσιαστικό χώρο. Είμαι υπέρ της ελευθερίας και της άμεσης δημοκρατίας. Αυτό που χρειάζεται είναι να δημιουργηθούν παντού χώροι αντιεξουσίας που δε θα ελέγχονται από το κράτος και θα λειτουργούν οριζόντια και αμεσοδημοκρατικά. Η εμπλοκή με τους χώρους της αυτονομίας και των κοινωνικών κινημάτων σε εξελίσσει σαν άνθρωπο. Είναι πολύ σημαντικό αυτό που κάνουμε. Δεν ξέρω τι θα γίνει στο μέλλον αλλά σήμερα είμαι αισιόδοξη και αισθάνομαι καλά.
