Μερεμέτια στη «σοσιαλδημοκρατική ουτοπία»

Η Γκούντρυν Σίμαν, ηγέτιδα της «Φεμινιστικής Πρωτοβουλίας»

Οι Σουηδοί προσέρχονται στις κάλπες αυτήν την Κυριακή σε μία αμφίρροπη αναμέτρηση μεταξύ του κυβερνώντος κεντροδεξιού συνασπισμού και του δυνητικού συνασπισμού σοσιαλιστών και πρασίνων. Αν ρίξουμε μια γρήγορη ματιά στους αριθμούς, η μικρή διαφορά μεταξύ του απερχόμενου συνασπισμού και των υπόλοιπων διεκδικητών της εξουσίας δε δικαιολογείται. Από τη σκοπιά του δοκιμαζόμενου ευρωπαϊκού νότου μπορούμε χωρίς ιδιαίτερες τύψεις να ζηλέψουμε τους Σουήδους: όσον αφορά την οικονομία το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 12,6% τα τελευταία 8 χρόνια κυβέρνησης κεντροδεξιών, ο προϋπολογισμός κινείται προς την κατεύθυνση πλεονάσματος και το δημόσιο έλλειμμα βρίσκεται στο 40% του ΑΕΠ. Πέραν αυτών η χώρα καταλαμβάνει σχετικά υψηλή θέση (12η) στο δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης, φημίζεται για την έμφαση στην ισότητα των φύλων και το κράτος πρόνοιας ενώ ακούγεται ό,τι είναι η λιγότερο βαρετή από τις σκανδιναβικές χώρες. Δεν πειράζει, εμείς έχουμε ήλιο και παραλίες.

Εντούτοις οι Σουηδοί έχουν παράπονα, το κύριο εξ’ αυτών αφορά τη διοίκηση ιδιωτικοποίημένων δομών του κοινωνικού κράτους, μία πολιτική των Σοσιαλδημοκρατών από τη δεκαετία του ’90 που οι Μετριοπαθείς (έτσι ονομάζεται το ηγετικό κόμμα του κεντροδεξιού συνασπισμού) από το 2006 επέκτειναν σημαντικά. Χρειάζεται μία επεξήγηση: το σουηδικό κράτος έχει παραχωρήσει τη διαχείριση δομών όπως π.χ. νοσοκομείων και σχολείων σε ιδιωτικές εταιρίες με την ελπίδα ότι θα προχωρήσουν σε εξορθολογισμό του κόστους λειτουργίας, ενώ η χρηματοδότηση συνεχίζει να είναι δημόσια. Αυτή η διαχείριση εμφανίζει κάποια ελαττώματα που έχουν εκνευρίσει τους Σουηδούς. Μία εταιρεία (που στο μεταξύ χρεοκόπησε προσπαθούσε να εξοικονομήσει χρήματα αναθέτοντας περισσότερους μαθητές ανά δάσκαλο και περικόπτοντας τους μισθούς των τελευταίων. Μια διαχειρίστρια εταιρεία νηπιαγωγείων, προκειμένου να κρατήσει το κόστος χαμηλό, σέρβιρε για μεσημεριανό γαλέτες και νερό.

Ένα άλλο ζήτημα που απασχολεί τους Σουηδούς είναι ο αριθμός των μεταναστών. Η Σουηδία εμφανίζει την υψηλότερη αναλογία μεταναστών προς το γηγενή πληθυσμό από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Επίσης είναι ιδιαίτερα ανοιχτή στην πολιτική ασύλου που ακολουθεί. Οι ταραχές που ξέσπασαν σε συνοικίες μεταναστών το 2013 ανησύχησαν κάποιους αρκετά ώστε στις επερχόμενες εκλογές να υποστηρίξουν τους Σουηδούς Δημοκράτες, ακροδεξιό κόμμα που θέλει να περιορίσει κατά 90% τον αριθμό των νεοεισερχόμενων μεταναστών, και που προβλέπεται να αποσπάσει το 10% των ψήφων. Πάντως κανένα κόμμα δε δέχεται να συγκυβερνήσει μαζί του και στο σουηδικό τύπο εμφανίζεται σκληρή κριτική απέναντι σε όποιον πολιτικό δείχνει να ενστερνίζεται απόψεις του κόμματος. Πρόσφατα σχόλια του πρωθυπουργού Φρέντρικ Ράινφελντ όπου δήλωσε πως το κράτος δεν θα μπορεί να δώσει επιπλέον παροχές στους πολίτες του ενόψει του αυξημένου αριθμού προσφύγων που αναμένονται από εμπόλεμες περιοχές, ξεσήκωσε αντιδράσεις παρά το γεγονός ότι έσπευσε να δηλώσει πως ζητά «από τους Σουηδούς να είναι υπομονετικοί και να δείξουν αλληλεγγύη με τον κόσμο γύρω τους».

Το τρίτο σημείο που αξίζει αναφοράς είναι η πιθανή είσοδος στη βουλή ενός φεμινιστικού κόμματος που θα επρόκειτο για πανευρωπαϊκή πρώτη. Οι φεμινίστριες αυτές θεωρούν πως παρά τις αξιοσημείωτες κατακτήσεις των προηγούμενων δεκαετιών, η διεκδίκηση ακόμα μεγαλύτερης ισότητας έχει βαλτώσει και επικαλούνται τη μισθολογική διαφόρα μεταξύ ανδρών και γυναικών που κυμαίνεται γύρω στο 15% και την ανδροκρατία που επικρατεί στις διευθυντικές θέσεις επιχειρήσεων. Ευελπιστούν πως ακριβώς όπως η είσοδος των Πρασίνων στα κοινοβούλια της ευρώπης, ανάγκασε τα κόμματα εξουσίας να λάβουν υπόψη τους τα περιβαλλοντικά θέματα, το ίδιο αποτέλεσμα θα έχει και η παρουσία τους στο σουηδικό κοινοβούλιο.