Ζούμε σε εποχές που δεν πιστεύαμε ότι θα ζήσουμε. Κι αυτή η παραδοχή δεν εμπεριέχει τίποτα ξεσηκωτικά εκπληκτικό ή γοητευτικά περιπετειώδες. Αχνίζει φόβο. Τα περιστατικά της πρόσφατης συγκυρίας με ανθρώπους που αρνούνται να εμβολιαστούν, αρνούνται τη διασωλήνωση, αρνούνται τη μετάγγιση αίματος από εμβολιασμένους, συνοδευμένα από την επανεμφάνιση στο δρόμο της ακροδεξιάς, είναι τρομακτικά. Καταδεικνύουν πως στο συλλογικό σώμα που αγωνιά, νοσεί και πενθεί διακυβεύονται άγριες βιοπολιτικές στρατηγικές και θανάσιμες απειλές.
Ολοένα και πιο κρυστάλλινα αποτυπώνεται πως η αμφιθυμία των ανθρώπων ως προς την αντιμετώπισης της πανδημίας, αποτελεί τη μαγιά για σκοταδιστικούς κύκλους, ώστε να χτιστούν νέα αντιεπιστημονικά αφηγήματα και να κατευθύνουν ένα κομμάτι της κοινωνίας προς τον όλεθρο. Μπροστά στη δυσοίωνη προοπτική, η κυβέρνηση αντί να αναλογιστεί τι πήγε λάθος και να προσπαθήσει να το διορθώσει, επιστρατεύει το μοναδικό όπλο που γνωρίζει να χειρίζεται, τον αυταρχισμό. Και αντί να κάμψει την καχυποψία, τη γιγαντώνει. Κανένας μπαμπούλας δε μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα εμπιστοσύνης, ούτε να εξημερώσει τη σύγχυση ή την παραπλάνηση. Αυτά προϋποθέτουν διαδικασίες εγγύτητας, αξιοπιστίας και πειθούς. Προϋποθέτουν να κατανοήσουμε ότι δεν είμαστε μονάδες σκορπισμένες στην απεραντοσύνη του σύμπαντος άλλα κρίκοι της πελώριας αλυσίδας συνύπαρξης, που πρέπει να είναι δεμένοι με σχέσεις ισότητας, φροντίδας και αλληλεγγύης για να μην θρυμματιστούν.
Τρεις γιατροί σε δημόσια νοσοκομεία της Ελλάδας που έχουν ζήσει από πρώτο χέρι τι σημαίνει Covid, εξηγούν γιατί δεν πρέπει να πετάξουμε τη δυνατότητα του μαζικού εμβολιασμού. Γιατί έχει σημασία να προστατέψουμε τις ζωές μας, προστατεύοντας την ίδια τη ζωή ως υπέρτατη αξία.
Χριστίνα Κυδώνα
Εντατικολόγος – Παθολόγος στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης
Δυστυχώς υπάρχει και στην Ελλάδα αυτό το κύμα ανορθολογισμού ενάντια στα εμβόλια, το οποίο διευθύνεται κυρίως από ακροδεξιά και θρησκόληπτα κέντρα. Ένα κομμάτι του πληθυσμού παρασύρεται από αυτή την απάτη. Κατά την άποψη μου τα ΜΜΕ έχουν ευθύνη για την κατάσταση, διότι υπερπροβάλουν την αμφισβήτηση και κάποιες σπάνιες περιπτώσεις παρενεργειών από τα εμβόλια. Δεν ισχυρίζομαι ότι δεν πρέπει να ενημερωνόμαστε άλλα υπερδιογκώνονται οι εξαιρέσεις.
Για να είναι αποτελεσματική καμπάνια πρέπει να βασίζεται στην πειθώ και τα κίνητρα. Η «επιχείρηση Ελευθερία» που λάνσαρε η κυβέρνηση λίγο – πολύ συνοψίζονταν στο ότι με το εμβόλιο ξεμπερδεύουμε. Το μήνυμα ήταν λάθος και αναξιόπιστο. Αποδείχθηκε φούσκα. Εμείς γνωρίζαμε πολύ καλά ότι η ανθρωπότητα θα είχε τουλάχιστον 4-5 χρόνια μπροστά της. Είναι μια καινούργια ίωση, θανατηφόρα και υπερμεταδοτική. Χρειάζεται χρόνο η επιστήμη για να τη μάθει και να διαμορφώσει την απάντηση της. Χρεώνεται στην επιστήμη ότι αλλάζει η στάση της, μα αυτό είναι κομμάτι της επιστημονικής δουλειάς. Πλουτίζεις την εμπειρία σου και μπορεί να μετακινείς την άποψη σου.
Ενώ πλησιάζαμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στους εμβολιασμούς, δόθηκε μια υπερφίαλη εικόνα και πάλι άνοιξε ο τουρισμός χωρίς κριτήρια. Είναι υπερβολικό τώρα από το success story να περνάς στο βούρδουλα. Εντείνει τις αμφιβολίες. Επίσης, ένα κομμάτι της κοινωνίας εξεγείρεται υγιώς απέναντι σε οτιδήποτε έχει στο κέντρο του την επιβολή. Δεν προβλήθηκε καθόλου σχεδόν η γνώμη των κλινικών γιατρών, παρά μόνο των καθηγητών, οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν έχουν ακουμπήσει περιστατικό covid. Δε μας άφησαν περιθώριο να πείσουμε τον κόσμο. Μπήκαν σε μια λογική τιμωρίας.
Κάθε κύμα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά. Τώρα, για παράδειγμα, είναι φανερή η πτώση του μέσου όρου ηλικίας των ασθενών και σε συντριπτικό ποσοστό πρόκειται για ανεμβολίαστους. Όσους ασθενείς είδα τον Αύγουστο, τους ρώτησα γιατί δεν εμβολιάστηκαν. Από κανέναν δεν πήρα σκληρή απάντηση τύπου «είμαι ενάντια». Μου απαντούσαν με υπεκφυγές, ότι δεν πρόλαβαν ή ότι άκουγαν βλακείες από τους γείτονες τους. Από τη στιγμή που γίνονται ασθενείς είναι απολογητικοί, φαντάζομαι αρχικά προς τον ίδιο τους τον εαυτό. Έπαιξε ρόλο το ότι οι περισσότεροι ήταν φτωχοί και δεν είχαν πρόσβαση σε δικό τους γιατρό, αφού η πρωτοβάθμια υγεία έχει ανατιναχτεί. Επιπλέον, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα ο ρόλος της Εκκλησίας είναι διαβρωτικός. Εκκλησιαστικά και παραεκκλησιαστικά τμήματα έχουν λάβει μηνύματα κατά του εμβολιασμού από τους πνευματικούς τους. Είχα ανθρώπους γύρω στα 60 που άνηκαν στο σκληρό πυρήνα της Εκκλησίας, νόσησαν όλοι πλην ενός που ήταν εμβολιασμένος, η μάνα χαροπαλεύει στην εντατική και μιλάνε για θέλημα θεού.
Άλλη περίπτωση αρραβωνιαστικού ανεμβολίαστου που κόλλησε τη μνηστή του, η οποία έμενε με τη μάνα και την αδερφή της, όλες ανεμβολίαστες. Η μάνα μπαίνει στην εντατική και πεθαίνει, οι δύο κόρες μπαίνουν επίσης στην εντατική, η μία πεθαίνει σε ηλικία 48 ετών και άλλη ύστερα από βαριά νόσηση επιστρέφει σπίτι. Είναι οικογενειακές τραγωδίες και δε μπορώ να διανοηθώ τι αποτύπωμα θα αφήσουν. Είναι τρομερό να χάνεις έναν άνθρωπο σχετικά υγιή από ίωση. Είναι μεγάλη ήττα για εμάς η πορεία προς το θάνατο. Παλιά μας στεναχωρούσε και τώρα μας θυμώνει. Όλα αυτά που γράφουν για θανάτους ασθενών με υποκείμενα νοσήματα, μπορεί να μιλάμε για άτομα μέσης ηλικίας που παίρνουν ένα χάπι για την πίεση. Έπειτα, υπάρχουν οι περιπτώσεις ατόμων που νόσησαν και ένα εξάμηνο μετά δεν έχουν επανέλθει πλήρως. Το long covid παγκοσμίως υπολογίζεται σε ένα ποσοστό 10% και έχει σοβαρές επιπτώσεις στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή.
Τα εμβόλια του κορωνοιου έχουν αποτελεσματικότητα 80-95%. Τίποτα στην ιατρική δε φτάνει το 100%. Το εμβόλιο της γρίπης φτάνει στο 50%. Είναι τεράστιο επίτευγμα τα εμβόλια άλλα προφανώς καμία ιατρική πράξη δεν είναι άμοιρη κάποιου ποσοστού επιπλοκών. Μου φαίνεται ανορθόδοξο μια κοινωνία που για χρόνια βρίσκονταν στην πρώτη θέση κατανάλωσης αντιβιοτικών- για να μην αναφερθώ στα παραφαρμακευτικά σκευάσματα και τις επιπλοκές που επιφέρουν – , να κοιτάει με το μικροσκόπιο ένα καινούργιο θεραπευτικό εργαλείο. Το εμβόλιο είναι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία που διαθέτουμε για την αντιμετώπιση της πανδημίας και πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε προς όφελος της κοινωνίας.
Άγγελος Ζούγλος
Πνευμονολόγος, Επικουρικός Γιατρός στο Σωτηρία
18 μήνες τώρα έχουμε παρατηρήσει πως ο ιός μπορεί να δράσει οξέως σε έναν άνθρωπο. Ειδικά με το στέλεχος Δέλτα έχουμε ακόμα και νέους που νοσούν βαριά και που χρειάζονται διασωλήνωση. Το long covid θα εξελιχθεί στο δεύτερο μεγάλο χτύπημα από τον ιό στις κοινωνίες μας. Δηλαδή μπορεί κάποιος να μην καταλήξει άλλα να έχει προβλήματα μακροπρόθεσμα. Σκέψου ότι αναφερόμαστε σε άτομα ηλικίας 30-40 ετών που είναι ενεργά κοινωνικά, επαγγελματικά, σεξουαλικά. Οι επιπτώσεις από long covid επηρεάζουν την ποιότητα ζωής. Έχουν επισημανθεί δύσπνοιες, έντονοι πονοκέφαλοι, στρες. Το κομμάτι της θεραπείας είναι σύνθετο, καθώς εμπλέκονται πολλές ειδικότητες και στην Ελλάδα δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλά προγράμματα αποκατάστασης.
Κατά την άποψη μου είναι λάθος να αντιμετωπίζουμε όποιον δεν έχει εμβολιαστεί ως υποκινούμενο. Οι περισσότεροι φοβούνται και ο φόβος τους γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από ακροδεξιά και θρησκόληπτα κέντρα. Είναι αυξημένα τα ποσοστά των ανεμβολίαστων. Πρέπει να αναλογιστούμε τι έχει συμβεί στη χώρα και βρισκόμαστε σ’ αυτό το σημείο. Ο κόσμος δεν έχει εμπιστοσύνη στους πολιτικούς θεσμούς και τα media. Ταυτόχρονα η απόσταση μεταξύ των επιστημόνων και των λαϊκών ανθρώπων είναι μεγάλη. Έτσι συντίθεται ένα εκρηκτικό μίγμα ως προς τις πηγές πληροφόρησης και τις τάσεις εμπιστοσύνης. Η άρνηση εμβολιασμού είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο και ιστορικά πρωτότυπο. Δε γίνεται να αντιμετωπιστεί σε τιμωρητικό πλαίσιο. Δεν ξέρω αν υπήρξε κοινωνία που ένα καταναγκαστικό μέτρο έφερε επίτευξη στόχου και όχι αντίδραση.
Προφανώς πρέπει οι υγειονομικοί να εμβολιαστούν και είναι πολύ μικρό το ποσοστό του κλάδου που δεν έχει εμβολιαστεί. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, όμως, ότι πρόκειται να τους ίδιους ανθρώπους που χειρίζονταν τόσους μήνες περιστατικά covid, στην αρχή με μηδαμινά μέτρα προστασίας, χωρίς συχνό έλεγχο, με υπερεργασία και χωρίς άδειες. Δε θα γίνουν τώρα εξιλαστήρια θύματα της πολιτικής αναποτελεσματικότητας.
Βρισκόμαστε ακόμα στις αρχές του Φθινοπώρου με πολλές ΜΕΘ γεμάτες και χιλιάδες κρούσματα καθημερινά. Το ΕΣΥ δεν ενισχύθηκε με αποτέλεσμα να παραμένει ο μεγάλος ασθενής. Μπορεί χάρη στο μόχθο των υγειονομικών να αντιμετωπίζει με κάποιον τρόπο την πανδημία άλλα στα υπόλοιπα νοσήματα, νοσεί. Δεν είμαστε έτοιμοι για μια χρονιά που θα μπορούν τα δημόσια νοσοκομεία να επιστρέψουν στην προ covid συνθήκη. Έτσι ανοίγεται μια τεράστια πίτα για τους μεγάλους ιδιωτικούς θεραπευτικούς ομίλους. Είναι η πολιτική της κυβέρνησης που ωθεί σε αυτή την κατάσταση, γιατί δεν πιστεύει στην ανάγκη ύπαρξης του δημόσιου συστήματος υγείας. Ο νέος Υπουργός έστειλε εγκύκλιο που παραχωρεί όψεις της λειτουργίας των δημόσιων νοσοκομείων σε ιδιώτες.
Θα έπρεπε να παίξουν διαφωτιστικό ρόλο οι ιατρικοί σύλλογοι και να προχωρήσουν σε συγκροτημένη αποδόμηση των αντιεμβολιαστικών επιχειρημάτων. Τα εμβόλια είναι ασφαλή και προστατεύουν αποτελεσματικά από σοβαρή νόσηση και θάνατο τόσο από τα άλλα όσο και από το στέλεχος Δέλτα. Είναι μέθοδος ατομικής προστασίας. Ενέχουν, όμως, και μια άλλη διάσταση, το πώς συμμετέχει ο καθένας και η καθεμία στην προστασία του κύκλου του και του ευρύτερου πληθυσμού. Εδώ είναι ο πυρήνας της σχέσης του ατόμου με την κοινωνία που έχει διαβρωθεί από τις νεοφιλελεύθερες ιδέες. Όταν υπάρχει ένας υπερμεταδοτικός ιός φαίνονται τα όρια της νεοφιλελεύθερης αντίληψης. Η επιλογή του εμβολίου είναι επιλογή υπέρ της ζωής. Ας μη μπερδεύουμε τον σκοταδισμό με την αντισυστημικότητα, τον εντιεμβολιασμό με τον αντικυβερνητισμό. Οι γιατροί που στέκονται δίπλα στους ασθενείς και προτρέπουν για εμβολιασμό, δεν είναι ούτε πιόνια των πολυεθνικών, ούτε όργανα της κυβέρνησης. Παρακολουθούν τα ιατρικά δεδομένα και συμβουλεύουν με βάση το πραγματικό όφελος του ασθενή.
Δημήτρης Ζιαζιάς
Επικουρικός Παθολόγος στο Νοσοκομείο του Ρίο, Πρόεδρος της Ένωσης Γιατρών Νοσοκομείων Αχαΐας
Πολλοί άνθρωποι όταν έχουν μια αρνητική εμπειρία στο περιβάλλον τους πείθονται να εμβολιαστούν. Το θέμα είναι να μη χρειαστεί να φτάσουμε εκεί. Έπρεπε η Πολιτεία να μπορεί να πείσει για τα θετικά αποτελέσματα του εμβολιασμού. Ωστόσο, η καμπάνια της κυβέρνησης έχει αντίθετα αποτελέσματα. Αποθαρρύνει, είτε λόγω των αλλοπρόσαλλων δηλώσεων, είτε λόγω των προσώπων που έχουν επιλεγεί για την προώθηση. Δε γίνεται δουλειά σε γειτονιές. Δεν υπάρχει δίκτυο πρωτοβάθμιας υγείας, ώστε να έχει κάπου να απευθυνθεί ο πολίτης για να λύσει τις απορίες του. Την ίδια στιγμή οι οργανωμένες αντιεμβολιαστικές απόψεις βρίσκουν πολύ χώρο στα ΜΜΕ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με χλιαρή αντιμετώπιση. Δεν είναι τυχαίο πως ο δικηγόρος που έχει αναλάβει την υπεράσπισης των αντιεμβολιαστών ήταν ο δικηγόρος του Κασιδιάρη. Δυστυχώς αναπτύσσεται δυναμική και στην άρνηση διασωληνώσεων, εξαιτίας αυτού του κυκλώματος κάποιοι άνθρωποι αρνούνται θεραπείες που μπορούν να σώσουν ζωές. Είναι θύματα μιας προπαγάνδας χωρίς βάση και λογική. Οι ιατρικοί και δικηγορικοί σύλλογοι θα πρέπει να ενεργοποιήσουν τα πειθαρχικά τους όργανα και να τιμωρηθούν οι επικεφαλής αυτής της άθλιας εκστρατείας.
Τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Έχουν δοκιμαστεί μαζικά και έχουν εμβολιαστεί δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως. Δεν έχουν να φοβούνται τίποτα για το εμβόλιο. Τη νόσηση να φοβούνται. Αυτό είναι το τρομακτικό. Οι επιπλοκές της νόσησης είναι ασύγκριτα βαρύτερες από τις σπάνιες επιπλοκές του εμβολίου. Οι εμβολιασμένοι μεταδίδουν λιγότερο και έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να αποφύγουν τη βαριά νόσηση και το ενδεχόμενο διασωλήνωσης. Όλα τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν πως ένα δεν υπήρχε ένα ποσοστό 52% εμβολιασμένων αυτή τη στιγμή, η πορεία της πανδημίας θα ήταν πιο εφιαλτική.
Έχουμε μπει στο Φθινόπωρο με αυξημένες νοσηλείες, μεγάλο αριθμό κρουσμάτων και ορατό το ενδεχόμενο να ξαναγεμίσουν οι ΜΕΘ. Υπάρχει φόβος για επανάληψη των προηγούμενων επιδημικών κυμάτων με το προσωπικό των δημόσιων νοσοκομείων ακόμα πιο αποδυναμωμένο. Είναι κοινωνική και ηθική υποχρέωση των υγειονομικών να εμβολιαστούν. Καμία εξουσία δεν πρέπει να περιμένουμε να το θέσει με όρους υποχρεωτικότητας. Θεωρώ αρνητικό ότι υπάρχει μια μικρή μειοψηφία υγειονομικών που δεν έχουν εμβολιαστεί. Με αυτή την αφορμή η κυβέρνηση μεθοδεύει σχεδιασμούς ιδιωτικοποίησης λειτουργιών των δημόσιων νοσοκομείων. Να μη δοθεί κανένα τέτοιο πάτημα. Είναι απαραίτητο να εμβολιαστούν όλοι για να το αποτρέψουμε.
