«Η Κύπρος αν θελήσεις είναι καλή» – Μιχάλης

Η Κύπρος, για πολλούς Ελλαδίτες έναι «μπελάς». Επίσης πολλοί Κύπριοι «κλαίγονται». Πέρυσι, τέτοια εποχή, βρεθήκαμε για ένα συνέδριο Design στο University of Nicosia. Ήταν Σάββατο βράδυ μετά τη λήξη και γραφίστες απ’ όλο τον κόσμο (μαζί και ο Neville Brody) καταλήξαμε στην «Πινέζα», ένα μπαράκι στην παλιά πόλη της Λευκωσίας που είχε εγκαίνεια εκείνο το βράδυ. Το κτίριο ήταν «κολλημένο» στο Buffer Zone, και η μία πλευρά στο αδιέξοδο δρομάκι ήταν ένας τοίχος από τσουβάλια άμμου. Πίσω τους και πάνω από το συρματόπλεγμα η νεκρή ζώνη του 1963 και στο βάθος, στα 500 μέτρα απόσταση, οι δύο μιναρέδες της άλλης πλευράς. Το προηγούμενο απόγευμα περνώντας με τα νοικιασμένα ποδήλατα από τη Λήδρας στο τουρκοκυπριακό κομμάτι της αγοράς, είχαμε γευματίσει στο προαύλιο του ενετικού ναού που είχε γίνει τζαμί κάτω από τα πεύκα, με τη τουρκοκύπρια (γαλανομάτα) ιδιοκτήτρια να μας  περιγράφει τα φαγητά με τα σπαστά κυπρέικα ελληνικά της.

Το βράδυ εκείνο βλέπαμε ξανά τους φωτισμένους μιναρέδες από άλλη «γωνία» πίνωντας το κοκτέιλ μας, όταν κάποια στιγμή, ένας φανταράκος (στην Εθνοφρουρά όλοι παρουσίαζονται στα 18 τους), πέρασε σχεδόν ανάμεσα από τα τραπέζια μας. Το θέαμα ήταν αστείο, αν δεν ήταν τραγικό. Μια Κύπρια σύνεδρος, κάτω των 30, θεωρούσε υπεύθυνη την Τουρκία. Ούτε στους Άγγλους, ούτε στους Έλληνες, ούτε στους Αμερικάνους σκεφτόταν να αποδώσει ευθύνες – και δυστυχώς –  ούτε που πέρναγε από το μυαλό της ότι μαζί με τους νέους Τουρκοκύπριους θα έπρεπε να απομονώσουν όλους αυτούς, να τα βάλουν κάτω και να δημιουργήσουν ένα υποδειγματικό μέρος στη Μεσόγειο, συνάντησης της Ανατολής με τη Δύση, του Ισλάμ με το Χριστιανισμό, ότι η διάλυση και ο εθνικισμός δεν λύνουν προβλήματα (μάταιο το παράδειγμα της κατάντιας της κραταιάς Γιουγκοσλαβίας). Μου ‘κανε φοβερή εντύπωση, πώς, αφού θεωρητικά νέοι σπουδαγμένοι Κύπριοι παρουσιάζονται με «διεθνιστικό» προφίλ, με τις Αγγλίες τους, τους Ρώσους, τον Τουρισμό, το Χρήμα και  άλλα, σε μια σταλιά χώρα δεν μιλιούνται με τους γείτονες στα 500 μέτρα.

Ο Πάμπος και η Αντρούλλα στα Λλατσσά, με την πισίνα, τη Φιλιππινέζα και το SUV που είχε αναφερθεί ο Αλκίνοος Ιωαννίδης πέρυσι με την κρίση της Κύπρου, είχε πέσει διάνα. Όμως κι αυτό πληγώνει εξίσου. Ζωγραφίζοντας εκκλησίες την πρώτη φορά που πήγα στη Μεγαλόνησο το 1988,  μέναμε σε μια άλλη Αντρούλλα, που νοίκιαζε δωμάτια στο Παραλίμνι, τον οικσιμό που δέχθηκε μεγάλο αριθμό των προσφύγων της Αμμοχώστου και βλέπαμε με εκδρομικό καϊκι τις απαγορευμένες παραλίες της Famagusta.

Ακολουθεί μια σειρά καρτ-ποστάλ  του «πατριάρχη» του είδους, John Hinde. Εκατομμύρια ταχυδρομικά δελτάρια με φωτογραφίες δικές του και των συνεργατών φωτογράφων του, αλλάζαν χέρια μετά το πέρασμα κάποιων ημερών (όχι λεπτών ή δευτερολέπτων όπως σήμερα). Η Κύπρος, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου πλαισίου της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, είχε την τύχη να ενταχθεί στις συλλογές του, που παραμένουν μοναδικές και εξεπέραστες για την εικονογραφία που σχεδόν γινόταν εικονοπλασία (π.χ. κατάφερε για μια χώρα σαν την Αγγλία με σπάνια ηλιοφάνεια, όλες οι κάρτες του να έχουν ένα απίθανο sunlight). Ο Martin Parr (Magnum photos) συλλέκτης και ουσιαστικά επηρεασμένος από το έργο του, με το  Our True Intent Is All For Your Delight: The John Hinde Butlin’s Photographs αποδίδει ένα φόρο τιμής. Εμείς, αγαπάμε το «αεροπλανοφόρο της Ανατολικής Μεσογείου» όχι για τον στρατιωτικό του εξοπλισμό, αλλά για το φως και το ηλιοβασίλεμά του, το «λάλεμα», τα ερείπια και τα κτίσματα πάσης φύσεως από limestone.