«Για να σταματήσω τον πόλεμο, θα πετάω στους αντιπάλους μου ανέκδοτα. Από το πολύ γέλιο, θα γίνουμε φίλοι. Έτσι θα σταματήσει ο πόλεμος», γράφει ένα παιδί με κόκκινους, μπλε και κίτρινους μαρκαδόρους σε μια κόλλα χαρτί που φιγουράρει στο feed του Ζερόμ Καλούτα. Με αυτήν τη φράση ξεκίνησα τη συνέντευξη μαζί του, λίγο αφού συναντηθήκαμε στη γειτονιά του, το Παγκράτι, και «το αγαπημένο του μέρος στον κόσμο», την Αρbarόριζα, όπου συζητήσαμε για την κοινωνικοπολιτική κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα, για το κίνημα Black Lives Matter -δύο χρόνια μετά το “I can’t breathe”, τους καλλιτέχνες και το αξιοβίωτο της μαύρης ζωής.
«Το χαμόγελο είναι θεραπεία, είναι φάρμακο και ανάγκη του ανθρώπου, βιολογική, θα έλεγα. Έχουμε ανάγκη να αναπνέουμε, να τρώμε, αλλά και να γελάμε. Όπως και να κλαίμε μερικές φορές για να αποφορτιζόμαστε. Το γέλιο είναι όπλο γιατί όταν γελάς, όλοι οι φόβοι χάνονται, όπως λέει και ο Ντάριο Φο», λέει ο Ζερόμ, με ένα άσβεστο -σχεδόν- χαμόγελο, ισχυριζόμενος πως με το γέλιο όλοι οι φόβοι χάνονται. Με αυτόν τον τρόπο έχει μάθει να αντιμετωπίζει τη ζωή του, τους ανθρώπους και τις δύσκολες καταστάσεις που έρχονται στο δρόμο του. «Με έχει βοηθήσει πάρα πολύ, είναι σύμμαχός μου το γέλιο και συνοδοιπόρος», συμπληρώνει.
Υπάρχουν όμως καταστάσεις καταπίεσης και βίας μέσα στο φάσμα της ζωής, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο οποίος από τη μία έδειξε ένα κύμα ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και άμεσης δράσης και από την άλλη, ξεσκέπασε ένα πέπλο διακρίσεων απέναντι στους πρόσφυγες από τη «μακρινή», μη δυτική και μη λευκή Συρία ή το Αφγανιστάν, σε σχέση με την δυτική και λευκή Ουκρανία. «Γενικά αυτός ο πόλεμος είχε άλλες ταχύτητες και στην αντίδραση και την ανταπόκριση του κόσμου. Θέλω να πιστεύω πως έφτασε ο χρόνος κι η στιγμή που έχουν ευαισθητοποιηθεί όλοι πιο πολύ κι όλα όσα λέγαμε ότι χρειάζονται αποκτούν μια εφαρμογή. Δηλαδή, μπορεί απέναντι στους πρόσφυγες που έχουν έρθει από τη Συρία ή από την Αφρική να μην υπήρχε αυτή η κατανόηση, αλλά οι φωνές μας και το ότι μιλούσαμε για την αξία της ανθρώπινης ζωής έφερε το τώρα (σ.σ.: τον πόλεμο στην Ουκρανία) σαν αποτέλεσμα της όλης προσπάθειας», δηλώνει ο Ζερόμ, επιμένοντας να πιστεύει ότι ο κόσμος ευαισθητοποιήθηκε λίγο περισσότερο και κατάλαβε.
Δεν μπορείς όμως να ξεχωρίσεις κάποιο πρόσφυγα. Ο πρόσφυγας είναι πρόσφυγας και πρέπει όλοι να είμαστε μαζί του.
«Ίσως παίζει ρόλο το γεγονός ότι είναι πιο κοντά μας, στη γειτονιά μας. Ξέρεις, οι άνθρωποι έχουμε μια συνήθεια να νομίζουμε πως όταν τα πράγματα είναι μακριά μας, τότε οριακά δεν αφορούν ανθρώπους και σίγουρα δεν αφορούν εμάς. Αυτό συνέβη στη γειτονιάς μας την ευρωπαϊκή, μας ευαισθητοποιεί και βλέπουμε ότι οι αντιδράσεις είναι άμεσες, πιο μαζικές, ανθρωπιστικές. Δεν μπορείς όμως να ξεχωρίσεις κάποιο πρόσφυγα. Ο πρόσφυγας είναι πρόσφυγας και πρέπει όλοι να είμαστε μαζί του», λέει ο Ζερόμ, ισχυριζόμενος ότι επιτέλους βάλαμε μυαλό. «Έχω τη γόμα μου εγώ. Τον βλέπω τον ρατσισμό, αλλά τον σβήνω. Τον έχουν γράψει με ένα μολύβι πολύ light, τον σβήνω και δεν ασχολούμαι καθόλου. Βλέπω την ουσία κι ο ρατσισμός δεν έχει να κάνει με ουσία», συνεχίζει.
Ο Ζερόμ, ή αλλιώς Γεράσιμος, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα, έχει όμως κονγκολέζικες ρίζες, και ως μαύρος άντρας μπορεί να μιλήσει για το Black Lives Matter και τις μαύρες ζωές που χάνονται εις μάτην, δολοφονούνται από χέρι λευκό. Δυο χρόνια μετά κι έπειτα από τόσες κινητοποιήσεις, βλέπει ο Ζερόμ να έχει αλλάξει κάτι στην κοινωνία μας, αλλά και στο παγκόσμιο χωριό; Έχει αρχίσει να γίνεται εντονότερος ο δημόσιος διάλογος για τη μαύρη ζωή της και τις καταπιέσεις της;
«Πέρασαν δύο χρόνια και απ’ ό,τι δείχνουν οι ειδήσεις, δεν βλέπω να έχει αλλάξει κάτι. Δεν βλέπω να έχει ευαισθητοποιηθεί η κοινωνία. Ό,τι υπήρχε, υπάρχει. Ο καθένας μπορεί να έχει ένα όπλο και να κάνει ό,τι θέλει είτε φοράει στολή, είτε όχι. Όταν φοράει στολή, είναι και νομικά κατοχυρωμένος, όπως είδαμε με τον αστυνομικό που σκότωσε τον Floyd, ο οποίος ναι μεν καταδικάστηκε, ικανοποιήθηκε το κοινό αίσθημα εκεί, αλλά δεν έχει αλλάξει κάτι. Οι αδικίες είναι βαθιά ριζωμένες και πρέπει να σκάψουμε βαθιά για να μπορέσουμε να το διορθώσουμε όλο αυτό. Δεν ξέρω αν η αλλαγή θα γίνει στη γενιά μας. Είναι καλό όμως ότι στη γενιά μας αρχίζουμε και αντιδρούμε και βλέπουμε τα κακώς κείμενα, τα υπογραμμίζουμε και μιλάμε για αυτά. Δεν ξέρω αν θα προλάβουμε να τα αλλάξουμε όλα αυτά. Το 1950 οι γυναίκες και οι μαύροι δεν είχαν δικαιώματα. Δεν έχει περάσει μια άλλη γενιά για να αλλάξει άρδην, ελπίζουμε και δουλεύουμε όμως προς αυτή την κατεύθυνση», αναφέρει ο Αφροέλληνας μουσικός και ηθοποιός.
Από την άλλη, στην Ελλάδα, στην κλίμακα που μας αντιστοιχεί, ο Ζερόμ εντοπίζει μια πιο ενεργή κοινωνία. «Η Ελλάδα δεν έκανε επεκτατική πολιτική, δεν υπάρχει το κομμάτι της αποικιοκρατίας, άρα δεν έχουμε να πατάξουμε κάτι πάνω σ’ αυτό. Η μαύρη ζωή σίγουρα αξίζει. Οι ζωές των ανθρώπων αξίζουν όλες, κάθε μια ξεχωριστά». Πως όμως ανταποκρίθηκε και ανταποκρίνεται ακόμη το ελληνικό κράτος όταν πρόκειται να δώσει χαρτιά σε ένα άτομο που έχει ρίζες σε άλλη χώρα; «Η πολιτεία έδειξε πολύ, πολύ αργά αντανακλαστικά σε ό,τι έχει να κάνει με το κομμάτι της ελληνοποίησης των παιδιών που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα. Για πολλά χρόνια, δεν υπήρχε πλαίσιο. Υπήρχε ένα κενό στο γράμμα του νόμου για το τι σημαίνει ότι ένα παιδί γεννήθηκε στην Ελλάδα. Είναι Έλληνας; Είναι από εδώ, είναι από εκεί, είναι από το διάστημα; Δεν ήξεραν πως να το αντιμετωπίσουν. Είμαστε η γενιά που γέμισε αυτό το κενό και σιγά-σιγά θα βρούμε τρόπο να γίνει πιο εύκολο και για τους επόμενους», τονίζει ο Ζερόμ.
Αυτή η ανέμελη διάθεση από την πλευρά της ελληνικής Πολιτείας, διαφαίνεται και μέσα από την πρόσφατη συμβουλή που έδωσε -με θράσος- ο πρωθυπουργός της χώρας: «Ο σκοπός πλέον δεν είναι απλά πόσα λεφτά θα βγάλω, είναι πολύ σημαντικό αυτό, αλλά δεν είναι το μοναδικό κίνητρο, το να βγάζει κανείς ολοένα και περισσότερα λεφτά, αλλά να βλέπουμε τη ζωή μας λίγο πιο σφαιρικά, λίγο πιο ολιστικά», δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μην παραλείποντας να τονίσει ότι η Ελλάδα προσφέρει «εξαιρετική ποιότητα ζωής». Πως βλέπει το σχόλιο του πρωθυπουργού ένας νέος και δημιουργικός άνθρωπος σαν τον Ζερόμ;
«Ή θα μας δώσει χρήματα, να έχουμε, να μη μας νοιάζουν όλα τα υπόλοιπα και να αντιμετωπίζουμε τόσο φιλοσοφικά τη ζωή, άρα η φράση είναι προφητική. Ή μας το λέει γιατί ήδη έχουμε τα χρήματα και κάποιοι από εμάς είμαστε άπληστοι και για αυτό λέει ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη ζωή πιο ολιστικά. Δεν θα σχολιάσω κάτι πραγματικά πάνω σε αυτό. Δεν είμαστε όλοι το ίδιο. Δεν έχουμε όλοι τις ίδιες αγωνίες, δεν ψωνίζουμε όλοι από τη Βαρβάκειο, δεν έχουμε όλοι νοίκια να τρέχουν και όταν φτάνει τέλος του μήνα, δεν τα έχεις μαζέψει και δεν ξέρεις τι να πεις. Από τη στιγμή που δεν είμαστε όλοι το ίδιο, δεν αντιμετωπίζουμε τη ζωή το ίδιο», σχολιάζει ο πολυπράγμων καλλιτέχνης.
To Afrogreco αρχικά ήταν απλά ο τίτλος του πρώτου solo album του Ζερόμ Καλούτα, τον οποίο είχε στο μυαλό του από το 2012. Ο δίσκος αυτός απαρτίζεται από 11 κομμάτια που τραγουδιούνται σε 5 διαφορετικές γλώσσες, καθώς ο Ζερόμ μιλάει swahili, lingala, ελληνικά, γαλλικά και αγγλικά. «Περνώντας τα χρόνια, όλο αυτό έγινε ένα σύμπαν. Εκτός από τον δίσκο, έχει το κομμάτι του entertainment και της παραγωγής, στήνουμε live και βγάζουμε μουσική, μπορούμε να καλύψουμε μια ανάγκη και για άλλους καλλιτέχνες, να τους προωθήσουμε, να εφαρμόσουμε ό,τι μάθαμε, παρέχοντας λίγο καλύτερες συνθήκες από αυτές που βρήκαμε», λέει ο Ζερόμ, σημειώνοντας ότι υπάρχει και το Afrogreco Shop, όπου βρίσκει κανείς το merch, πλούσιο σε ντιζαϊνάτα t-shirts, μπλούζες και κοσμήματα. «Είμαι ένας Αφρικανός που έχει γεννηθεί στην Ελλάδα ή ένας Έλληνας με αφρικανικές ρίζες και μεγαλώνοντας έχω και τα δύο στοιχεία αυτά μέσα μου. Είναι μια νέα πρόταση, μια τρίτη κουλτούρα, ένας άνθρωπος, ο οποίος έχει ακούσει αφρικανική μουσική, αλλά έχει ακούσει και τον Ζαμπέτα, έχει την ελληνική νοοτροπία, αλλά τρώει και το αφρικάνικο φαγητό. Μιλάει τις γλώσσες, άρα μπορεί να συνδέσει κουλτούρες, πολιτισμούς, διαφορετικές συμπεριφορές, παραδόσεις και έθιμα».
Εδώ θα μου πουν, εντάξει, είσαι λίγο υπερβολικός, είσαι λίγο φεμινιστής και θα πω, δεν είμαι λίγο, είμαι πολύ φεμινιστής!
Ο Ζερόμ ψάχνει την Angela. «Ψάχνω την αγάπη, η Angela είναι η μία και μοναδική. Έχω διορία μέχρι 4 Ιουνίου να τη βρω. Το Angela είναι ένα κομμάτι που βασίζεται στο ζουκ, ένα είδος μουσικής από την Καραϊβική που το ακούς και σου θυμίζει καλοκαίρι και είναι σε μουσική του αγαπημένου μου συνεργάτη, Βαγγέλη Στεφανόπουλου. Με αυτήν τη μουσική και τραγουδώντας στα γαλλικά και τα swahili, έγραψα το Angela. Είναι ένα κομμάτι αφιερωμένο στη θεία μου, έναν πολύ γλυκό άνθρωπο, με την οποία έχω περάσει μαγικές στιγμές μαζί της. Είναι αυτή που με έκανε και την έκανα να γελάει πολύ».
Στο video clip, όπως με πληροφορεί ο Ζερόμ, θα δούμε πολλές γυναίκες, μία από κάθε φυλή και κάθε μέγεθος. Λέει ότι είναι ένα κομμάτι-ωδή στην γυναίκα. «Είναι ένα σύμπαν, όπου η γυναίκα έχει την επιλογή. Η υπόθεση είναι ότι πηγαίνω σε μια μάντισσα και ψάχνω να βρω την Angela, περνάνε γυναίκες, όμως δεν είναι αυτή που ψάχνω. Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι η γυναίκα έχει την επιλογή και μου λέει “Δεν μου κάνεις, δεν είμαι εγώ για ‘σένα, δεν είσαι εσύ για ‘μένα”. Σε αυτόν τον κόσμο θέλω να ζήσω, όπου η γυναίκα έχει την επιλογή και το θάρρος της γνώμης της να κάνει ό,τι γουστάρει, με όποιον γουστάρει, αν θέλει, να κάνει όποια δουλειά θέλει και να έχει ίσα δικαιώματα στη ζωή. Να μην την κακοποιεί, να μην την σκοτώνει κανένας και να μην της φέρεται άσχημα κανένας. Εδώ θα μου πουν, εντάξει, είσαι λίγο υπερβολικός, είσαι λίγο φεμινιστής και θα πω δεν είμαι λίγο, είμαι πολύ φεμινιστής», τονίζει ο εγκέφαλος πίσω από το Afrogreco, αναδεικνύοντας πόσο σημαντική είναι η ενδυνάμωση των γυναικών.
