Χριστούγεννα στο Μέγαρο με τον «Μαγικό Αυλό»

Η πιο φημισμένη όπερα του Μότσαρτ, ο «Μαγικός αυλός» μεταμορφώνεται σε μια χορευτική ονειροφαντασία από τον Μωρίς Μπεζάρ, η οποία παρουσιάζεται, αυτά τα Χριστούγεννα, στη σκηνή της Αίθουσας Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών από τις 20 έως τις 30/12/2019. Ο σπουδαίος χορογράφος, εμβληματική προσωπικότητα του χορού του 20ού αιώνα, «εικονογραφεί», σκηνή σκηνή, για το Béjart Ballet Lausanne το κοσμαγάπητο μουσικό παραμύθι παραμένοντας πιστός στο αυθεντικό έργο του μεγάλου Αυστριακού και δημιουργεί μια θρυλική παράσταση με κωμικά στοιχεία για μικρούς και μεγάλους. Τα σκηνικά και τα κοστούμια της βασίζονται στα αυθεντικά σχέδια του Alan Burrett, ενώ τον ενδυματολογικό σχεδιασμό ανέλαβε ο Henri Davila. Eξήντα χορευτές ζωντανεύουν επί σκηνής τον Ταμίνο και την Παμίνα, τη Βασίλισσα της Νύχτας και τον Ζαράστρο, τον Παπαγκένο, πνεύματα, νεράιδες και τέρατα μέσα σε ένα παραμυθένιο περιβάλλον με υπέροχους φωτισμούς (Dominique Roman).

Η παράσταση «Μαγικός αυλός» με τα Μπαλέτα Béjart της Λωζάννης εντάσσεται στο πλαίσιο των δημοφιλών κύκλων εκδηλώσεων Χριστούγεννα και Χορός στο Μέγαρο και αποτελεί συμπαραγωγή της GR  ENTERTAINMENT  WORLD  LTD και του ΜΜΑ.

Μύθος με φιλοσοφικές προεκτάσεις, ο «Μαγικός αυλός»…

… μάς μυεί στα μυστήρια της μετάβασης του ανθρώπου από τη νεότητα στην ωριμότητα και μας μιλά για την για την αδυναμία της ανθρώπινης φύσης, την υπερίσχυση του φωτός έναντι του σκότους αλλά και για τη διαμάχη και τη σχέση των δύο φύλων. Ο άνδρας και η γυναίκα πρέπει πρώτα να γνωρίσουν τον εαυτό τους, μέσα από μια σειρά δοκιμασίες που θα τους καταστήσουν ικανούς να γνωρίσουν τη συντροφικότητα.

Στην μπαλετική εκδοχή του Μωρίς Μπεζάρ (1927 – 2007), ο «Μαγικός αυλός» πρωτοανέβηκε στις Βρυξέλλες και έκτοτε έχει παρουσιαστεί από τη μια άκρη του κόσμου ως την άλλη, από το Παρίσι και τη Λωζάννη μέχρι το Τόκιο και τη Σαγκάη. Ο δημιουργός του μυθικού μπαλέτου έγραψε:

«Ο Μαγικός αυλός μάς αποκαλύπτεται υπό μια διττή υπόσταση: καταρχάς ως μια ονειροφαντασία που μας παρασύρει στον αγνό ποιητικό κόσμο της παιδικής ηλικίας ή της μεγαλοφυΐας, αλλά κυρίως ως μια ακριβής, αυστηρή και εμπνευσμένη τελετουργία. Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να μας φανεί παράξενος. Όμως, οφείλουμε να διαπιστώσουμε, κατά πρώτον, ότι λειτουργεί στην εντέλεια, και ότι η εναλλαγή είτε μαγικών είτε αμιγώς κωμικών σκηνών με ένα φιλοσοφικό μήνυμα υψηλού πνευματικού μεγαλείου μάς καθιστά περισσότερο διαπερατούς ως προς την πρόσληψη του συμβολισμού όχι μόνο με το νου μας αλλά με όλο μας το είναι.»

«Οι άνθρωποι συχνά με ρωτούν ποιο είναι το θέμα του Μαγικού Αυλού. Θα απαντήσω με την ανάλυση του Jacques Chailley: το βασικό θέμα, όπως τώρα το αντιλαμβανόμαστε, είναι η σύγκρουση των φύλων. Μια σύγκρουση που βρίσκει τη λύση της στο μυστήριο του ζευγαριού. Ο άντρας και η γυναίκα πρέπει πρώτα να αναζητήσουν ο ένας τον άλλο. Μετά, αφού βρουν ο ένας τον άλλον, πρέπει να κάνουν την υπέρβαση μέσα από μια σειρά δοκιμασιών που θα τους κάνει άξιους της νέας τους κατάστασης».

Ο χορός είναι πρώτα από όλα μια τελετουργία. Σε κάθε πολιτισμό, χορός και τελετουργία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Ο ιερέας χορεύει, ο σαμάνος χορεύει, ο μάγος χορεύει, ο Φαραώ και ο Δαυίδ, ο βασιλιάς και ο προφήτης, χορεύουν μπροστά στην εικόνα της θεότητάς τους. Μέσα από την σωματικότητα λειτουργεί και το τελετουργικό.

Το μπαλέτο γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα και απέκτησε χαρακτήρα όταν ενσωμάτωσε το παραμυθιακό στοιχείο, την αλληγορία, το υπερφυσικό. Και ο κατάλογος με τα μπαλέτα, οι τίτλοι των οποίων υπερκαλύπτουν τους τίτλους των παραμυθιών θα ήταν μακροσκελής.

Για μένα ήταν προφανές πως οι χορευτές θα μπορούσαν να εκφράσουν την ευφυΐα του Μότσαρτ και πως μια λεπτοδουλεμένη χορογραφία που ακολουθεί τη γραμμή της μουσικής θα κουβαλούσε λιγότερο βάρος από μια απλή mise en scène, “μεταφράζοντας” τη δυαδικότητα του παραμυθιού και της τελετουργίας.

Μπορεί να φαίνεται παράξενο το ότι χορογραφείται μια ολόκληρη όπερα, αλλά αφενός η ανθρώπινη φωνή είναι το πιο υπέροχο στήριγμα για τον χορό και αφετέρου η χορογραφία υπερβαίνει τον ρεαλισμό και προεκτείνει την ευφυή σκέψη της μουσικής φράσης.

Όταν χορογράφησα τον Μαγικό Αυλό δεν είχα πρόθεση να τραβήξω την παραμικρή προσοχή ή να προσθέσω κάποιο νόημα σε ένα ήδη τέλειο έργο. Ήθελα μόνο να αναζητήσω τη μουσική, να διαβάσω με αγάπη και να “εικονογραφήσω” το λιμπρέτο.» Maurice Béjart 

Από τη δημιουργία τους, το 1987, τα Μπαλέτα Béjart της Λωζάννης αποτελούν σημείο αναφοράς στον παγκόσμιο χάρτη του χορού. Από τα πλέον διάσημα συγκροτήματα διεθνώς, έχουν μαγέψει εκατομμύρια θεατές σε όλο τον κόσμο με το υψηλό επίπεδο των παραγωγών τους και την άρτια τεχνική τους. Με οδηγό το όραμα του ιδρυτή τους, περιοδεύουν και εμφανίζονται σε μεγάλα θέατρα και χώρους ανά την υφήλιο (Αίθουσα NHK – Τόκιο, Κρεμλίνο,  Ωδείο Ηρώδου Αττικού, Palais des congrès – Παρίσι κ.ά.)

Ο ιδρυτής τους, Μωρίς Μπεζάρ, πάντα επεδίωκε την κατάκτηση του ευρύτερου κοινού, έναν σημαντικό στόχο τον οποίο συνεχίζουν να υπηρετούν τόσο ο Gil Roman –καλλιτεχνικός διευθυντής των Μπαλέτων Béjart της Λωζάννης– όσο και οι χορευτές του φημισμένου συνόλου. Από το 2007, με την έρευνα και την εργασία του πάνω σε σύγχρονες δημιουργίες, ο Gil Roman διατηρεί και αναπτύσσει το ρεπερτόριο του Μπαλέτου έχοντας ως βασικό άξονα τις εμβληματικές χορογραφίες του Μπεζάρ.