Μία νέα εφαρμογή λάνσαρε το Facebook στο iOS (οι εκδόσεις για Android και PC αναμένονται στο εγγύς μέλλον). Ο λόγος για το Rooms το οποίο επιτρέπει στους χρήστες του Facebook να συζητήσουν επί παντός επιστητού διατηρώντας την ανωνυμία τους. Καλά, μη φανταστείτε ότι το Facebook εφηύρε τον τροχό: για τα γνωστά στους μεγαλύτερους chatrooms πρόκειται, απλά ρετουσαρισμένα ώστε να κάνουν… γκελ στο νεανικό κοινό του Facebook. Κάθε χρήστης είναι σε θέση να στήσει το δικό του «δωμάτιο», να το διακοσμήσει και να ορίσει το θέμα της συζήτησης. Κόσμος μπαίνει και βγαίνει κατόπιν, συζητώντας πάνω σ’ αυτό, χωρίς να είναι ανάγκη να καταθέσει το πραγματικό του όνομα –αν υποθέσουμε ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει στο Facebook.
Παρ’ ότι το Facebook έχει τεθεί ουκ ολίγες φορές στο παρελθόν υπέρ της χρήσης πραγματικών ονομάτων κατά την πλοήγηση στο διαδίκτυο και τη χρήση υπηρεσιών όπως οι δικές του, εντούτοις εδώ φαίνεται πως κάνει μια παραχώρηση, θέλοντας κατά βάση να δοκιμάσει την τύχη του και με μια διαφορετική προσέγγιση. Στο Facebook ουδείς υποχρεούται πρακτικά να δηλώσει τα πραγματικά του στοιχεία αφού δεν υπάρχει κάποια μέθοδος ταυτοποίησης (εκτός κι αν χρειαστεί να γίνει πληρωμή), όμως το Rooms ξεκαθαρίζει εξ’ αρχής πως αυτή η ανωνυμία είναι και ο βασικός λόγος ύπαρξής του. Μπορεί όμως το νέο ίντερνετ να δομηθεί πάνω σε μια τέτοια λογική, τη φιλοσοφία της ανωνυμίας;
Η απάντηση είναι όχι και εξηγούμαι ευθύς αμέσως. Η ανωνυμία σίγουρα βολεύει. Μέσω αυτής μπορεί κανείς να βγάλει τον πραγματικό του εαυτό: μηδέν συνέπειες. Μπορεί να «τρολάρει» ασύστολα, να βρίζει, να προκαλεί, να ανεβάζει ό,τι περιεχόμενο θέλει, γενικώς να ξεσαλώσει –σαν το «φυτό» στην πενθήμερη. Πλην όμως ο άνθρωπος, όπως έχουμε ξαναπεί, είναι ον που επιζητά την προβολή, λίγο ή πολύ, πολύ λίγο ή πολύ πολύ και το ίντερνετ του δίνει την τέλεια ευκαιρία να μοστράρει τα προσόντα του και να τονώσει το «εγώ» του. Μέσα από τα social media μπορεί να περάσει τις απόψεις του, να δείξει πόσο πολυσχιδής χαρακτήρας είναι, τι ταξίδια έχει κάνει, τη νέα του τηλεόραση, το αστραφτερό του αμάξι, ακόμα και τη γκόμενα-μπιμπελό που «χτύπησε» το Σάββατο το βράδυ στην Αίγλη ή το Όλα Ελληνικά. Δεν μπορεί να τα κάνει όλα αυτά όμως με ψευδώνυμο. ΟΚ, μπορεί το ονοματεπώνυμό του να είναι κάτι σε «ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΥΡΑ 7 ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ» ή «Vasilis13 Spyratos» όμως το ρεζουμέ είναι ότι δεν έχει καμία διάθεση να κρυφτεί.
Τα παραπάνω αφορούν την πλειοψηφία των χρηστών και ως εκ τούτου, αφήνουν στην ανώνυμη χρήση των social media και των chatrooms τύπου Rooms, έναν ρόλο μικρό και περιορισμένο. Ναι, κάποιος θα χρησιμοποιήσει και μια τέτοια, ανώνυμη υπηρεσία αλλά σαν δευτερεύουσα, σαν βοηθητική. Θα είναι σαν τον σύζυγο που έχει τη γυναίκα του για καθετί «επίσημο» στη ζωή του αλλά που για όλες τις τρέλες που κατά καιρούς του ‘ρχεται να κάνει, έχει εύκαιρη και μια «ανηψούλα». Δέκα-δεκαπέντε χρόνια πριν, το chatting γινόταν αποκλειστικά και μόνο μέσω ψευδωνύμων. Δεν υπήρχε, βλέπετε, άλλος τρόπος για να επιβεβαιώσει κανείς την ταυτότητα του συνομιλητή του εκτός κι αν του έπαιρνε την IP και είχε μπάρμπα στη –σχεδόν ανύπαρκτη τον καιρό εκείνο- Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Με τον Αστυνόμο Μπέκα να μην είναι πρόχειρος βέβαια, όλοι απλά εμπιστεύονταν τα όσα τους έγραφε το έτερο πρόσωπο –ούτε φωτογραφία δεν μπορούσαν να δουν καλά-καλά!
Θα μπορούσε κάτι ανάλογο να συμβεί και σήμερα; Θεωρητικά ναι, πρακτικά όχι. Η χρήση του διαδικτύου έχει περάσει σε άλλο βαθμό, ο άνθρωπος έχει αποκτήσει τελείως διαφορετική σχέση μαζί του. Το να «γκρεμίσει» αυτή τη σχέση για να επιστέψει σε στάνταρ εποχών που έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί είναι κατά τι αδύνατον. Η ανωνυμία μπορεί να επιτευχθεί, για τη μάζα, όμως θα είναι πρόσκαιρη και περιορισμένη. Ακριβώς, δηλαδή, ό,τι μπορεί να ζητά κάθε «πιστός» χρήστης του ίντερνετ: ένα τσιλιμπούρδισμα και τίποτα παραπάνω.
