Όσο παράδοξο είναι να συναντήσεις ένα ψάρι στο βουνό, άλλο τόσο είναι το γεγονός πως η χώρα που χαρακτηρίζεται σταθερά ως μια από τις ισχυρότερες ναυτιλιακές δυνάμεις παγκοσμίως αδυνατεί να προσφέρει μια θέση σε όσους εργάζονται στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη της πρωτεύουσας. Tα κοντέινερ της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά αυξάνονται ανοίγοντας το δρόμο του μεταξιού την ώρα που στο Πέραμα συμβαίνουν πολύνεκρα εργατικά ατυχήματα και η άνοδος της ακροδεξίας στις γύρω περιοχές μετρά στον απολογισμό μια ηχηρή δολοφονία. Η Στρατούλα Θεοδωράτου κινηματογράφησε την πραγματικότητα στο δυτικότερο άκρο της Αθήνας, συνομίλησε με ανθρώπους που δεν έχουν δει ποτέ από κοντά πως μοιάζει η Πλατεία Συντάγματος και έφυγε από την περιοχή με πολλές ιστορίες και δώρο δυο μανταρίνια στις τσέπες της.
Ήρθε η ώρα να αλλάξετε τα ελαστικά σας; Πάρτε μέρος στην έρευνα και μπείτε στην κλήρωση για 3 σετ ελαστικών αυτοκινήτου.
Στις 24 Ιουλίου 2008, η έκρηξη του υγραεριοφόρου Friendship Gas κοστίζει τη ζωή εφτά ελασματουργών και ενός ναυτικού του πληρώματος. Παρότι ο σκελετός αφήγησης του ντοκιμαντέρ Το Ψάρι στο Βουνό βασίζεται στη δίκη που ακολούθησε του συγκεκριμένου ατυχήματος, δεν είναι η μοναδική φορά που το μεροκάματο απέβη μοιραίο για κατοίκους και εργαζόμενους της περιοχής. «Με το Πέραμα έχω σχέση χρόνων, είναι μια περιοχή που επισκεπτόμουν συχνά κατά καιρούς. Παράλληλα, παρακολουθούσα στα μέσα ενημέρωσης τι συνέβαινε στην ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, εκεί όπου κάθε χρόνο συμβαίνουν ατυχήματα με αποτέλεσμα εργαζόμενοι να μένουν ανάπηροι ή να πεθαίνουν. Πριν από δύο χρόνια έγραφα ένα σενάριο για μια μεγάλου μήκους ταινία και κατά τη διάρκεια του ρεπεράζ σε χώρους της περιοχής γεννήθηκε η ιδέα ενός ντοκιμαντέρ για το Πέραμα. Έκανα μια πρώτη έρευνα, ωστόσο, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων προέκυπταν διαρκώς θέματα, αφού τα γυρίσματα συνέπεσαν με τη δολοφονία Φύσσα και την άνοδο της Χρυσής Αυγής στην περιοχή».
Το προηγούμενο τρίμηνο, η ανεργία στο Πέραμα έφτασε στο τριπλάσιο του εθνικού μέσου όρου σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Η σκηνοθέτης βρέθηκε αντιμέτωπη με πολλές ιστορίες παθόντων, οι περισσότεροι όμως ντρέπονταν να διηγηθούν τη δύσκολη οικονομική τους κατάσταση μπροστά στην ανοιχτή κάμερα. «Με εντυπωσίασε το γεγονός πως παρότι είναι απίστευτα ταλαιπωρημένοι άνθρωποι, η γενναιοδωρία τους είναι ασύλληπτη. Δεν είχαν να μου προσφέρουν καφέ και προσπαθούσαν να μου δώσουν ό,τι άλλο είχαν. Μια γυναίκα είχε εφτά μανταρίνια και φεύγοντας από το σπίτι της με κυνηγούσε προκειμένου να βάλει τα δύο στην τσέπη μου. Η καθημερινότητα τους είναι τραγική. Δεν έχουν ασφάλιση, δε μπορούν να επισκεφτούν γιατρό, υπάρχουν οικογενειάρχες που δεν έχουν πάνω τους ούτε ένα ευρώ και δυσκολεύονται να μαγειρέψουν μια κατσαρόλα φαγητό. Αρκετά σπίτια δεν έχουν ρεύμα ή νερό, πολλά παιδιά πέρασαν στο πανεπιστήμιο αλλά οι γονείς τους δεν είχαν λεφτά να τα στείλουν. Κάποιοι καταφέρνουν να κάνουν μεροκάματα στο εξωτερικό, αφού ορισμένοι εργοδότες παίρνουν τεχνίτες της περιοχής και κάνουν τις επισκευές στην Τουρκία, στη Μάλτα, στο Βέλγιο». Αυτό που τη γοήτευσε στους συνομιλητές της ήταν πως -αν και οι περισσότεροι έφτασαν μόνο μέχρι την χαμηλότερη εκπαιδευτική βαθμίδα- ο λόγος τους είχε πυκνότητα και σαφήνεια όταν εξέφραζαν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Δεν κατάφερε βεβαία ποτέ να συγκρίνει τον λόγο τους με εκείνον όσων αρνήθηκαν να μιλήσουν, δηλαδή των εφοπλιστών και της Λούκας Κατσέλη, η οποία διατελούσε Υπουργός Οικονομικών, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας όταν τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά εξαγοράστηκαν από ναυπηγική βιομηχανία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές η Χρυσή Αυγή έλαβε στη Β’ Πειραιώς 7,80% και στο Δήμο Περάματος βρέθηκε τρίτο στην κατάταξη με ποσοστό 9.01%. Η σκηνοθέτης δεν ξέρει αν μπορεί να συμπεριλάβει αυτούς τους ανθρώπους στους φανατικούς του ακροδεξιού μορφώματος αφού, όπως λέει, πρόκειται για κόσμο εξοργισμένο, που βλέπει τους πρώην εργοδότες τους να κατεβάζουν τα ήδη χαμηλά μεροκάματα εκμεταλλευόμενοι τους μετανάστες. «Έχω πάρει συνεντεύξεις από εργάτες της ζώνης οι οποίοι υποστήριζαν το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ, ενώ πλέον δηλώνουν ψηφοφόροι της Χ.Α. Κατά τη διάρκεια ενός γυρίσματος πέρασε μπροστά μου ένα βαν, στη θέση του συνοδηγού ήταν ένας μετανάστης και ο άνεργος με τον οποίο συνομιλούσα εξαγριώθηκε με το θέαμα. Ο ρατσισμός βρίσκεται σε έξαρση και αυτοί οι άνθρωποι έχουν αφεθεί στην τύχη τους. Συχνά κατηγορούν ο ένας τον άλλον για την κατάσταση που βιώνουν και παρότι ο Παύλος ήταν παιδί συναδέλφου τους και έκανε μεροκάματα στη ζώνη, η δολοφονία του δεν τους κλόνισε όσο περίμενα».
Η σκηνοθέτης δεν επιθυμεί να προκαλέσει το αίσθημα του οίκτου στον θεατή. Χρησιμοποιώντας το Πέραμα και τον αφανισμό της ναυπηγοεπισκευαστικής, νιώθει πως βρήκε το κατάλληλο δείγμα προκειμένου να μας προβληματίσει για το πως η παγκοσμιοποιημένη οικονομία επιδρά σε μια χώρα σαν τη δική μας. «Αυτή η αποβιομηχάνιση που συμβαίνει σε μια μικρή περιοχή είναι ένα φαινόμενο που συναντάται σε ολόκληρη τη χώρα. Κυρίως εξετάζω το πως επιδρά η παγκοσμιοποιημένη οικονομία σε μια μικρή χώρα. Αυτό που επιζητώ είναι να αναλογιστεί ο θεατής “Τι είναι αυτό που προκάλεσε την κατάσταση στο Πέραμα;” , το γεγονός πως είναι πιο σημαντικές για τους κατοίκους του οι αποφάσεις του Ευρωκοινοβουλίου παρά της εδώ Βουλής. Έχουμε εγκλωβιστεί σε έναν στενό ορίζοντα που δεν μας επιτρέπει να δούμε ποια είναι τα πραγματικά κέντρα λήψης αποφάσεων. Την απομόνωση που ζει τώρα η Ελλάδα, οι κάτοικοι του Περάματος την έχουν νιώσει εδώ και χρόνια στο πετσί τους».
https://vimeo.com/121035318
Το ντοκιμαντέρ της Στρατούλας Θεοδωράτου «Το ψάρι στο βουνό» θα προβληθεί την Παρασκευή 20 Μαρτίου στις 22:30 στο «Ολύμπιον», και την Κυριακή 22 Μαρτίου στις 17:50 στην αίθουσα «Τώνια Μαρκετάκη» στο πλαίσιο της διοργάνωσης του 17ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
