Ταξί στην Τεχεράνη (Taxi) ****1/2*
Ιράν, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Jafar Panahi
Πρωταγωνιστούν: Jafar Panahi, Hanna Saeidi
Διάρκεια: 82’
Ένα ταξί κυκλοφορεί στην Τεχεράνη, παίρνει διάφορους επιβάτες, μέσα του ακούγονται διαφορετικές απόψεις, συμβαίνουν ποικίλα περιστατικά και όλα καταγράφονται από το σύστημα ασφαλείας του ταξί. Όμως ο οδηγός δεν είναι άλλος από τον αιρετικό Ιρανό δημιουργό Jafar Panahi, ο οποίος στο νέο του πόνημα προσπαθεί να φέρει την πραγματικότητα όσο πιο κοντά στο δρόμο (κυριολεκτικά) γίνεται. Γεμάτη αναφορές, χιούμορ, έμμεση και άμεση κριτική στο σύστημα της χώρας που κάποτε τον φυλάκισε και ολοζώντανη ως προς τον σκοπό της, η πορεία του Panahi ως οδηγού ταξί κρίνεται ένα επιτυχημένο φιλμικό πείραμα, με μόνη ένσταση το ότι μερικά πράγματα δίνονται «στο πιάτο» με αρκετά εμφανή τρόπο.
Σε προσωπικό επίπεδο, αν αυτή τη στιγμή υπάρχει κάποιος που αξίζει να χαρακτηριστεί ως αγωνιστής του κινηματογράφου, αυτός δεν είναι άλλος από τον Panahi. Μιλάμε για τον άνθρωπο που τιμωρήθηκε από το νόμο επειδή τόλμησε να προβεί στο φιλμάρισμα ενός ντοκιμαντέρ σχετικού με τις εξεγέρσεις που ακολούθησαν την επανεκλογή του Ιρανού Πρωθυπουργού το 2009. Για τον ίδιο άνθρωπο που έκρυψε μέσα σε μια τούρτα ένα USB που περιελάμβανε το This Is Not A Film, προκειμένου να κυκλοφορήσει στη Δύση. Και, για να μιλήσουμε για τα επιτεύγματά του, για αυτόν που άσκησε όσο λίγοι κριτική στο καθεστώς της χώρας του με ταινίες όπως το Ματωμένο Χρυσάφι (Crimson Gold), το Offside και που βραβεύτηκε στις Κάννες για το Λευκό Μπαλόνι (White Balloon). Ένας ακτιβιστής σκηνοθέτης, αν θέλετε, που μέχρι και η τελευταία του ταινία, το Ταξί στην Τεχεράνη (Taxi) σκηνοθετήθηκε παράνομα. Μην ξεχνάμε, έχει 20ετή άρση του δικαιώματος σκηνοθεσίας και καθετί που δημιουργεί πρέπει να περνάει από έγκριση. Μια έγκριση που προφανώς και δεν πήρε για αυτήν του την ταινία όπως δηλώνει με πικρία στο τέλος.
Και πώς να πάρει, άλλωστε, από τη στιγμή που η επίθεσή του προς τους ίδιους τους θεσμούς που περιορίζουν και τον ίδιο αλλά και τον υπόλοιπο λαό είναι μετωπική; Από τους πρώτους επιβάτες που συζητούν για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία μέχρι τις απορίες της ανιψιάς του Panahi για το πώς παράγεται μια ταινία και τον λαθρέμπορο ταινιών που απαγορεύεται η διανομή τους στο Ιράν (και μιλάμε για ταινίες όπως αυτές του Kurosawa και του Kim-Ki Dook) φανερώνονται οι αλήθειες τόσο του σκηνοθέτη όσο και των ανθρώπων που βιώνουν τον περιορισμό. Θέματα όπως αυτό της θανατικής ποινής για λόγους «διαίρει και βασίλευε», για άδικους φυλακισμούς και απεργίες πείνας, την άρνηση του Κράτους να παραχωρήσει σε μια χήρα την περιουσία της θίγονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Έπειτα έχουμε τον Panahi ως δημιουργό. Δεν υποδύεται έναν οδηγό ταξί, αλλά τον αυτό του, Παρότι είναι προφανές πως τα πάντα είναι σκηνοθετημένα. Γιατί αυτό το φιλμ αποτελεί μια ευκαιρία για το δημιουργό να παρουσιάσει τις απόψεις του. Κάποιες φορές ίσως παρουσιάζεται σαν αυθεντία, σαν ένας σούπερσταρ και αυτό ίσως να αποτελεί ένα μειονέκτημα για κάποιους, αλλά ταυτόχρονα ίσως αυτός είναι και ο καλύτερος τρόπος για να μιλήσει ανοιχτά για το πώς πρέπει να γυρίζεται μια ταινία, για την κατάσταση που επικρατεί στο Ιράν, για το πώς δε θέλουν, τελικά, να δείξουν την αλήθεια αλλά να την φιλτράρουν για το κοινό. Ο ίδιος λέει σε έναν φοιτητή σκηνοθεσίας πως όσες ταινίες και να γυρίστηκαν, όσα βιβλία και να γράφτηκαν για τον κινηματογράφο, πρέπει να βγει στο δρόμο για να αντλήσει έμπνευση. Και τελικά αυτό κάνει ο ίδιος, με ελάχιστα μέσα και με ευγνωμοσύνη στους υποστηρικτές του. Τους ίδιους σινεφίλ για τους οποίους εν είδει φόρου τιμής το φινάλε θα κοσμήσει ένα λουλούδι.
Επειδή τελικά για τον Panahi και για όλους αυτούς τους μαχητές του κινηματογράφου, ο μόνος τρόπος για να ανθίσει η τέχνη τους είναι η σπορά στο σινεφίλ κοινό, ένα κοινό που θα ριζώσει, θα ανθίσει και θα είναι παρόν στο κάδρο του, ακολουθώντας την κάθε στροφή του τιμονιού, το κάθε σπάσιμο του τέταρτου τοίχου, τον κάθε ανώνυμο πρωταγωνιστή που απλά θέλει να συνεισφέρει σε ένα έργο αν όχι ρηξικέλευθο τότε σίγουρα ριψοκίνδυνο. Ό,τι σπέρνεις θερίζεις και ο Panahi δεν έχει λόγο να φοβάται για τη σοδειά του. Σε μόλις 80 λεπτά καταφέρνει να περάσει το μήνυμά του. Έμμεσα; Άμεσα; Το περνά και το κάνει αισθητό. Και αυτό είναι που τον κάνει ουσιαστικό δημιουργό. Το ότι έχει κάτι να πει και δε διστάζει να βάλει το κεφάλι του στο ντορβά για να το διαδώσει. Προφανώς και αξίζει προβολής, αν όχι ρετροσπεκτίβας της φιλμογραφίας του για να γίνουν κατανοητές οι αναφορές.
Μικρή Άρκτος ***1/2**
Ελλάδα, 2015, Ασπρόμαυρο
Σκηνοθεσία: Ελισάβετ Χρονοπούλου
Πρωταγωνιστούν: Σοφία Γεωργοβασίλη, Γιάννης Κοκιασμένος, Διώνη Κουρτάκη
Διάρκεια: 86’
Ο Δημήτρης και η Όλγα, δύο άνθρωποι με πόνο στην ψυχή τους, προσπαθούν να καλύψουν το κενό που νιώθουν μέσω της ερωτικής τους σχέσης. Η Όλγα, όμως, διαρκώς αφήνει υπόνοιες για ένα μυστικό που τη βαραίνει, κάτι που οδηγεί το Δημήτρη στο να σκέφτεται αποκλειστικά τι του κρύβει η ερωμένη του. Έτσι, από την ηδονή καταλήγουν στο μαζοχισμό, σε μια ανθρώπινη επαφή που θα τους φέρει στα όριά τους. Η Ελισάβετ Χρονοπούλου στη νέα της ταινία συνθέτει ένα δράμα του οποίου η φόρμα συνάδει με τον ψυχισμό των πρωταγωνιστών της. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση μετατρέπεται σε ένα διαρκές υποκειμενικό πλάνο που μπορεί μέχρι και να εξαντλήσει το θεατή. Οι μυρωδιές από μια nouvelle vague Αθήνα είναι έντονες και η ψυχική βία έντονη. Το μυστήριο ξετυλίγεται αργά και βασανιστικά με την κάθαρση να μην έρχεται ποτέ. Αν θέλετε την ταπεινή μου γνώμη, πρόκειται περισσότερο για ένα πείραμα ύφους παρά για μια ταινία με τη στενή έννοια του όρου. Ευχάριστη σίγουρα δεν μπορείς να την ονομάσεις, αλλά έχει ενδιαφέρον παρά τη δυσκολία στην παρακολούθηση. Ίσως σε λίγο καιρό το θυμόμαστε ως ένα cult αριστούργημα, στο συγκρατημένο παρόν επιμένουμε στην ιδιαιτερότητά της και τη δεδομένη αξία της θέασης.
Ένα Τραγούδι για το Ηλιοβασίλεμα (Sunset Song) ***1/2**
Ηνωμένο Βασίλειο, Λουξεμβούργο, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Terence Davies
Πρωταγωνιστούν: Agyness Deyn, Peter Mullan, Kevin Guthrie
Διάρκεια: 135’
Η Chris ζει στην αυστηρή, προσκολλημένη στην πατριαρχία Σκωτία, με τον ακραία θρησκευόμενο πατέρα της. Ωστόσο τίποτα δεν είναι αρκετό για να δαμάσει τη δίψα της για ζωή και εμπειρίες, ενώ ο έρωτάς της για τον Ewan παραμένει άσβεστος. Μπορεί η ζωή σε αυτή την κοινότητα να είναι δύσκολη, αλλά είναι αποφασισμένη να παραμείνει στη γη που μεγάλωσε. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος πλησιάζει, όμως, και δεν πρόκειται να αφήσει τον τόπο της Chris ανέγγιχτο, αναγκάζοντάς τη να προσαρμοστεί στις νέες καταστάσεις. Ένα οπτικό ποίημα, μια ωδή στη γυναικεία δύναμη, με εξαιρετική φωτογραφία και το ρυθμό να ακολουθεί χαμηλές ταχύτητες. Η Agyness Deyn αποδεικνύεται κατάλληλη για την ενσάρκωση ενός χαρακτήρα τόσο ιδιαίτερου όσο αυτόν της Chris, ενώ οι τόνοι ποτέ δε θα ανέβουν ιδιαίτερα, με τις μεγαλύτερες συγκρούσεις να συμβαίνουν σε εσωτερικό επίπεδο. Για υπομονετικούς θεατές και, προφανώς, λάτρεις των ταινιών εποχής.
Στις Φλόγες του Έρωτα (El Ardor) *****
Αργεντινή, Μεξικό, Βραζιλία, Γαλλία, ΗΠΑ, Ισπανία, 2014, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Pablo Fendrik
Πρωταγωνιστούν: Gael García Bernal, Alice Braga, Chico Díaz
Διάρκεια: 101’
Με μυστηριώδες παρελθόν και μεγάλη εξοικείωση με το τροπικό δάσος, στην οποία πιθανόν έχει μεγαλώσει, ο Kaí περιπλανιέται με άγνωστο προορισμό. Φτάνει στο ράντσο ενός φτωχού αγρότη και της γοητευτικής του κόρης, Vania. Το ράντσο επιβουλεύεται μια τοπική ομάδα μαφιόζων, που τη νύχτα επιτίθεται, απαγάγει τη Vania και σκοτώνει τον πατέρα της, με τον Kaí να παρακολουθεί κρυμμένος τα γεγονότα. Η σωτηρία της όμορφης κοπέλας και η εκδίκηση γίνονται ο σκοπός του. Γουέστερν νέας κοπής, λίγο νοτιότερα της Άγριας Δύσης μας προσφέρει στην τρίτη του ταινία ο Pablo Fendrik, η ιδιαιτερότητα του οποίου εντοπίζεται στους πανέμορφους φυσικούς φωτισμούς του και τα μεθυστικά γενικά πλάνα της τοπικής βλάστησης. Η ιστορία του, από την άλλη, παραμένει τυπική, χωρίς να προσφέρει κάτι παραπάνω στον παραδοσιακό μύθο του εκδικητή/καρδιοκατακτητή. Είναι απαραίτητο αυτό; Όχι αν θες απλά να απολαύσεις μια ενδιαφέρουσα ταινία με σασπένς, βία και λίγες δόσεις εσωτερικής αναζήτησης, ναι αν θες να ξεχωρίσεις καλλιτεχνικά. Οπότε μπορεί ο δημιουργός να μην ξεχωρίζει, αλλά προσφέρει μια εμπειρία καθόλου δυσάρεστη με δόσεις σκηνοθετικής ευφυΐας.
Φελίξ & Μεϊρά (Felix and Meira) *****
Καναδάς, 2014, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Maxime Giroux
Πρωταγωνιστούν: Martin Dubreuil, Hadas Yaron, Luzer Twersky
Διάρκεια: 106’
Η Meira μια Χασιδική Εβραία, ζει μια θλιβερή, γκρίζα καθημερινότητα, όπου δυσκολεύεται να χωρέσει τα θέλω της που δεν εμπίπτουν στο ρόλο της συζύγου και μητέρας. Τυχαία σε έναν φούρνο γνωρίζεται με τον Félix, έναν άντρα σχεδόν μηδενιστή, ο οποίος σπα, προσπαθώντας να ξεπεράσει το θάνατο του πατέρα του, σπαταλά άσκοπα την περιουσία του. Η γνωριμία τους θα τους κάνει να δουν τον κόσμο με άλλα μάτια, παρά τα όσα δείχνουν να τους χωρίζουν. Συμπαθέστατη δραμεντί με δύο ταιριαστά συμπαθείς πρωταγωνιστές και με μεγαλύτερο προσόν, την φωτογραφία της, που αφήνει τα τοπία να δώσουν μια μελαγχολική διάσταση στην «περιπέτεια» που οι πρωταγωνιστές βιώνουν. Αφετέρου, δεν εμβαθύνει ιδιαίτερα ούτε στο πένθος και την αντιμετώπισή του, αλλά ούτε και στη ζωή που θέλει κάποιες οπισθοδρομικές για ορισμένους πρακτικές να τηρούνται ακόμα, πράγματα τα οποία είναι αναμενόμενα εφόσον οι πρωταγωνιστές προέρχονται από τόσο ξεχωριστά background. Δεν είναι η καλύτερη ταινία που θα δείτε επί του θέματος, αλλά ανάθεμα και αν δε σας περάσει, έστω και στο ελάχιστο, αυτή τη χαρμολύπη. Που μάλλον είναι και η αποστολή της.
Πού να Κάνετε την Επόμενη Εισβολή (Where to Invade Next) **1/2***
ΗΠΑ, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Michael Moore
Διάρκεια: 110’
Αποφασισμένος, σαν άλλος Borat (αλλά σαφώς πιο ευφυής και με κατακτητικούς σκοπούς) να βελτιώσει την ποιότητα ζωής στην Αμερική, ο Michael Moore αποφασίζει να εισβάλλει σε άλλες χώρες και να κατακτήσει τα δυνατότερα προτερήματά τους προκειμένου να αξιοποιηθούν πίσω στην «Χώρα των Ευκαιριών». Ή έστω να μιλήσει για το πόσο καλύτερα είναι τα πράγματα σε διάφορους τομείς της ζωής στις Ευρωπαϊκές χώρες σε σχέση με την Αμερική. Όπως και τα προηγούμενα ντοκιμαντέρ του Moore, έτσι κι αυτό βλέπεται ευχάριστα, έχοντας στέρεες δόσεις χιούμορ και έναν ρυθμό που παρακολουθείται με μεγάλο ενδιαφέρον. Σε δεύτερο επίπεδο, όμως, δεν παύει να είναι κάπως αφελές σε σχέση με την παρουσίαση των χωρών που θεωρεί πρότυπα άξια μιμήσεως και η παντελής έλλειψη κριτικής στάσης σε όλες τις υπόλοιπες πτυχές αυτών των χωρών. Κι ας είναι αυτές οι προθέσεις του, κι ας είναι ένας Αμερικάνος που έχει εξιδανικεύσει την Ευρώπη στο κεφάλι του, το «γλείψιμο» που ρίχνει στη Γερμανία αποτελεί παράδειγμα του πόσο μονόπλευρη είναι η ματιά του πάνω στα πράγματα. Ειδικά δε αν αναλογιστούμε τα πρόσφατα λόγια του δια βίντεο στο Φεστιβάλ Βερολίνου, κατανοούμε πως δεν πρόκειται να δούμε τίποτα παραπάνω από ένα τουριστικά ευχάριστο (και συνάμα πικρό αν ζεις σε μια χώρα σαν την Ελλάδα) φιλμ από έναν πικραμένο άνθρωπο που θα ‘θελε τα πράγματα να είναι διαφορετικά.
Το Μυστικό Του Δικαστή (L’hermine) **1/2***
Γαλλία, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Christian Vincent
Πρωταγωνιστούν: Fabrice Luchini, Sidse Babett Knudsen, Eva Lallier
Διάρκεια: 98’
Η φήμη του Xavier ως έναν από τους σκληρότερους δικαστές κακουργιοδικείου δεν απέχει καθόλου από την αλήθεια, μιας και οι ποινές του ξεκινούν από τα δέκα έτη φυλάκισης με ανοδική πορεία. Το σκληρό του πρόσωπο θα δείξει κάπως πιο μαλακό όταν ξαναδεί τη Brigitte, μια ένορκο σε μια υπόθεση φόνου και έναν παλιό κρυφό έρωτα του ιδίου. Με γαλλικό μπρίο, κάπως ισορροπεί ανάμεσα στη δικαστική και την αισθηματική ταινία, έχει χιούμορ και, αν οφείλει κάποια παραπάνω εύσημα, αυτά ανήκουν στον πρωταγωνιστή Fabrice Luchini ο οποίος υποδύεται με ταλέντο έναν χαρακτήρα κάπως στερεοτυπικό. Στερεοτυπικό όπως και η υπόλοιπη ταινία,, αλλά ωστόσο λειτουργική παρά ανιαρή.
Η Τριλογία της Απόκλισης: Αφοσίωση (The Divergent Series: Allegiant) *****
ΗΠΑ, 2016, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Robert Schwentke
Πρωταγωνιστούν: Shailene Woodley, Theo James, Jeff Daniels
Διάρκεια: 121’
Η Tris και ο Four πρέπει να αποδράσουν από το τείχος που περικλείει το Σικάγο και να έρθουν αντιμέτωποι με μια νέα αλήθεια η οποία θα τους αλλάξει ολόκληρη την κοσμοθεωρία. Οι αποφάσεις που η Tris θα κληθεί να πάρει εν όψει ενός εμφυλίου πολέμου που σιγοβράζει, θα κρίνουν το μέλλον της ανθρωπότητας. Τρίτο και φαρμακερό, το τελευταίο μέρος μιας, ούτως ή άλλως αδιάφορης, τριλογίας καταλήγει υπερβολικά μπερδεμένο, χωρίς ενδιαφέροντες χαρακτήρες, χωρίς πραγματικό συναίσθημα κορύφωσης, χωρίς τίποτα να το τοποθετεί, τελικά, κοντά σε άλλα franchise δράσης που μας απασχολούν κατά καιρούς. Και σε αυτό να προστεθούν και τα εξόφθαλμα κακοφτιαγμένα CGI. Κρίμα για τον Jeff Daniels.
Zoolander 2 *****
ΗΠΑ, 2016, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Ben Stiller
Πρωταγωνιστούν: Ben Stiller, Owen Wilson, Benedict Cumberbatch
Διάρκεια: 101’
Μετά από χρόνια που ζούσαν μακριά από το φως της δημοσιότητας, κρυμμένοι, ο Derek και ο Hansel λαμβάνουν μια πρόσκληση να ξανανέβουν στην πασαρέλα στη μεγαλύτερη εκδήλωση μόδας που γίνεται στη Ρώμη. Δέχονται και γνωρίζουν τα νέα κεφάλια του χώρου, για να καταλάβουν πως τα πάντα έχουν αλλάξει. Το δίδυμο, ωστόσο, ξαναβρίσκει την παλιά του αίγλη, αλλά καλείται να σταματήσει μια αντίπαλη εταιρεία που απειλεί να καταστρέψει ολόκληρο τον κόσμο της μόδας. Περίμενα πως και πως αυτό το σίκουελ καθώς η πρώτη ταινία εξακολουθεί να παραμένει μια απόλαυση βλαμμένου χιούμορ και camp αποδόμησης του χώρου του γκλάμουρ. Τελικά, το Zoolander 2 αποδεικνύεται μια ξεκάθαρη απόπειρα εισπράξεων, που τα αστεία βγαίνουν επί το πλείστον με το στανιό κι όχι με ιδιαίτερη έμπνευση, τα αστεία για τον κόσμο της τεχνολογίας είναι άνυδρα ενώ (μικρή λεπτομέρεια) κατάλαβα πόσο μου έλειψε αυτό το cameo του David Bowie. Αν η πρώτη ταινία ήταν βλαμμένα απολαυστική, αυτή είναι κουτοπόνηρα ανόητη.
